Туьрк

Туьрк — диттан тӀехь кхуьуш болу мерза стом бу.

Туьрк
Туьркийн дитт
Ӏилманан классификаци
Домен: Эукариоташ Дуьне: Ораматаш Дакъа: Magnoliopsida Къеп: Rosales Доьзал: Rosaceae Бухара доьзал: Prunoideae Триба: Amygdaleae Тайпа: Prunus Бухара тайпа: Prunus subg. Prunus Секци: Armeniaca Куц: Туьрк
Дуьненайукъара Ӏилманан цӀе
Prunus armeniaca L. (1753)
Синонимаш
Armeniaca vulgaris Lam.
Ареал
Ларйен статус
ХӀаллак хуьлу кепаш IUCN 3.1 Endangered : / 50134200
Сурт Викилармехь ITIS   24769 NCBI   36596 EOL   301091

Туьркаш йаккхий хуьлу, кегий хуьлу. Церан тайпанаш масех ду.

 

ТІедоьгІнарг

Окулировка йо, дукхах дерг, Т-кепара хадорца, бІаьстенан гІад тІедогІаран кепашца: чкъор тІехьа, декъарца, кхин кепара копулировкаца. Российн йуккъерчу асанехь туьркан окулировка йан мега июнан чеккхегара август болабаллалц муьлххачу а хенахь. Иза дика тІеиэцийтарна рузман терахь дац ладаме, ткъа оцу белхан беркате долу хенан хІоттаман хьал ду. ТІуьна, догІнашца, бовха хенан хІоттамо совйоккху кхиаран процессийн жигаралла, аьтту бо камбийн болх жигара баккха а, чкъор дика къастийта а, — бІаьргаш тІеиэцар оцу хьолехь дика хуьлу. БІаьстенан талламашца, окулировка кепара тІедоьгІнарг тІеиэцаралла, йуккъера барамехь хуьлу 20—30 %. БІаьстенан апрелера июне кхаччалц гІадца тІедогІарехь, уггар дика гІодан тІеиэцаралла хуьлу май болалуш (70—85 %).

Уггар дика тІелатар хуьлу туьркан Бессея кепарчу баллаца: шад наггахь бен ца хуьлура, лакхахь тІедоьгІчи (ораман лаган 10—15 см лакхахь), гІамаран баллан тІедогІнарг цкъан а каг ца лора. Туьрк тІе гІуо ца оьцу йийна кхиинчу хьаьрса хьечан, хьечан, коканан маргІалш. Амма кІезиг ца хуьлу тІедоьгІнарг каглуш меттиг а. Цхьаболчу авторш хьехар ло туьрк тІеюгІуш хІокху кепарчу хьечийн бух лелабар: 'Еврази 43', 'Тулан Іаьржаниг', 'Сиха кхуьург ЦІиен', '10-3-68' а, хьаьрса хьач '13-113'. 'Лель', 'Айсберг', 'Граф-аьзни' кепаш гайтина дика тІеиэцаралла хьечах баьллачу бух тІехь, ткъа 'Зевс', 'Паччахьниг', 'Гвиани' дика кхуьу хьаьрса хечан бух тІехь. 'Алёша' туьрк цхьабосса дика денло муьлххачу бух тІехь а.