Ко́рсика (фр.
| |||||
| |||||
Тĕп хула | Аяччо | ||||
Лаптак¹ | 8680 км² | ||||
Президент канашĕ | Пол Жиакобби (2010 çултанпа; Халăх юхăмĕн пĕрлĕхĕ) | ||||
Халăх * 2010 * хыпарсем 1999 г. * Йышлăхĕ | (25-мĕш вырăн) 309 пин 260 пин 35,68 çын 1 км² çине (2010) | ||||
Тăрăхсем | 5 | ||||
Кантонсем | 52 | ||||
Коммунăсем | 360 | ||||
Департаментсем | КăнтăрКорсика Тури Корсика | ||||
1 Çĕр реестрĕпе, 1 км² ытла лаптăклă кӳлĕсем, пĕвесем тата пăрлăхсем, çаплах юханшыв эстуарисем кĕмеççĕ. |
Пысăк хула — Аяччо. Халăх йышĕ — 272 пин çын (25-мĕш вырăнта).
Территори лаптăкĕ 8680 км². Региона Кăнтăр Корсика тата Тури Корсика департаментсем кĕреççĕ.
Утрав варринче — 3000 м çӳллĕш тусем. Юханшывсем ту çинчен анаççĕ, пăрахут çӳреие юрăхлисем: Гравона, Рестоника, Тараво тата урăххисем. Пысăкки — Голо (90 км).
Пирĕн эрăччен 6 пин çул каялла вырăнти сунарçăсемпе çутçанталăк çимĕçне пуçтаракансене импрессо этеплĕхĕ хĕстерме тытăнать. Корсика этеплĕх йăли кӳршĕ Сардинин сĕме айне лекет. Пирĕн эрăччен 2 пин çул маларах сардини Боннанаро этеплĕхĕн сĕмĕпе утрав çинче торе этеплĕхĕ çĕкленет, унăн палăкĕсем сардини нурагĕсем евĕр торе-турулсем. Çакăн хыççăн кĕçех Корсикăна нурагсене тăвакансем ярса илеççĕ, каярах утрава çавсемпе тăван этрусксем туртса илеççĕ.
Пирĕн эрăччен VI ĕмĕрте Корсика çине грек-фокейсем пырса тухаççĕ, кунта вĕсем Алали хулана никĕс хураççĕ. Вĕсен хулашăн этрус-карфаген флочĕпе хаяррăн тинĕсре çапăçма тивет. Корсикăна пирĕн эрăччен V ĕмĕрте çĕнтерсе илнĕ карфагенсем пирĕн эрăччен 238 çулта утрава римсене хăввармалла пулать. Корсикансем рим пуçлăхĕсене хирĕç чăкăрташнă пулин те, çичĕ çул (236—230) хĕрнĕ кĕрешӳре пăхăнаççĕ. Корсика императорсен влаçĕпе çӳле хăпарса (хулана 33 хӳтлĕхпе хупăрланă пулнă) каять.
Вандалсем тапăнса кĕнипе (470 çултанпа) Корсика V ĕмĕрте юхăнса пырать. Велизарий утрава 533 çулта вандалсенчен хăтарать, çакăнтанпа утрав е Висантие, е готсене пăхăнса тăрать. Каярах вĕсене франксем (754) тата сарацинсем (850) çĕнтереççĕ, çакăн пирки тинç хĕрринчи турулсем пĕлтереççĕ. XI ĕмĕрĕн пуçламăшĕнче Корсика пизансен аллине лекет те ăна темиçе феодал хушшинче ваклаççĕ.
1077 çултанпа корсикансем папăна хăйсен аслă пуçлăхĕ вырăнне хунă; Урбан II Корсикăна тытса тăма пизансене парать, лешсем ăна 1300 çулта Генуй республикин вллине куçараççĕ, генуйсен влаçне корсикансем 1387 çулта тин йышăнаççĕ, унчен темиçе хутчен те пăлханаççĕ (тĕсл. Сампьетро ертсе пынă 1553 — 1570 çç. пăлхав).
1768 ç. Компьен трактачĕпе Генуй утрава Францине парăм вырăнне парать.
Корсикăра Наполеон Бонапарт, çаплах Аббатуччи çемьин çарпа патшалăх ĕçченĕсем çуралнă. Пĕр версипе Корсикăра Христофор Колумб çуралнă.
Утрав çыранĕнчи Аяччо (фр. Ajaccio) хула Alizee(тулли яче Ализе́ Жакоте́) юрăçшăн тăва кĕтес пулса тăрать.
Шаблон:Франци регионĕсен префектурисем
This article uses material from the Wikipedia Чăваш article Корсика, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Урăххине кăтартман пулсан ку материал CC BY-SA 4.0 лицензипе килĕшӳллĕн сарăлать. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Чăваш (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.