Философире — тавăрайманлă куçăм (пĕр еннелле кăна куçакан — иртнĕлĕхрен, хальлĕлĕх витĕр пуласлăха), кулленхи пурнăç ăшĕнче фактсем ятлă мĕнпур процессем.
Шутлав (метрологи) йĕркипе вăхăт ăнлавĕн иккĕ аспектне палăртнă:
Чи малтанах, вăхăтăн тĕлĕллĕх пур («Вăхăт сăнни» пăхăр). Рудольф Карнап Глава 3. Измерения и количественный язык // Философские основания физики: Введение в философию науки. = R. Carnap. Philosophical Foundations of Physics: an introduction to the philosophy of science. — М.: Прогресс, 1971. — 392 с..
Вăхăтăн тĕлĕллĕхĕ
Тĕп статья: Уçлăх-вăхăт философийĕ
Хальхи ăсчахсен чылайрахăшĕн шухăшĕпе, малтанлăхпа пуласлăхăн уйрăмлăхĕ принциплă шутланать. Хальхи ăслăх хыпарĕсемпе килĕшӳллĕ, информаци малтанлăхран пуласлăха куçать, каялла пулаймасть. Термодинамикăн иккĕмĕш пуçламăшĕ те пуласлăхра энтропи нумайланса пырасса пĕлтерет.
1686 ç. Исаак Ньютонăн «Математические начала натуральной философии» ĕçне пичетленĕ. Вĕсенче ньютон механикин абсолютлă вăхăчĕн теорине шутласа кăларнă.
1865 ç. Р. Клазиус термодинамикăн иккĕмĕш пуçламăшне тĕпчeсе уçать. Установлено наличие в природе фундаментальной асимметрии во времени всех происходящих в ней самопроизвольных процессов.
1927 Шыва, тусана кĕртмен сехет корпусĕ. «Ролекс» компани, Швейцари;
1960 çулта Çĕрĕн туртăмĕнче вăхăт епле куçнине тĕпчемелли Паундпа Ребка экспериментне ирттернĕ.
1964 çулта K0 мезон арканнă чухне CP-инвариантлăхпа T-инвариантлăх пăсăлнине асăрханă. Нобель парни, физика, 1980 ç.
1970 ç. цифрăллă ал сехетне шутласа кăларнă. Джон М. Берже, АПШ;
Çавăн пекех пăхăр
Вăхăт виçисем
Пĕтĕм тĕнчери Атом Вăхăчĕ
Динамикăллă вăхăт
Эфимерлă вăхăт
Сехет поясĕсем
Асăрхавсем
Вуламалли
Хапаева Д.Время собственное (Время в культуре XX—XXI вв.) 2022 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнче архивланӑ. // Хапаева Д. Герцоги республики в эпоху переводов: Гуманитарные науки и революция понятий. — М.: Новое литературное обозрение, 2005. — С. 204−215.
Единицы физических величин. Бурдун Г. Д., Базакуца В. А. — Харьков: Вища школа, 1984
Справочник по физике. Яворский Б. М., Детлаф А. А. — М.: Наука, 1981
Черняков А. Г. Онтология времени. Бытие и время в философии Аристотеля, Гуссерля и Хайдеггера. СПб., 2001.- 460 с.
Шполянский В. А. Хронометрия — М.: Машиностроение, 1974
Яройя-Смирнова В. Н. Истоки концептуализации времени в древнегреческой философии и современные направления анализа времени //Тр. Тбилис. ун-та.— Тбилиси, 1989.— Т. 292.
This article uses material from the Wikipedia Чăваш article Вăхăт, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Урăххине кăтартман пулсан ку материал CC BY-SA 4.0 лицензипе килĕшӳллĕн сарăлать. Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Чăваш (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.