Геометри

Геометри (грек γη — Çĕр, μετρηω — виçетĕп) — математикăн уçлăхри хутшăнусене тĕпчекен тата пĕрлештерекен уйрăмĕ.

Геометри
Хĕрарăм ачасене геометрипе вĕрентет. Парисри Евклидăн «Пуçламăшсем» алçырăвĕнчи капăрлатăвĕ. XIV ĕмĕрĕн пуçламăшĕ.

Геометри уйрăмĕсем

  • Аналитикăлла геометри — координатсен меслечĕн геометрийĕ. Вăл аффинла е Декартла координатсенче алгебрăллă танлаштарусемпе, алгебра меслечĕсемпе палăртнă йĕрсене, векторсене, кӳлепесене тата улăштарусене тĕпчет.
  • Топологи — пĕлтерĕшпе татти-сыпписĕрлĕх (татăлмилĕх) çинчен пĕтĕмĕшле ăслăх.

Истори

Геометри 
Геометри музейĕ. Лувр.

Геометрие пуçарса яракансем тесе икĕпатсенчен çĕре, кĕлеткесен калăпăшне виçессине вĕренсе ăслăх туса хунă авалхи грексене асăнма пулать. Ку тăрăм япаларăшсен капĕпе вырнаçăвне çеç шута илсе ытти пахалăхсемпе енсенчен абстракциленнипе пулса иртнĕ. Рецептсенчен пĕрлехи виçеллĕ саккунсене туса хурсан тин геометри ăслăх шайне куçать. Геометрири пĕрремĕш систематика тата çирĕплетӳ ĕçĕсене грексем туса хатĕрленĕ. Чи сумлă вырăнта п. эрч. 300 Евклид хатĕрленĕ «Пуçламăшсем» тăраççĕ. Çак ĕç халĕ те аксиоматика меслечĕпе каласа кăтартнă тĕслĕх шутланать: унта шухăшсене тӳррĕн кăтартнă тата çирĕплетмелле мар нумаях мар шухăшсенчен — аксиомăсенчен — логика йĕркипе аталантарнă.

Литература

  • Комацу, Мацуо. Многообразие геометрии. — М.: Знание, 1981.
  • Левитин, К. Е. Геометрическая рапсодия. — 3-мĕш кăл., тӳрл. тата хуш.. — М.: ИД «Камерон», 2004. — ISBN 5-9594-0023-5
  • Шаль, Мишель. Исторический обзор происхождения и развития геометрических методов. — М.: М. Катков, 1883.
  • [С древнейших времён до начала Нового времени История математики] / А. П. Юшкевич ред.. — М.: Наука, 1970. — Т. I.
  • [Математика XVII столетия История математики] / А. П. Юшкевич ред.. — Наука, 1970. — Т. II.
  • [Математика XVIII столетия История математики] / А. П. Юшкевич ред.. — М.: Наука, 1972. — Т. III.
  • [Геометрия. Теория аналитических функций Математика XIX века] / А. Н. Колмогоров, А. П. Юшкевич ред.. — М.: Наука, 1981. — Т. 2.
  • [Геометрия ] / П. С. Александров, А. И. Маркушевич тата А. Я. Хинчин ред.. — М.: Физматгиз, 1963.
  • [Геометрия Энциклопедия элементарной математики] / П. С. Александров, А. И. Маркушевич, А. Я. Хинчин ред.. — М.: Наука, 1966.

Çавăн пекех

Каçăсем


Tags:

Геометри уйрăмĕсемГеометри ИсториГеометри ЛитератураГеометри Çавăн пекехГеометри КаçăсемГеометриÇĕрГрек чĕлхиМатематика

🔥 Trending searches on Wiki Чăваш:

.neКошице енĕЭрнекунКаламбакаВиçĕ фазăллă ток1828Ворошилов Климент ЕфремовичÇăвакан япалавДемократиЙĕкевАссошиэйтед ПрессМария-АнтуанеттаПĕтĕм тĕнчери хĕрарăмсен кунĕМитта ВаçлейĕФрауэнфельдЕвропа футбол чемпионачĕ 2012Монгол-пăлхар çапăçăвĕ (1223 е 1224)ÇĕрСулланусемГипотезаСловак чĕлхиШвейцер танмарлăхĕПыл курăкĕАнатри чăвашсемТвиттер1776ДелфтЕврази экономика пĕрлешĕвĕУлатПĕтĕм тĕнче кăнарлăхĕ1914ЫтларикунЭлектронвольтАртур Конан ДойлШурлăх1939ОстеохондрозНехтăТутарстанХатĕр-хĕтĕрЛатвиДринГидрoкарбонХан ван МегеренКисанDiary.ruЛенин Владимир ИльичССКП ТК Тĕп секретарĕЮпа, 12Ампер Андре-МариСарăту1943Юпа, 25АпулиЯковлев Иван ЯковлевичЛатинла АмерикаЧӗрӗлӳМотоциклЛаш ТаяпаĔнентерӳ (математика)СтрасбургХайдеггер МартинСиднейАмерикăри Пĕрлешĕннĕ ШтатсемХĕрринчи ӳтВоннегут Курт1883Адольф ГитлерÇĕртме, 22🡆 More