Cosme Cortazar Isasi-Isasmendi, lagun artean Txispas eta Txarli bezala ezaguna (Bilbo, Bizkaia, 1947ko apirilaren 26a – Caracas, Venezuela, 1993ko apirilaren 18a) antzerki, zine eta telebista aktorea izan zen, bere lana Estatu espainiarrean eta Venezuelan garatu zuena eta hainbat sariren bitartez goraipatua izan zena.
| Cosme Cortazar | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Bilbo, 1947ko apirilaren 26a |
| Herrialdea |  Bizkaia, Euskal Herria |
| Heriotza | Caracas, 1993ko apirilaren 18a (45 urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | euskara gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | aktorea eta marrazkilaria |
| Izengoitia(k) | Txispas eta Txarli |
  | |
Bilbon jaio zen arren, ospitalea hantxe zegoelako, bizpahiru egunera Ermura eraman zuten, gurasoen etxera. "Bilbon munduratu ninduten eta Ermuan bataiatu" idatzi zuen bere autobiografian. Jose Cortazar Garai-Iurrebaso igorreztarrak eta Genare Isasi-Isasmendi Olañeta ermuarrak izandako 3 seme-alabetan erdikoa izan zen.
Ume-umetatik erakutsi zituen antzerki eta interpretaziorako dohaiak eta bere ingurukoek beti sentitu zuten txiki-txikitatik “berezkoa” zuela. Mutil gaztea zela lagun artean asmatutako antzerki lanen entseguak Ermuko parrokiako lokaletan egiten zituzten, Luis Mari Izagirreren eskutik antzerkiaren munduan murgilduz.
Automozio tailer baten egiten zuen lan, baina antzerkira dedikatzea zen bere ametsa; 22 urte zituen Madrilera iritsi zenean, aktore izateko asmoa lagun. Triángulo eta Tiaj antzerki taldeekin hasi ostean, kasualitateak ekarriko zion Tábano talde independientearekin kontaktatzeko aukera. Honekin Castañuela 70 espektakulua taularatu zuen, arrakastatsua eta lotsagabea izan zen bezala -edo hain justu horregatik- zentsuratua eta debekatua izan zena. Antzerki espainiarrean erreferentziazko antzezlanean bihurtu zen eta beronen aktore taldekideek, Espainiar estatuan zituzten debeku eta zailtasunei iskin egin nahian, Europa eta Latinoamerikan zeharreko bira egin zuten. 1973an, Venezuelara egindako bidaian, hango klimak eta alor guztietan somatu zuen askatasunak liluratuta, bertan geratzea erabaki zuen Cosme gazteak. Aurrerantzean hantxe garatuko zuen ia-ia bere lan artistiko guztia.
Venezuelan bizi izan zen 20 urteetan, Rajatabla taldeari lotuta egongo zen beti, Latinoamerikan antzerki-talde garaikide esanguratsuenetakoa izan zen harekin eta 40 antzezlanetik gora taularatu zituen eurokin. Antzezlanetako bitan zuzendari modura aritu zen, eta euretako seitan eszenografo eta figurinista gisa. Jaialdiz jaialdi, Rajatablaren proiektuak taularatuz, bisitatu zituen Frantzia, Espainia, Italia, Holanda, Brasil, Kolonbia, Uruguai, Kuba…
Eszenatokian eraldatzeko zuen abileziagatik nabarmentzen zen, erabat sartuz egokitutako paperean. Berdin zitzaion erregistro komiko zein dramatikoekin taularatzea, barre zein negar eragitea. Fazeta askoko artista, berdin aritzen zen antzezle zein zuzendari gisa: esaterako berak idatzitako gidoian oinarritutako La menina desnuda antzezlanean, aktore izan zen eta zuzendaria ere. Aipatutako lana, Madrilen urte betez egon zen ikusgai Alfil antzokian eta Espainian zeharreko jira baten hiri modoxkatan aurkeztu zuten.
Zinerako hainbat filmetan hartu zuen parte eta telebistarako serieetan ere. Aktore formakuntza eta ikasketak ez izatea berarentzat ez zen oztopo izan irakasle gisa aritzeko eta sasoi baten Caracaseko Antzerkiko Tailer Nazionalean jardun zuen sormeneko tailerrak eskeintzen.
Gidoilaria, zuzendaria, antzerkiko irakaslea eta aktorea, ekoizlea, eszenografoa, figurinista... sortzaile polifazetikoa eta inkonformista izan zen. Hala ere, bere jarduera artistikoa ez zen interpretaziora mugatu. Marrazkilari eta margolari gisa ere egin zen ezagun; bere marrazki eta txiste transgresoreen bidez islatzen zuen kritikak eta ironiak nolabaiteko arrakasta eman zion. Horren ondorioz, bere binetetako batzuk argia ikusi zuten La Codorníz, Hermano Lobo eta El Jueves bezalako aldizkari satirikoetan.
Caracasen zendu zen hesteetako minbiziaren ondorioz. Mundu artistikoan konmozioa suposatu zuen bere heriotzak eta Rajatablaren antzokian bertan egin zitzaion hilbeilara ehunka lagun pasatu ziren azken agurra egitera. Senideen erabakiz Caracasen bertan lurperatua izan zen, hiriburuko Ekialdeko kanposantuan, Venezuelan zoriontsu eta aske izan zelako.
Lan ugari antzeztu zituen, esanguratsuenak izanik:
Era berean, haurrentzako antzerki-lan pare bat zuzendu zituen, bai eta helduei zuzendutako beste batzuk ere, honako hauek nabarmenduz:
Hainbat sari eta aitortza jaso zituen bere aktore ibilbidean, besteak beste:
Datuak: Q110595773This article uses material from the Wikipedia Euskara article Cosme Cortazar, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Eduki guztia CC BY-SA 4.0(r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.
