آقطی سیاه، آقطی اروپایی (نام علمی: Sambucus nigra) که در مناطقی از ایران انگور کولی و خمان کبیر نیز نامیده میشود، درختچهای است که ارتفاع آن در نواحی مساعد به ۱۰ متر میرسد.
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. (نوامبر ۲۰۰۶) |
این مقاله نیازمند ویکیسازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوهنامه، محتوای آن را بهبود بخشید. (نوامبر ۲۰۰۶) |
این درختچه معمولاً در کنار جادهها و حاشیه جنگلها و در نواحی مرطوب و سایهدار میروید.
آقطی سیاه | |
---|---|
Shrub in flower | |
ردهبندی علمی | |
فرمانرو: | گیاه |
(طبقهبندینشده): | گیاهان گلدار |
(طبقهبندینشده): | دولپهایهای نو |
(طبقهبندینشده): | آستریدها |
راسته: | خواجهباشیسانان |
تیره: | هفتکولان |
سرده: | آقطی |
گونه: | S. nigra |
نام دوبخشی | |
Sambucus nigra |
آقطی سیاه از زمانهای قدیم مورد مصرف مردم بودهاست و از آن برای رفع امراض مختلف مانند دفع بلغم و صفرا استفاده میکردهاند. برگهای آن سبزرنگ، بیضوی، دندانهدار، بیدره و مرکب از ۵ تا ۷ برگچه است. اگر برگها شکسته و مالش داده شود، بوی بدی از آن متصاعد میشود. همه قسمت سبز گیاه سمی هستند.
گلهای آن سفید و خوشهای است که در اواخر بهار ظاهر میشود. میوه آقطی سیاه گوشتی، ریز مانند انگور و به رنگ آبی سیر است. قسمت مورد استفاده این درختچه گل، برگ و پوست داخلی ساقه آن است. آقطی سیاه در ایران در نواحی آذربایجان و همدان میروید.
نامهای دیگر آقطی: خمان، سبوقه، خمان کبیر، آقطی سیاه، تردارگن، انگورکولی، خمان صغیر، پَلِم (متفاوت از پَلْم به معنای کاجیره است)، پلخون، شون و آقطی سرخ است.
پوست این درختچه و برگ آن دارای موادی مانند سامبوسین سامبو نیگرین ، کولین، سیکوتین و مقدر کمی نیترات پتاسیم است. در گلهای آن الدرین و مقدر کمی اسانس وجود دارد. میوه آقطی سیاه دارای کریزان تمین ، مواد قندی، اسانس، صمغ، اسید والزیانیک و اسید استیک است. آقطی همچنین شامل فلاونوئیدهایی مانند کوئرستین و کامپفرول و گلیکوزیدهای کوئرستین همانند هایپروزید، ایزوکوئر ستین و روتین، و تری ترپنها مثل آلفا و بتا آمیرین، بتولین، اسید اولئانولیک، و ترکیب ضد التهاب اورسولیک اسید است. اسیدهای چرب مانند اسید لینولنیک، اسید پالمتیک، اسید لینولئیک، اسیدهای آمینه و دیگر ترکیبات مانند اسید کلروژنیک به عنوان تانن کاذب، تانن و موسیلاژ است. رنگ کبود آقطی بالغ و رسیده به سبب محتوای آنتوسیانیدینهای آن است. خواص آقطی.
آقطی سیاه از نظر طب قدیم ایران سرد و خشک است. پوست ثانوی (داخلی) ساقه و ریشه آن از نظر طبی موثرترین قسمتهای این گیاه است.
گلهای خشکشده آقطی سیاه را دم کنید و مقداری پودر باقلای خشک را در ظرفی بریزید سپس دم کرده آقطی سیاه را روی آن ریخته و خمیری تهیه کنید. این خمیر را به صورت ماسک روی صورت بگذارید و پس از یک ربع ساعت بجوشانید این ماسک را هر روز روی پوست خود بگذارید تا صورت را جوان و شاداب کند.
طرز استفاده: ۱) جوشانده: مقدر ۶۰ گرم پوست ساقه، برگ یا میوه این درختچه را در یک لیتر آب ریخته و بگذارید آهسته بجوشد تا حجم آن به نصف برسد. سپس آن را صاف کنید.
2) سرکه آقطی سیاه: ۱۰–۲۰ گرم برگهای خشکشده این درختچه را در یک لیتر سرکه ریخته و بگذارید تا مدت دو هفته بماند و هر روز آن را بهم بزنید. پس از این مدت آن را صاف کرده و در شیشه دربسته نگهداری کنید.
3) دم کرده آقطی سیاه: مقدر ۱۰۰ گرم گل خشکشده این درختچه را در یک لیتر آب جوش ریخته و بمدت ۱۰ دقیقه دم کنید. از این دم کرده میتوانید برای شستشوی زخمها استفاده کنید.
مقدر مصرف این شربت یک قاشق غذاخوری قبل از هر غذا است.
استفاده زیاد از آقطی سیاه ممکن است باعث تهوع و همچنین ورم روده شود.
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ آقطی سیاه موجود است. |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article آقطی سیاه, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.