Аджа́ри (гуьрж.
Мохк (АД 1-гӀа тегӀа) | |||||
Аджари | |||||
---|---|---|---|---|---|
гуьрж. აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა | |||||
| |||||
HGЯO | |||||
Пачхьалкх | Гуьржийчоь | ||||
Адм. центр | Батуми | ||||
Губернатор | Арчил Хабадзе[d] | ||||
Истори а, географи а | |||||
Кхоллар | 1991 | ||||
Латта | 2899 км² | ||||
Сахьтан аса | UTC+4:00[d] | ||||
Бахархой | |||||
Бахархой |
| ||||
Официалан меттанаш | гуьржийн | ||||
Идентификаторан терахьаш | |||||
Код ISO 3166-2 | GE-AJ | ||||
Официалан сайт | |||||
Медиафайлаш Викилармехь |
Кхоьллина 1921 шеран 16 июлехь Аджарийн АССР санна а, номиналан атеистийн ССРС-н цхьаъ бен йоцу автономи санна а, кхоьллина динан принципехь. ХӀинца йолу цӀе — 1990 шарахь дуьйна. Аджарин коьрта гӀала Батуми — Гуьржийчоьнан коьрта хӀордан ков. ХӀорданйистера зонаш (Кобулети, Махинджаури, Гонио, Сарпи кхин а) кхузахь ю санаторно-дарбанан учрежденеш, дукхахерш кхоьллина советийн муьрехь. Болхбеш ю ломан курорташ.
Аджарин дукхахберш бу — аджараш, гуьржийн этнографин тоба, аджарин юкъахь Юккъерчу бӀешарашках шуьйра даьржина ислам дин.
Аджарин махка дуьхьара бахархой охьхевшина тӀулгийн бӀешарахь, иза бакъхилар гойту археологашна Бешуми цӀе йолу ломан курортана уллехь карийначу хӀуманаш. Чолоки эркан бассейн ю металлургин коьрта меттиг. Махкахь карайо борзанан а, хьалхараэчиган а оьмарийн хӀолламаш. Гуьржийн йозанийн хьосташкахь Аджари хьахайо III б. вайн эра кхачале. гуьржийн ширачу Картли пачхьалкхан дакъа санна. Легендаца, Аджарера доладела Гуьржийчохь керста дин даржор — апостол Андрей Первозванни веъначул тӀехьа.
Аджарин юкъахь ю 5 муниципалитет (2006 шо кхаччалц кӀошташ) а, 1 гӀала республикин муьтӀахь а йолуш (Батуми).
Муниципалитет | майда, км² | бахархой ларар 2002, стаг | бахархой ларар 2014, стаг | бахархой ларар 2018, стаг | центр |
---|---|---|---|---|---|
Батуми, гӀала | 65 | 121 806 | 152 839 | 163 400 | Батуми гӀ. |
Кедан муниципалитет | 452 | 20 024 | 16 760 | 16 800 | Кеда гӀкэ |
Кобулетин муниципалитет | 720 | 88 063 | 74 794 | 73 400 | Кобулети гӀ. |
Хелвачаурин муниципалитет | 365 | 90 843 | 51 189 | 52 100 | б. Хелвачаури гӀкэ (Батуми гӀ.) |
Хулон муниципалитет | 710 | 33 430 | 23 327 | 25 500 | Хуло гӀкэ |
Шуахевин муниципалитет | 588 | 21 850 | 15 044 | 15 100 | Шуахеви гӀкэ |
Аджари, шаберш | 2899 | 376 016 | 333 953 | 346 300 | Батуми гӀ. |
Мехкан къаьмнийн хӀоттам
(2014 шарахь)
стаг | % | |
---|---|---|
берриге | 333 953 | 100,00 % |
Гуьржий | 320 742 | 96,04 % |
Эрмалой | 5461 | 1,64 % |
Оьрсий | 3679 | 1,10 % |
Украинаш | 793 | 0,24 % |
Желтой | 575 | 0,17 % |
Туркой | 429 | 0,13 % |
Азербайджанаш | 340 | 0,10 % |
Абхазаш | 297 | 0,09 % |
Цигонаш (боша) | 138 | 0,04 % |
Ассирийхой | 131 | 0,04 % |
ХӀирий | 101 | 0,03 % |
Езидаш | 81 | 0,02 % |
Жуьгтий | 72 | 0,02 % |
кхиберш | 1114 | 0,33 % |
ГӀаланаш:
ГӀалин кепара эвлаш:
2018 шеран 1 январехь ларарца Аджарех бу 346 300 бахархой, 2014 шаран 1 январехь — 396 600 бахархой
2014 шарахь 333 953 стаг, 2002 шарахь — 376 016 стаг (царах 93,4 % — гуьржий (аджараш), 2,4 % — оьрсий, 2,4 % — эрмалой, 0,6 % — желтой, 0,4 % — абхазаш, 0,9 % — кхиберш).
Аджарин кӀоштанийн къаьмнийн хӀоттам (2014 ш.)
Мохк, муниципалитет | шаберш | гуьрж- ий | % | эрма- лой | % | оьрс- ий | % | ук- раин- аш | % | жел- той | % | Тур- кой | % | азер- байд- жанаш | % | абха- заш | % | Циго- наш | % | кхи- берш | % |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Аджари, шаберш | 333 953 | 320 742 | 96,04 % | 5461 | 1,64 % | 3679 | 1,10 % | 793 | 0,24 % | 575 | 0,17 % | 429 | 0,13 % | 340 | 0,10 % | 297 | 0,09 % | 138 | 0,04 % | 1499 | 0,45 % |
Батуми, гӀала | 152 839 | 142 691 | 93,36 % | 4636 | 3,03 % | 2889 | 1,89 % | 628 | 0,41 % | 289 | 0,19 % | 0 | 0,00 % | 269 | 0,18 % | 229 | 0,15 % | 1 | 0,00 % | 1207 | 0,79 % |
Кедан м-т | 16 760 | 16 747 | 99,92 % | 1 | 0,01 % | 5 | 0,03 % | 3 | 0,02 % | 0 | 0,00 % | 1 | 0,01 % | 0 | 0,00 % | 2 | 0,01 % | 0 | 0,00 % | 1 | 0,01 % |
Кобулетин м-т | 74 794 | 72 624 | 97,10 % | 696 | 0,93 % | 666 | 0,89 % | 129 | 0,17 % | 267 | 0,36 % | 6 | 0,01 % | 40 | 0,05 % | 11 | 0,01 % | 137 | 0,18 % | 218 | 0,29 % |
Хелвачаурин м-т | 51 189 | 50 811 | 99,26 % | 125 | 0,24 % | 110 | 0,21 % | 28 | 0,05 % | 18 | 0,04 % | 1 | 0,00 % | 19 | 0,04 % | 52 | 0,10 % | 0 | 0,00 % | 25 | 0,05 % |
Хулон м-т | 23 327 | 23 105 | 99,05 % | 1 | 0,00 % | 7 | 0,03 % | 3 | 0,01 % | 1 | 0,00 % | 151 | 0,65 % | 12 | 0,05 % | 2 | 0,01 % | 0 | 0,00 % | 45 | 0,19 % |
Шуахевин м-т | 15 044 | 14 764 | 98,14 % | 2 | 0,01 % | 2 | 0,01 % | 2 | 0,01 % | 0 | 0,00 % | 270 | 1,79 % | 0 | 0,00 % | 1 | 0,01 % | 0 | 0,00 % | 3 | 0,02 % |
1989 шарахь ларарца:
Ӏосманийн Ӏедал долуш, кхиболу крипто-керста нах санна, аджараш леладора ислам а, керста а дин. Аджарин гурьжий къоман бахархой керста дине дӀаберзира 1990-гӀа а, 2000-гӀа а шерашкахь, и болх беш яра Гуьржийн керста килс, и бахьна долуш Аджарин бахархой бусулба а, керста а барамехь бу 60 % к 30 %, 1980-гӀа шерийн чакхехь абсолютан дукхахберш бара бусулбанаш (70 %). 2014 шаран лараран хаамашца:
Картин легенда:
This article uses material from the Wikipedia Нохчийн article Аджари, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Чулацам лело мега CC BY-SA 4.0 лицензица (кхениг билгалйина йацахь). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Нохчийн (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.