Grŵp o un-ar-ddeg elfen yn y tabl cyfnodol ydy elfen grŵp 11.
Grŵp → | 11 | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
↓ Cyfnod | |||||||
4 | 29 Cu | ||||||
5 | 47 Ag | ||||||
6 | 79 Au | ||||||
7 | 111 Rg | ||||||
|
Maen nhw i gyd yn fetelau trosiannol ac maen nhw i gyd dros y canrifoedd wedi'u defnyddio fel deunydd crai arian (Saesneg: coinage). Yn nhrefn safonnol IUPAC mae grŵp 11 yn cynnwys: copr (Cu), arian (elfen) (Ag), aur (Au) a roentgeniwm (Rg).
Caiff roentgeniwm ei gynnwys yn y grŵp hwn yn unig oherwydd trefn ei electronnau; mae ganddi hanner oes o nemor 3.6 eiliad.
Mae aelodau'r grŵp hwn, ar wahân i roentgeniwm yn gyfarwydd i ddyn ers cynhanes gan eu bod ar gael yn naturiol. Sylwer ar y y symbol am aur: AU.
Mae patrwm yr electronnau'n debyg rhwng aelodau unigol y teulu, yn enwedig ar du allan y gragen, er mai gwan iawn ydy'r patrwm yn y grŵp neu'r teulu hwn o elfennau:
29 | copr | 2, 8, 18, 1 |
47 | Arian (elfen) | 2, 8, 18, 18, 1 |
79 | aur | 2, 8, 18, 32, 18, 1 |
111 | roentgeniwm | 2, 8, 18, 32, 32, 18, 1 |
Oherwydd eu fod y metalau hyn yn isel iawn o ran gwrthiant trydanol, cânt eu defnyddio'n aml mewn weiar, yn enwedig copr gan ei fod yn rhatach na'r lleill.
(i'w barhau)
This article uses material from the Wikipedia Cymraeg article Elfen Grŵp 11, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Rhoddir testun y dudalen ar gael ar delerau'r drwydded CC BY-SA 4.0, heblaw ei fod wedi nodi'n wahanol. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Cymraeg (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.