Fforchlys Y Graig: Rhywogaeth o fyd planhigion: un o lysiau’r afu

Fforchlys y graig Metzgeria conjugata
Statws cadwraeth
Pryder lleiaf  (IUCN 3.1)
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas:	Plantae
Rhaniad:	Marchantiophyta
Dosbarth:	Jungermanniopsida
Urdd:	Metzgeriales
Teulu:	Metzgeriaceae
Genws:	Metzgeria
Rhywogaeth:	M. conjugata
Enw deuenwol
Metzgeria conjugata

Math o blanhigyn, di-flodau, ac un o lysiau'r afu yw Fforchlys y graig (enw gwyddonol: Metzgeria conjugata; enw Saesneg: rock veilwort). O ran tacson, mae'n perthyn i urdd y Metzgeriales, o fewn y dosbarth Jungermanniopsida.

Mae’r rhywogaeth hon i’w chanfod yng Nghymru.

Gellir gweld y llysiau afu thalloid hwn yn tyfu mewn ceunentydd llaith, gwlyptiroedd, dyffrynnoedd pren, ar greigiau calchaidd a siliceaidd, yn ogystal â chreigiau igneaidd. Fel arfer, mae'n wyrdd golau neu'n wyrdd melynaidd yr olwg, a gall yr ymyl gromlinio tuag i lawr.

Planhigion anflodeuol bach o'r rhaniad Marchantiophyta yw llysiau'r afu. Defnyddir y term "lysiau'r afu" am un planhigyn, neu lawer. Erbyn 2019 roedd tua 6,000 o rywogaethau wedi cael eu hadnabod gan naturiaethwyr. Fe'u ceir ledled y byd, mewn lleoedd llaith gan amlaf. Mae gan lawer ohonynt goesyn a dail ac maent yn debyg i fwsoglau o ran golwg.

Mae rhai rhywogaethau i'w cael yng Nghymru; gweler y categori yma.

  Safonwyd yr enw Fforchlys y graig gan un o brosiectau  . Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.