تیشکە مادییەکان
لە ناوەکانیانەوە دەردەکەوێ کە ئەم تیشکانە سروشتێکی ماددیان ھەیە و سروشتی وزەیان نی یە، ئەمانیش دەکرێن بە دووبەشەوە:
ئەم وتارە ئاماژەی بە ھیچ سەرچاوەیەک نەداوە. تکایە بە دانانی ئاماژە بۆ سەرچاوە بڕواپێکراوەکان، ئەم وتارە باشتر بکە. دەقە بێسەرچاوەکان لەوانەیە داوای سەرچاوەیان لێ بکرێت یان لاببرێن. |
ئەم وتارە لەوانەیە پێویستی بە خاوێنکردن ھەبێت تا بگات بە شێوازی ستانداردی نووسین. |
شێوازی ئەم وتارە لەگەڵ پێوەرە فەرمییەکانی ویکیپیدیا ناگونجێت. لەوانەیە پەڕەی وتووێژ پێشنیاری گونجاوی بۆ ئەم مەبەستە لەخۆ گرتبێت. بۆ ڕێنوێنیی زیاتر بڕوانە شێوازی ستانداردی نووسینی ویکیپیدیا. |
- تیشکی ئەلفا
- تیشکی بێتا
تیشکی ئەلفا
ئەم تیشکە پێکدێت لە وردەتەنی بچووک کە لە پرۆتۆنین و نیوترۆنین پێکھاتوون، بەواتای ئەوەی ھەر یەکێک لەم وردەتەنانە وەکو توخمی ھیلێۆم وایە. شتێکی سروشتی یە کە بڵێین ئەم تەنانە بە بارگەی موجەب بارگەکراون، چونکە پرۆتۆن موجەبە و نیوترۆنیش بێ بارگەیە. ئەم تیشکانە مەودایان کورتە و لەھەوادا دوورییەکی کەم دەبڕن کە نزیکەی ٣ سم دەبێت. لە لەشی مرۆڤدا مەوداکە ھەر زۆر کەمە و تەنھا ٠٫٠٤ ملم دەبێت. لەلایەنی تیۆری یەوە ئەمانە لەھەموو تیشکە ناوکییەکانی تر زەرەرمەندترن. بەڵام لە ڕاستیدا و لە خراپترین حاڵەتدا کاریگەریان لە پێستی مرۆڤ تێناپەڕێت. بەڵام بەپێی ھەمووپێوانەکان ئەم تیشکە بە زەرەرمەند دادەنرێ و بەھۆی کورتی مەوداکەی و کاریگەری یە تێکدەرەکەیەوە ناتوانرێ لەھیچ بوارێکدا سوودی لێوەربگیرێ.
تیشکی بێتا
ئەم تیشکانە بریتین لە ئەلکترۆنی بارگە سالب کە مەودایان لە تیشکەکانی ئەلفا درێژترە، مەوداکەیان لە ھەوادا بە ٣٠٠ سم دەخەمڵێنرێ، و لە لەشی مرۆڤدا بە نزیکەی ٥ ملم. زیانەکانی ئەم تیشکانە لە تیشکی ئەلفا بە نزیکەی ٢٠ جار کەمترە و ئەتوانرێ لەچەند بوارێکی دیاریکراودا سوودیان لێوەربگیرێ وەکو لەبواری دۆزینەوە و وێنەگرتنی ناوچە ڕووکەشییەکانی لەش وەکو ڕژێنی ئاوڕژێن.
بەستەرە دەرەکییەکان
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە تیشکە مادییەکان تێدایە. |
 | ئەم فیزیک وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
This article uses material from the Wikipedia Soranî / کوردی article تیشکە مادییەکان, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ناوەرۆک لەبەردەستە لەژێر CC BY-SA 4.0دا، مەگەر پێچەوانەی وترابێ. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Soranî / کوردی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.