Λευκορώσοι: εθνική ομάδα

Υπάρχουν πάνω από 9.5 εκατομμύρια άνθρωποι που δηλώνουν Λευκορώσοι παγκοσμίως, με τη συντριπτική πλειοψηφία να κατοικεί είτε στη Λευκορωσία είτε στις γειτονικές χώρες όπου είναι μια αυτόχθονη μειονότητα.

Λευκορώσοι
беларусы
biełarusy

Συνολικός πληθυσμός
περίπου 9.5–10 εκατομμύρια
Περιοχές με σημαντικούς πληθυσμούς
Λευκορωσία ! Λευκορωσία  7.95 εκατομμύρια
Ηνωμένες Πολιτείες ! Ηνωμένες Πολιτείες (Λευκορωσική καταγωγή)	600.000–768.000
Ρωσία ! Ρωσία	521.443 (2010)
Ουκρανία ! Ουκρανία	275.763 (2001)
Λετονία ! Λετονία	68.174 (2011)
Καζακστάν ! Καζακστάν	66.476 (2010)
Πολωνία ! Πολωνία	47.000 (2011)
Λιθουανία ! Λιθουανία	41.100
Μολδαβία ! Μολδαβία	20.000
Καναδάς ! Καναδάς	15.565
Εσθονία ! Εσθονία	11.828 (2017)
Ιταλία ! Ιταλία	8.529
Γαλλία ! Γαλλία	7.500
Ηνωμένο Βασίλειο ! Ηνωμένο Βασίλειο	7.000
Αργεντινή ! Αργεντινή	7.000
Βραζιλία ! Βραζιλία	7.000
Τσεχία ! Τσεχία	5.054
Σουηδία ! Σουηδία	2.833
Βέλγιο ! Βέλγιο	2.000
Αυστραλία ! Αυστραλία	1.560 (2006)
Ελλάδα ! Ελλάδα	1.168
Πορτογαλία ! Πορτογαλία	1.002 (2009)
Ολλανδία ! Ολλανδία	973 (2016)
Γλώσσες
Λευκορωσικά Ρωσικά
Θρησκεία
Χριστιανισμός: Ορθόδοξος Χριστιανισμός (πλειοψηφία), Ρωμαιοκαθολικισμός (μειοψηφία)
Σχετιζόμενες εθνικές ομάδες
Ανατολικοί Σλάβοι (Ουκρανοί, Ρουθηνοί, και Ρώσοι)

Τοποθεσία

Δείτε επίσης: Λευκορωσική διασπορά

 

Οι Λευκορώσοι είναι μια Ανατολική Σλαβική εθνότητα που αποτελούν την πλειοψηφία του πληθυσμού της Λευκορωσίας. Οι Λευκορωσικοί μειονοτικοί πληθυσμοί ζουν σε χώρες που γειτνιάζουν με τη Λευκορωσία: στην Ουκρανία, στην Πολωνία (ιδιαίτερα στο Βοϊβοδάτο Ποντλάσκιε), στη Ρωσική Ομοσπονδία και στη Λιθουανία. Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι Λευκορώσοι αποτελούσαν μειονότητα στις περιφέρειες γύρω από την πόλη Σμολένσκ στη Ρωσία.

Σημαντικός αριθμός Λευκορώσων μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βραζιλία και τον Καναδά στις αρχές του 20ού αιώνα. Κατά τη διάρκεια της Σοβιετικής περιόδου (1917-1991), πολλοί Λευκορώσοι απελάθηκαν ή μετανάστευσαν σε διάφορες περιοχές της ΕΣΣΔ, συμπεριλαμβανομένης της Σιβηρίας, του Καζακστάν και της Ουκρανίας.

Από τη διάλυση της ΕΣΣΔ το 1991 αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες έχουν μεταναστεύσει στις χώρες της Βαλτικής, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά, τη Ρωσία και τις χώρες της ΕΕ.

Γλώσσες

Οι δύο επίσημες γλώσσες στη Λευκορωσία είναι τα λευκορωσικά και τα ρωσικά. Η ρωσική γλώσσα είναι η πλέον ομιλούμενη γλώσσα, και είναι η πρώτη γλώσσα του 72% του πληθυσμού, ενώ τα λευκορωσικά χρησιμοποιούνται μόνο από το 11.9% του πληθυσμού στην καθημερινή ζωή. Σύμφωνα με μια μελέτη, σε διάφορους βαθμούς, η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων μιλούν τη λευκορωσική γλώσσα: το 29.4% την ομιλεί άπταιστα, μπορώντας να γράψει και να διαβάσει τη γλώσσα, το 52.5% μπορεί να μιλήσει και να διαβάσει τη γλώσσα, το 8.3% μπορεί να την καταλάβει αλλά δεν μπορούν να την μιλήσουν ή να την διαβάσουν, ενώ ένα επιπλέον 7% είναι σε θέση να κατανοήσει τα τμήματα της λευκορωσικής γλώσσας που είναι παρόμοια με τα ρωσικά. Η Λευκορωσική είναι γλώσσα της Ανατολικής Σλαβικής ομάδας.

Το όνομα Λευκορωσία μπορεί να μεταφραστεί κυριολεκτικά ως Λευκή Ρουθηνία, μια ιστορική περιοχή στην ανατολική σύγχρονη Δημοκρατία της Λευκορωσίας, γνωστή στα Λατινικά ως Ruthenia Alba (ελληνικά: Άσπροι Ρως). Αυτό το όνομα χρησιμοποιήθηκε στη Δύση αρκετό καιρό στην ιστορία, μαζί με τους Λευκούς Ρουθηνούς, του Λευκούς Ρώσους (αν και δεν πρέπει να συγχέονται με την πολιτική ομάδα των Λευκών Ρώσων που αντιστάθηκε στους μπολσεβίκους κατά τον Ρωσικό Εμφύλιο Πόλεμο) και παρόμοιες μορφές. Οι Λευκορώσοι εντοπίζουν το όνομά τους στο λαό των Ρως.

Ο όρος Λευκορώσοι προωθήθηκε κυρίως κατά τον 19ο αιώνα από τη Ρωσική Αυτοκρατορία. Παραδείγματος χάριν, αυτό μπορεί να εντοπιστεί από εκδόσεις λαϊκών ερευνών του Ιβάν Ζαχάρωφ, όπου στην έκδοση του 1836 τα Λευκορωσικά τελωνεία περιγράφονται ως Λίτβιν, ενώ στην έκδοση του 1886 οι λέξεις Литва (Λιθουανία) και Литовцо-руссы (Λιθουανοί-Ρώσοι/Ρουθηνοί) αντικαθίστανται αντιστοίχως από τις λέξεις Белоруссия (Λευκορωσία) και белоруссы (Λευκορώσοι).

 

Ιστορία

 

Ο λαός της Λευκορωσίας εντοπίζει τον ιδιαίτερο πολιτισμό τους στο Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας, νωρίτερα στη Ρωσία του Κιέβου και στο Πριγκιπάτο του Πολάτσκ. Οι περισσότεροι Λευκορώσοι είναι απόγονοι των Ανατολικών Σλαβικών φυλών των Ντρεγκοβίτσιων, των Κριβίτσιων και των Ραντιμίχων, καθώς και της βαλτικής φυλής των Ροτβινγκιανών που ζούσαν στα δυτικά και βορειοδυτικά της σημερινής Λευκορωσίας.

Οι Λευκορώσοι άρχισαν να εμφανίζονται ως λαός κατά τη διάρκεια του δέκατου τρίτου έως και του 14ου αιώνα στο Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας. Κυρίως στις εκτάσεις των ανώτερων λεκανών του ποταμού Νέμαν, του ποταμού Δνείπερου και του ποταμού Δυτικού Ντβίνα.

Τον 13ο-18ο αιώνα οι Λευκορώσοι ήταν γνωστοί ως Ρουθηνοί και μίλησαν τη ρουθηνική γλώσσα, ενώ αποτελούσαν μέρος του Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας, το οποίο κατέκτησε τα εδάφη της Λευκής Ρουθηνίας, της Μαύρης Ρουθηνίας και της Πολισίας. Ο κώδικας του Κασιμίρ του 1468 και οι τρεις εκδόσεις του καταστατικού του Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας (1529, 1566 και 1588) γράφτηκαν στη Ρουθηνική γλώσσα. Από τη δεκαετία του 1630 αντικαταστάθηκε από την πολωνική, ως αποτέλεσμα του πολωνικού υψηλού πολιτισμού αποκτώντας αυξανόμενο κύρος στην Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτεία.

Μεταξύ του 1791 και του 1917 μεγάλο μέρος της Λευκορωσίας, με τους χριστιανικούς και εβραϊκούς πληθυσμούς της, προσαρτήθηκε από τη Ρωσική Αυτοκρατορία σε μια σειρά στρατιωτικών κατακτήσεων και διπλωματικών ελιγμών και έγινε μέρος μιας περιοχής γνωστής ως Πάσσαλος του Εποικισμού.

Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Λευκορώσοι δημιούργησαν το δικό τους εθνικό κράτος, με διαφορετικό βαθμό ανεξαρτησίας - πρώτα ως βραχύβια Εθνική Δημοκρατία της Λευκορωσίας υπό γερμανική κατοχή και στη συνέχεια ως Λευκορωσική ΣΣΔ από το 1919 έως το 1991, όταν συγχωνεύθηκε με άλλες δημοκρατίες για να αποτελέσει συνιστώσα δημοκρατία της Σοβιετικής Ένωσης το 1922. Η Λευκορωσία απέκτησε πλήρη ανεξαρτησία με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991.

Κουζίνα

Η κουζίνα της Λευκορωσίας μοιράζεται τις ίδιες ρίζες με τις κουζίνες άλλων χωρών της Ανατολικής και της Βόρειας Ευρώπης, βασιζόμενη κυρίως στο κρέας και σε διάφορα λαχανικά που είναι τυπικά για την περιοχή.

Δείτε επίσης

• Κατάλογος Λευκορώσων (εθνοτική ομάδα)
• Δημογραφία της Λευκορωσίας
• Ντρεγκοβίτσιοι
• Κριβίτσιοι
• Λιτβίνοι
• Ραντιμίχοι
• Ιστορία της Λευκορωσίας
• Ορθόδοξοι Σλάβοι

Παραπομπές

Βιβλιογραφία

• Арсеньев, К. Статистические очерки России / К. Арсеньев. — Санкт-Петербург : Тип. Импер. академии наук, 1848. — 503 с.
• Беларусы : у 10 т. / Рэдкал.: В. К. Бандарчык [і інш.]; Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя Кандрата Крапівы НАН Беларусі. — Мінск : Беларус. навука, 1994–2007. — Т. 3 : Гісторыя этналагічнага вывучэння / В. К. Бандарчык [і інш]. — 2001. — 433 с.
• Беларусы : у 10 т. / Рэдкал.: В. К. Бандарчык [і інш.]; Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя Кандрата Крапівы НАН Беларусі. — Мінск : Беларус. навука, 1994–2007. — Т. 4 : Вытокі і этнічнае развіццё / В. К. Бандарчык [і інш]. — 2001. — 433 с.
• Беларусы : у 10 т. / Рэдкал.: В. К. Бандарчык [і інш.]; Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя Кандрата Крапівы НАН Беларусі. — Мінск : Беларус. навука, 1994–2007. — Т. 6 : Грамадскія традыцыі / В. К. Бандарчык [і інш]. — 2002. — 606 с.
• Белоруссия // Географическо-статистический словарь Российской империи / сост. П. Семенов; Русское географическое общество. — СПб : Тип. В. Безобразова, 1863. — Т. I. — С. 371.
• Белоруссия // Энциклопедический словарь; изд. Ф.А. Брокгауз, И.А. Эфрон. — СПб : Тип. И.А. Эфрона, 1891. — Т. V. — С.231.
• Белоруссы // Энциклопедический словарь; изд. Ф.А. Брокгауз, И.А. Эфрон. — СПб : Тип. И.А. Эфрона, 1891. — Т. V. — С. 232—234.
• Белорусы // Большая Российская энциклопедия: в 30 т. / Председатель Науч.-ред совета Ю.С. Осипов. Отв. ред. С.Л. Кравец. — Москва : Большая Российская энциклопедия, 2005. — Т. 3. «Банкетная кампания» 1904 — Большой Иргиз. — С . 260—262.
• Белы, А. Белая Русь / А. Белы // Вялікае княства Літоўскае : энцыкл. : у 2 т. — Мінск, 2006. — Т. 1. — С. 306—308.
• Белы, А. Хроніка «Белай Русі»: нарыс гісторыі адной геаграфічнай назвы / А. Белы. — Мінск : Энцыклапедыкс, 2000. — 238 с. — (ISBN 985-6599-12-1)
• Бандарчык, В.К. Гісторыя беларускай этнаграфіі XIX ст. / В.К. Бандарчык. — Мінск : Навука і тэхніка, 1964. — 282 с.
• Гісторыя Беларусі: Падруч. у 2 ч. / Я.К. Новік, Г.С. Марцуль, І.Л. Качалаў і інш.; Пад рэд. Я.К. Новіка, Г.С. Марцуля. — Мн.: Выш. шк., 2003. — Ч. 1. Ад старажытных часоў — па люты 1917 г. — 416 с.
• Гісторыя Беларусі: у 6 т. / Ю. Бохан [і інш.]; рэдкал: М. Касцюк (гал. рэд.) [і інш.]. — Т. 2. Беларусь у перыяд Вялікага Княства Літоўскага. — Мінск : Экаперспектыва, 2008. — 688 с.
• Гісторыя беларускай дзяржаўнасці ў канцы XVIII ст. — пачатку XXI ст.: у 2-х кн. / А.А. Каваленя [і інш.] ; Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. — Мінск : Беларуская навука, 2011. — Кн. 1. — 584 с.
• Гринблат, М.Я. Белорусы. Очерки происхождения и этнической истории / М.Я. Гринблат. — Минск : Наука и техника, 1968. — 288 с.
• Дзярновіч, А. Пошукі Айчыны: «Літва» і «Русь» у сучаснай беларускай гістарыяграфіі Αρχειοθετήθηκε 2022-04-15 στο Wayback Machine. / А. Дзярновіч // Палітычная сфера. — 2012. — №18—19(1—2). — С. 30—53.
• Долбилов, М.Д. Русский край, чужая вера: Этноконфессиональная политика империи в Литве и Белоруссии при Александре II / М.Д. Долбилов. — М. : Новое литературное обозрение, 2010. — 1000 с.
• Живописная Россия: Отечество наше в его земельном, историческом, племенном, экономическом и бытовом значении: Литовское и Белоруское Полесье / под общ. ред. П.П. Семенова. — репринт. воспр. изд. 1882 г. — Минск : БелЭн, 1993. — 550 с.
• Зайкоўскі, Э.М. Этнічная i канфесійная сітуацыя ў гістарычнай Літве на рубяжы XIV—XV стст. / Э.М. Зайкоўскі // Вялікае княства Літоўскае і яго суседзі ў XIV—XV стст.: саперніцтва, супрацоўніцтва, урокі: Да 600-годдзя Грунвальдскай бітвы: матэрыялы Міжнароднай навуковай канферэнцыі (Гродна, 8–9 ліп. 2010 г.) / НАН Беларусі, Ін-т гісторыі; Гродзенскі дзярж. ун-т імя Янкі Купалы. — Мн.: Беларуская навука, 2011. — С. 11—25.
• Корнилов, И. Русское дело в Северо-Западном крае. Материалы для истории Виленского учебного округа преимущественнно в муравьевскую эпоху / И. Корнилов. — Санкт-Петербург : Тип. А. Лопухина, 1901. — 420 с.
• Литовское племя // Географическо-статистический словарь Российской империи / сост. П. Семенов; Русское географическое общество. — СПб : Тип. В. Безобразова, 1867. — Т. III. — С. 62—64.
• Марзалюк, І. Людзі даўняй Беларусі: этнаканфесійныя і сацыякультурныя стэрэатыпы (Х—XVII ст.). — Магілёў, 2003.
• Марзалюк, І.А. Міфы «адраджэнскай» гістарыяграфіі Беларусі: манаграфія / І.А. Марзалюк. — Магілёў : МДУ імя А.А. Куляшова, 2009. — 148 с.
• Марзалюк, І. Тэрміналогія этнічнай гісторыі Беларусі 14–17 ст.: набліжэнне да рэаліяў, ці стварэнне новых міфаў? / І. Марзалюк // Гістарычны альманах. — 2003. — Т. 9. — С. 113—122.
• Народы России. Белорусы и поляки / Издание "Досуг и дело". — СПб : Общественная польза, 1878. — 68 с.
• Насытка, Я. «Тыя ж беларусы…»: Этнічныя межы беларусаў у XIX — пачатку XX ст. / Я. Насытка // Беларуская мінуўшчына. — 1994. — № 4. — С. 11—15.
• Петров, Н.И. Белоруссия и Литва. Исторические судьбы Северо-Западного края / Н.И. Петров. — СПб. : Тип. Тов. "Общественная польза", 1890. — 585 с.
• Реклю, Э. Россия европейская и азиатская : в 2 т. / Э. Реклю. — Т. 1. Европейская Россия. До Урала. — СПб. : А. Ильин, 1883. — 700 с.
• Сагановіч, Г. Нарыс гісторыі Беларусі ад старажытнасці да канца XVIII стагоддзя / Г. Сагановіч. — Мінск : Энцыклапедыкс, 2001. — 412 с.
• Самбук, С.М. Политика царизма в Белоруссии во второй половине XIX века / Ред. В.П. Панютич. — Минск : Наука и техника, 1980. — 224 с.
• Сементовский, А. Этнографический обзор Витебской губернии / А. Сементовский. — Санкт-Петербург : Тип. Н. Хана. — 1872. — 69 с.
• Сталюнас, Д. Границы в пограничье: белорусы и этнолингвистическая политка Российской империи на Западных окраинах в период Великих Реформ / Д. Сталюнас // Ab Imperio. 2003 — № 1. — С. 261—292.
• Столпянский, Н.П. Девять губерний Западно-Русского края в топографическом, геогностическом, статистическом, экономическом, этнографическом и историческом отношениях : (С карт. девяти губерний края) / Н.П. Столпянский. — СПб : тип. Гогенфельдена и К°, 1866. — 200 с.
• Смалянчук, А. Дыскусія пра вытокі на фоне «ідэалягічнай рэвалюцыі» Αρχειοθετήθηκε 2014-08-15 στο Wayback Machine. / А. Смалянчук // ARCHE. — 2008. — №3. — С. 53—57.
• Смалянчук, А.Ф. Паміж краёвасцю і нацыянальнай ідэяй. Польскі рух на беларускіх і літоўскіх землях. 1864 — люты 1917 г. / А. Ф. Смалянчук. — СПб. : Неўскі прасцяг, 2004. — 406 с.
• Тегако, Л.И. Антропология белорусского Полесья: демография, этническая история, генетика / Л.И. Тегако, А.И. Микулич, И.И. Саливон. — Минск. — 1978.
• Терешкович, П.В. Этническая история Беларуси XIX — начала XX в.: В контексте Центрально-Восточной Европы Αρχειοθετήθηκε 2011-08-12 στο Wayback Machine. / П.В. Терешкович. — Минск : БГУ, 2004. — 233 с.
• Титов В. С. Историко-этнографическое районирование материальной культуры белорусов. ― Мн., 1983.
• Флоря, Б.Н. О некоторых особенностях развития этнического самосознания восточных славян в эпоху Средневековья — раннего Нового времени // Материалы конференции «Россия-Украина: история взаимоотношений». — Москва, 1997. — C. 9—27.
• Чаквин, И.В. Из истории становления национального самосознания белорусов (XIV — начало XX вв.) / И.В. Чаквин, П.В. Терешкович // Советск. этнография. — 1990. — № 6. — С. 42—54.
• Чаквін, І. Нацыя ліцвінаў у этнагенезе беларусаў: Параўнальна-тыпалагічны і гістарычны аспекты / І. Чаквін // Беларусіка = Albaruthenica. Кн. 6 : Беларусь паміж Усходам і Захадам: Праблемы міжнац., міжрэліг. і міжкультур. узаемадзеяння, дыялогу і сінтэзу. — Мінск : ННАЦ імя Ф. Скарыны, 1997. — Ч. 1. — С. 37—42.
• Ширяев, Е.Е. Беларусь: Русь Белая, Русь Черная и Литва в картах / Е.Е. Ширяев. — Минск : Навука і тэхніка, 1991. — 119 с.
• Шыбека, З. Нарыс гісторыі Беларусі (1795—2002) / З. Шыбека. — Мінск : Энцыклапедыкс, 2003. — 490 с.
• Эркерт, Р.Ф. Взгляд на историю и этнографию западных губерний России : (с атласом) / [соч.] Полк. Р.Ф. Эркерта. — Санкт-Петербург : тип. Дома призрения малолет. бедных, 1864. — 72 с.
• Этнаграфія беларусаў: гістарыяграфія, этнагенез, этнічная гісторыя / В. К. Бандарчык [і інш]. — Мінск : Навука і тэхніка, 1985. — 215 с.
• Этнаграфія Беларусі : энцыклапедыя / рэдкал. І.П. Шамякін [і інш.]. — Мінск : БелСЭ, 1989. — 575 с.
• Lithuanians and letts // The Encyclopædia Britannica : a dictionary of arts, sciences, literature and general information. — Cambridge : University press, 1911. — Volime XVI. — P. 789—791.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι