Ciklopentano: Kemia kombinaĵo
Ciklopentano estas alte brulema alicikla hidrokarbonido konsistante je kvinkarbonatoma ringo ĉiu ligita la du hidrogenatomoj super kaj malsuper la plano.
| Ciklopentano | ||||
 | ||||
| Plata kemia strukturo de la Ciklopentano | ||||
 | ||||
| Tridimensia strukturo de la Ciklopentano | ||||
| Alternativa(j) nomo(j) | ||||
| ||||
| Kemia formulo | ||||
| CAS-numero-kodo | 287-92-3 | |||
| ChemSpider kodo | 8896 | |||
| PubChem-kodo | 9253 | |||
| Merck Index | 15,2736 | |||
| Fizikaj proprecoj | ||||
| Aspekto | senkolora likvaĵo kun milda odoro | |||
| Molmaso | 70.1 g·mol−1 | |||
| Denseco | 0,751 g cm−3 | |||
| Fandpunkto | −93.9 °C | |||
| Bolpunkto | 49.2 °C | |||
| Refrakta indico | 1,4065 | |||
| Ekflama temperaturo | 37.2 °C | |||
| Solvebleco | Akvo:156 mg/L | |||
| Mortiga dozo (LD50) | 11400 mg/kg (buŝe) | |||
| Sekurecaj Indikoj | ||||
| Risko | R11 R52/53 | |||
| Sekureco | S9 S16 S29 S33 S61 | |||
| Pridanĝeraj indikoj | ||||
| Danĝero | ||||
| GHS etikedigo de kemiaĵoj | ||||
| GHS Damaĝo-piktogramo |
| |||
| GHS Signalvorto | Damaĝa substanco | |||
| GHS Deklaroj pri damaĝoj | H225, H304, H336, H412 | |||
| GHS Deklaroj pri antaŭgardoj | P210, P233, P240, P241, P242, P243, P261, P271, P273, P280, P301+310, P303+361+353, P304+340, P312, P331, P370+378, P403+233, P403+235, P405, P501 | |||
(25 °C kaj 100 kPa) | ||||
Ĝi okazas kiel senkolora linkvaĵo kun kvazaŭa naftodora. Ciklopentano estas klaso da cikloalkanoj, kaj alkanoj estas hidrokarbonidoj kiuj posedas saturitajn karbonatomoj. La ciklopentano uzatas en manufakturo de sintezaj rezinoj kaj kaŭĉukaj gluaĵoj.
Sintezoj
La ciklopentano estis unue preparita en 1893 far la germana kemiisto Johannes Wislicenus (1835-1902) ekde la ciklopentanono kiu siavice estis produktita per cikligo de la baria adipato laŭ la jena skemo:
- 1a: Sintezo de la ciklopentanono per varma cikligo de la baria aŭ kalcia adipato.
- 1b: Sekve la ciklopentano estiĝas per reduktado de la ciklopentanono.
- 2:Per kataliza reduktado de la ciklopentadueno:
- 4: La metil-ciclopentano estiĝas laŭ la reakcio de Marcellin Berthelot (1827-1907) en ĉeesto de jodida acido:
Literaturo
- Chemical Book
- NIST Chemistry WebBook
- Toxnet
- Organic Chemistry Portal
- Modern Physical Organic Chemistry, Eric V. Anslyn,Dennis A. Dougherty
- Royal Society of Chemistry
Kunrilataj kemiaĵoj
-
Metil-ciklopentanamino -
Furazabolo -
-
-
-
-
-
Aminometil-ciklopentilamino -
Metil-ciklopentilamino -
-
Dumetil-ciklopentilamino -
Ciklopentamino -
-
cyclopentanamine.png)
Vidu ankaŭ
Referencoj
This article uses material from the Wikipedia Esperanto article Ciklopentano, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). La enhavo estas disponebla laŭ CC BY-SA 4.0, se ne estas alia indiko. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Esperanto (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.