Banka Francuske: Centralna banka Francuske

Nezavisna je institucija i članica Eurosistema od 1999. godine. Glavna misija Banke, definisana njenim statutom, je pokretanje francuske monetarne strategije, osiguranje finansijske stabilnosti i pružanje usluga domaćinstvima, malim i srednjim preduzećima i francuskoj državi.

Članica je Evropskog sistema centralnih banaka, koji čine Evropska centralna banka (ECB) i nacionalne centralne banke (NCB) svih članica Evropske unije (EU).

Guverner Banke Francuske od 1. novembra 2015. je François Villeroy de Galhau.

Centralno bankarstvo prije Banke Francuske

Prvi eksperiment Kraljevine Francuske sa centralnom bankom bio je osnivanje Banque générale koju je John Law osnovao po nalogu vojvode od Orleana nakon smrti Luja XIV. Namjera mu je bila da stimulira francusku stagnirajuću ekonomiju i isplati njen zapanjujući nacionalni dug koji je stečen ratovima Luja XIV, uključujući rat za špansko nasljeđe. Nacionalizovana je u decembru 1718. godine i zvanično preimenovan u Banque royale mjesec dana kasnije. Banka je polučila početni uspjeh, ubrzavajući rast industriju za 60% u dvije godine, ali je merkantilistička politika zahtjevala uspostavu monopola u ovoj oblasti, što je dovelo do uspostave Mississippi Company.

Propast kompanije Mississippi i Banque Royale toliko je negativno uticala na korištenje termina banque (bank) da je Francuska napustila centralno bankarstvo tokom perioda od skoro jedno stoljeće, što je možda potaknulo ekonomsku krizu Luja XVI i Francusku revoluciju. Kasnije nasljednice banke poput la Caisse d'escompte (od 1776. do 1793.) i la Caisse d'escompte du commerce (od 1797. do 1803.) umjesto toga koriste termin caisse, sve dok Napoleon 1800. ne uspostavlja konačni naziv Banka Francuske (Banque de France).

Godine 1800. finansijska moć u Francuskoj bila je u rukama deset do petnaest bankarskih institucija čiji su osnivači, u većini slučajeva bili doseljenici iz Švicarske u drugoj polovini 18. vijeka. Ovi bankari su bili duboko uključeni u agitacije koje su vodile do Francuske revolucije. Nakon što je revolucionarno nasilje izmaklo kontroli, orkestrirali su uspon Napoleona, koga su smatrali obnoviteljem reda. Kao nagradu za podršku koju su mu pružili, Napoleon je 1800. godine dao bankarima monopol nad francuskim finansijama dajući im kontrolu nad novom Bankom Francuske. Bankar Claude Périer sastavio je prvi statut, a Emmanuel Crétet je bio prvi guverner. Prvih petnaest godina Banka je bila jedini izdavalac novčanica u Parizu, a ova privilegija je proširena i na druge finansijski važne gradove i ostatak zemlje do 1848. godine.

Banka je također bila ključna u stvaranju Latinske monetarne unije (LMU) 1865. godine. Države kao što su Francuska, Belgija, Italija i Švicarska uspostavile su LMU franak kao zajedničku bimetalnu valutu.

U Prvom svjetskom ratu, Francuska banka je prodala kratkoročne obveznice trezora u inostranstvu kako bi finansirala rat. Francuska je napustila zlatni standard ubrzo nakon izbijanja rata. Dugovi su iznosili otprilike 42 milijarde franaka do 1919. godine. Poslije rata, Banka je nastojala da ponovo uspostavi zlatni standard i stekne kapital od nekoliko američkih i britanskih bankarskih sindikata kako bi odbranila franak od fluktuacije deviznog kursa. Banka je takođe počela da sakuplja zlatne rezerve i na svom vrhuncu držala je 28,3% ukupnih svjetskih zaliha zlata (ispred je bile samo SAD sa 30,4%). Neki od stručnjaka iz monetarne politike su tvrdili da je ova akumulacija zlata doprinjela Velikoj depresiji. Pod vodstvom Emila Moreaua, guvernera od 1926. do 1930. godine, Banka je konsolidirala zlatne rezerve stvorivši fond za stabilizacijsko osiguranje i testirala nove monetarne politike nakon globalne depresije.

Jean-Claude Trichet, guverner od 1993. do 2003. godine, bio je zadnji guverner Banke do osnivanja Evropske centralne banke (ECB) u junu 1998. godine. Danas, ECB postavlja monetarnu politiku i nadzire stabilnost cijena za sve zemlje u eurozoni, uključujući i Francusku.

• Privreda Francuske