Grúpaí An Tábla Pheiriadaigh

Séard atá i gceist le grúpa sa chomhthéacs seo ná colún ceartingearach i dtábla peiriadach na ndúl ceimiceach.

Tá ocht ngrúpa déag sa tábla peiriadach; níl uimhreacha ar na colúin f-bhloc (idir grúpaí 2 agus 3). Tá tréithe fisiciúla nó ceimiceacha comhchosúla ag na dúile i ngrúpa sna leictreonscealla is forimeallaí dá n-adamh (i.e., an croí-lucht céanna), toisc go bhfuil lámh in uachtar ag suíomh fithiseach an leictreoin is forimeallaí ar fhormhór na n-airíonna ceimiceacha.

Grúpaí An Tábla Pheiriadaigh
Tábla peiriadach simplí

Tá an córas uimhrithe nua-aimseartha “grúpa 1” go “grúpa 18” molta ag Aontas Idirnáisiúnta na Glan-Cheimice agus na Ceimice Feidhmí (AIGCF) ó thart ar 1990. Tagann sé in ionad dhá scéim ainmniúcháin neamh-chomhoiriúnach níos sine, a úsáideann an tSeirbhís Achomaireacht Cheimiceach (SAC), (nó CAS sa Bhéarla, ar a mbíonn níos mó éilimh sna SA air), agus ag AIGCF roimh 1990 (níos mó éilimh san Eoraip). De ghnáth glacann pobal na ceimice le córas na ɲ-ocht ngrúpa déag, ach tá easaontas éigin ann faoi bhallraíocht roinnt dúl. Den chuid is mó baineann easaontais le dúil uimhir 1 agus 2 (hidrigin agus héiliam), chomh maith le miotail thrasdultacha istigh.

Is féidir grúpaí a shainaithint freisin ag baint úsáide as an dúil is airde ̈(in uachtar̠) atá acu, nó ainm sonrach a bheith acu. Mar shampla, déantar cur síos ar ghrúpa 16 freisin mar an "grúpa ocsaigine" agus mar na "calcaiginí". Eisceacht is ea an “grúpa iarainn”, a thagraíonn de ghnáth do “ghrúpa 8”, ach sa cheimic d’fhéadfadh go gciallódh sé iarann, cóbalt, agus nicil, nó sraith de dhúile eile a bhfuil airíonna ceimiceacha comhchosúla acu. San réaltfhisic agus san fhisic núicléach, tagraíonn sé de ghnáth d’iarann, cóbalt, nicil, cróimiam, agus mangainéis.

Seo iad a leanas grúpaí an tábla pheiriadaigh:

  • Grúpa 1 (IA,IA): na miotail alcaileacha
  • Grúpa 2 (IIA,IIA): na miotail chré-alcaileacha
  • Grúpa 3 (IIIA,IIIB): grúpa an scaindiam. Is iad na "miotail tearc-chré" nó na "tearcithreacha" ná an scaindiam, an t-ittriam agus na lantainídí in éineacht.
  • Grúpa 4 (IVA,IVB): grúpa an tíotáiniam
  • Grúpa 5 (VA,VB): grúpa an vanaidiam
  • Grúpa 6 (VIA,VIB): grúpa an chróimiam
  • Grúpa 7 (VIIA,VIIB): grúpa na mangainéise
  • Grúpa 8(VIII): grúpa an iarainn. Uaireanta, tugtar "na miotail iarannchosúla" ar an tsraith uachtair sa ghrúpa seo agus "na miotail phlatanamchosúla" ar na sé cinn eile.
  • Grúpa 9 (VIII): grúpa an chóbailt
  • Grúpa 10 (VIII): grúpa na nicile
  • Grúpa 11 (IB,IB): grúpa an chopair, nó na miotail mhona (ní mholann Aontas Idirnáisiúnta na gCeimiceoirí, IUPAC, an dara hainm seo a úsáid)
  • Grúpa 12 (IIB,IIB): grúpa na since
  • Grúpa 13 (IIIB,IIIA): grúpa an bhoróin
  • Grúpa 14 (IVB,IVA): grúpa an charbóin
  • Grúpa 15 (VB,VA): grúpa na nítrigine (ní ghlacann Aontas Idirnáisiúnta na gCeimiceoirí leis an ainm "na pnioctaiginí", cé go bhfeictear sa Bhéarla uaireanta é)
  • Grúpa 16 (VIB,VIA): grúpa na hocsaigine, nó na cailciginí
  • Grúpa 17 (VIIB,VIIA): na halaiginí
  • Grúpa 18 (Grúpa 0): na triathgháis

Tags:

Dúil cheimiceachTábla peiriadach

🔥 Trending searches on Wiki Gaeilge:

17241940SasanaGrian-amSlat na rígheFeabhraLitríocht na hÉireannSundar PichaiBitheolaíochtEoghan mac NéillBaskin-RobbinsAn SpáinnSliabhXylella fastidiosaSussex ThoirAimsir na bliana 2023TírSíceolaíochtAn Ghaeilge i dTuaisceart ÉireannAriana GrandeRia (miotaseolaíocht)Carles PuigdemontLá ANZACCeannaircHéaród MórIthirHomsTrasfhoirmeoir An PholainnÁine na Breataine MóirePolaitíochtMóimint mhaighnéadachAn DomhanSeán Mac DiarmadaForógra na PoblachtaInis TuaisceartAn MhalaeisiaDeartháireacha WrightActinomyces israeliiAn TamailisAimsitheoir Aonfhoirmeach AcmhainneGeorgia (stát S.A.M.)Coimhlint Iosrael-Hamas, 2023Hammarby IF FotbollföreningDavid Ben-GurionStáit Aontaithe MheiriceáEolaíocht nádúrtha31 MártaAn Dara Cogadh DomhandaAn ÁiseSausage PartyBradán feasaradaíocht ultraivialaitCeoltóirí ChualannAn IndiaAn tAontas EorpachCráin dhubhLeictreonaicMarwan MakhoulNaomh PádraigSeán Ó TuamaDermot O'LearyÓgie Ó CéilleachairFisic1932Jeanne d'ArcGlen Rose, TexasFrancisco PizarroAchtanimíocóis🡆 More