Marie Under: Estoniar poeta
Marie Under (Tallinn, Estonia, 1883ko martxoaren 27agreg./martxoaren 15ajul.
Zortzi aldiz izendatu zuten Literaturako Nobel sarirako.
| Marie Under | |
|---|---|
.jpg) | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Tallinn, 1883ko martxoaren 27a |
| Herrialdea |  Errusiar Inperioa  Estonia  Suedia |
| Heriotza | Stockholm, 1980ko irailaren 25a (97 urte) |
| Hobiratze lekua | Skogskyrkogården |
| Familia | |
| Ezkontidea(k) | Artur Adson (en)  (1924 - 1977) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | Estoniera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | poeta, artxibozaina, itzultzailea eta idazlea |
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Kidetza | Bavariako Arte Ederren Akademka |
   | |
Biografia
Marie Under Tallinnen jaio zen eta bertan igaro zuen haurtzaroa. Oso goiz ikasi zuen irakurtzen, eta hamahiru urterekin hasi zen poesia konposatzen. 1891 eta 1900 artean, alemaniar hizkuntzako eskola batean hezi zen, non alemana, frantsesa eta errusiera ikasi zituen. Ordutik aurrera, berak irakurri eta gero, Goethe, Schiller, Pär Lagerkvist eta Boris Pasternaken lanak estonierara itzuli zituen.
1901ean, Eduard Vilde ezagutu ondoren, berarekin lan egin zuen Estoniako Teataja egunkarian, eta horrek idazle, poeta, artista eta intelektual asko ezagutzeko aukera eman zion. Hurrengo urtean, bere poemetako bat lehen aldiz argitaratu zuten. Moskuko egonaldi baten ondoren Tallinera itzultzen denean, bere etxea idazle, artista eta aktoreentzako topaleku bihurtzen da.
1917an, Siuru literatur taldearen sortzaileetako bat izan zen, baita 1922an, Estoniar Idazleen Batasunaren sortzaileetako bat ere. Underren lehen bilduma 1917an argitaratu zen Sonetids (Sonetoak) izenburupean. Harrera eta eragin sakona izan zuen. Laster heldu ziren ondorengoak. 1918an Eelõitseng (Lehen loraldia) poema hauek benetan sonetoen aurretik idatziak izan ziren, baina autorea, hauen arrakastaren ondoren ausartu zen argitaratzera. Bere lanak espresionismo eta existentzialismorantz eboluzionatu zuen, bere herrialdearen patu tragikoagatik deitoratuz.
1944ko Estoniako sobietar inbasioaren ondorioz, bere familiak Suediara ihes egin zuen eta urtebete eman zuen errefuxiatu eremu batean. Azkenean, Stockholmera joan ziren bizitzera, eta han bizi izan ziren hil arte.
Haren gorpuzkiak Estoniara eraman zituzten 2015ean eta bertan eman zieten lurra.
Marie Under idazlearen eskultura bat jarri zuten Tallinn bere jaioterriko plazan.
Lanak
- 1917: Sonetid
- 1918: Eelõitseng
- 1918: Sinine puri
- 1920 Verivalla
- 1927: Hääl varjust
- 1928: Rõõm Ühest ilusast päevast
- 1929: Õnnevarjutus
- 1930: Lageda taeva all
- 1935: Kivi südamelt
- 1942: Mureliku suuga
- 1954: Sädemed tuhas
- 1963: Ääremail
Erreferentziak
Kanpo estekak
Datuak: Q154410
Multimedia: Marie Under / Q154410
This article uses material from the Wikipedia Euskara article Marie Under, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Eduki guztia CC BY-SA 4.0(r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.