مجمع تشخیص مصلحت نظام از نهادهای اصلی نظام جمهوری اسلامی ایران است که مهمترین مسئولیتش، حل اختلاف میان مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان است.
تعداد اعضای این مجمع ۴۶ نفر ثابت و ۱ نفر مهمان متناسب با موضوع جلسه است که اعضای ثابت هر ۵ سال یکبار و با حکم رهبر جمهوری اسلامی انتخاب میشوند.
مجمع تشخیص مصلحت نظام | |
---|---|
گونه | |
گونه | |
رهبری | |
رئیس | صادق لاریجانی از ۹ دی ۱۳۹۷ |
دبیر | محمدباقر ذوالقدر از ۲۸ شهریور ۱۴۰۰ |
کرسیها | ۳۵ عضو حقیقی و ۱۱ عضو حقوقی |
محل نشستها | |
کاخ سنا، خیابان امام خمینی، تهران | |
وبگاه | |
ریاست این مجمع از ابتدای تأسیس رسمی، بر عهده سیّد علی خامنهای بود. بعد از آن، به مدت ۲۷ سال اکبر هاشمی رفسنجانی ریاست آن را برعهده داشت و پس از مرگ او، محمدعلی موحدی کرمانی رئیس موقت مجمع شد و در ۲۳ مرداد ۹۶ سید محمود هاشمی شاهرودی رئیس این مجمع شد که وی نیز در ۳ دی ماه ۱۳۹۷ درگذشت. اکنون صادق لاریجانی ریاست این نهاد را بر عهده دارد. پیش از این مقر مجمع در کاخ مرمر تهران بود. هماینک مقر مجمع در ساختمان پیشین مجلس شورای اسلامی است. محل برگزاری جلسات در سالن اجتماعات ساختمان مجلس قدیم و دفتر رئیس و دبیر مجمع نیز در این ساختمان است.
در اوایل انقلاب اسلامی و در پی بروز اختلاف بین مجلس و شورای نگهبان برای تصویب مصوبات مجلس و لزوم تطابق آنها با شرع اسلام، ریاست وقت مجلس شورای اسلامی در پنجم مهر ۱۳۶۰ طی نامهای از سید روحالله خمینی درخواست کرد که راه حلی ارائه دهد. وی طی نامهای به مجلس اجازه داد تا موارد مصلحتی را با اکثریت اعضا نمایندگان و قید موقت به تصویب برسانند. اما با وقوع اختلافات بیشتر در این زمینه باقی بودن مشکلات سرانجام پس از مکاتباتی بین مقامات عالیرتبه و ذیربط وقت کشور، درخواستی در بهمن ماه ۱۳۶۲ به امضاء رئیسجمهور وقت، رئیس وقت مجلس شورای اسلامی، رئیس وقت دیوان عالی کشور، نخستوزیر وقت و سید احمد خمینی به سید روحالله خمینی برای چارهجویی در این باره ارسال گردید. سید روحالله خمینی در تاریخ ۱۷ بهمن ۱۳۶۶ هجری خورشیدی با صدور فرمانی، مجمع تشخیص مصلحت نظام را برای رسیدگی به این قبیل امور تأسیس نمود.
این مجمع که در آغاز تأسیس، صرفاً بهمنظور تشخیص مصلحت در موارد اختلاف بین مجلس و شورای نگهبان تأسیس گردیدهبود، وقتی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۶۸ مورد بازنگری قرار گرفت پس از بحثهای مشروح دربارهٔ جایگاه مجمع تشخیص مصلحت، وظایف یازدهگانهای مستند به اصول ۱۱۲، ۱۱۱، ۱۱۰ و ۱۷۷ برعهدهاش قرار گرفت، تا به عنوان حلقه تکمیلی در حاکمیت نظام جمهوری اسلامی و در شرایط مختلف ایفای نقش نماید.
بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ۸ وظیفه برای این مجمع در نظر گرفته شدهاست. ۴ وظیفه عمومی و مستمر و ۴ وظیفه در موقعیتها و شرایط خاص و مقطعی.
چهار وظیفه عمومی:
چهار وظیفه مقطعی:
در خاطرات ۱ آذر ۱۳۷۷ هاشمی رفسنجانی، از ابلاغ مأموریت جدید توسط آقای خامنهای به مجمع تشخیص مصلحت نظام خبر دادهاست. هاشمی مینویسد: «شب میهمان رهبری بودم. دربارهٔ مسئلهای صحبت کردیم که اخیراً رهبری به مجمع تشخیص مصلحت نظام، درخصوص تشکیل شورای ویژهای برای تصمیمگیری در مورد مسایل فوق سرّی خارج از مقررات، به عنوان معضل، ارسال کردهاند و گفتند، خودشان آن را معضل نمیدانند و با اصرار آقای سید محمد خاتمی، رئیسجمهور، ارجاع دادهاند. قرار شد، پیگیری کنم.»
از تاریخ ۲۶ مرداد ۱۳۹۲ برای بررسی مصوبههایی که برخلاف شرع و قانون اساسی است و در مواردی که اختلاف بین مجلس و شورای نگهبان باشد، جلسههای مجمع با دو سوم اعضا رسمیت پیدا میکند و با دو سوم اعضا هم مصوبات به تصویب میرسد. پیش از این حضور نیم + ۱ لازم بود.
وضعیت |
---|
سازمانهای سیاسی |
ر. | نام | نگاره | آغاز تصدی | پایان تصدی | مدت تصدی | رهبر | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
۱ | سید علی خامنهای | ۱۸ بهمن ۱۳۶۶ | ۱۳ خرداد ۱۳۶۸ (انتخاب بهعنوان رهبر) | ۱سال ۳ماه ۲۶روز | سید روحالله خمینی | ||
۲ | اکبر هاشمی رفسنجانی | ۱۲ مهر ۱۳۶۸ | ۱۸ دی ۱۳۹۵ (درگذشت) | ۲۷سال ۳ماه ۷روز | سید علی خامنهای | ||
– | محمدعلی موحدی کرمانی | ۱۶ بهمن ۱۳۹۵ | ۲۳ مرداد ۱۳۹۶ | ۶ماه ۷روز | |||
۳ | سید محمود هاشمی شاهرودی | ۲۳ مرداد ۱۳۹۶ | ۳ دی ۱۳۹۷ (درگذشت) | ۱سال ۴ماه ۱۱روز | |||
۴ | صادق لاریجانی | ۹ دی ۱۳۹۷ | متصدی | ۵ سال، ۳ ماه و ۲۸ روز |
مجمع تشخیص مصلحت نظام از زمان تشکیل آن در ۱۷ بهمن ۱۳۶۶ تا اکنون ۹ دوره را پشت سر گذاشتهاست. نخستین دوره بهمدت ۲ سال، ادوار دوم و سوم بهمدت ۳ سال و از آن پس هر دوره ۵ سال را دربرگرفتهاست.
اعضای حقوقی
| اعضای حقیقی
| اعضای حقیقی
|
بر اساس تکلیف قانونی بودجه، دولت هر سال مبالغی را به مجمع تشخیص اختصاص میدهد که این رقم برای سال ۹۳ معادل ۲۵ میلیارد تومان و سال ۹۴ نزدیک ۳۰ میلیارد تومان بودهاست. همچنین سال ۱۳۹۷ معادل ۸۶ میلیارد تومان و سال ۱۳۹۸ معادل ۶۹ میلیارد تومان (کاهشی) بودهاست.
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به مجمع تشخیص مصلحت نظام در ویکیگفتاورد موجود است. |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article مجمع تشخیص مصلحت نظام, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.