Stadion Grbavica

Na njemu svoje domaće utakmice igra FK Željezničar i Nogometna reprezentacija Bosne i Hercegovine. Službeno je otvoren 13. septembra 1953., kada je Željezničar ugostio ekipu Šibenika koju je savladao rezultatom 4-1. Kapacitet iznosi 13.449 sjedećih mjesta, od čega nešto više od 10000 natkrivenih (sjever 5377, istok 4266, zapad 690). Među navijačima Željezničara stadion je poznat i kao "Dolina ćupova".

Grbavica Dolina ćupova
Stadion Grbavica - UEFA
Lokacija	Sarajevo, Bosna i Hercegovina
Koordinate	43°50′48.278″N 18°23′14.065″E / 43.84674389°N 18.38724028°E / 43.84674389; 18.38724028
Početak izgradnje	1949.
Izgrađen	1953.
Otvoren	13. septembar 1953.
Renoviran	1968–1976
Vlasnik	FK Željezničar Sarajevo
Operator	FK Željezničar Sarajevo
Površina	Trava
Kapacitet	13.449 (sjedećih mjesta)
Rekordna posjećenost	25.000 (FK Željezničar–Videoton, 24. april 1985.)
Dimenzije terena	105m x 68m
Korisnici
FK Željezničar Sarajevo (1953–1968, 1976–danas) Bosna i Hercegovina (2017–danas) FK Olimpik Sarajevo (2010–2011)

Stadion Grbavica je lociran u sarajevskom naselju Grbavica po kojem je i dobio ime. Stadion je isključivo fudbalski, izgrađen u "engleskom" stilu, bez atletske staze. Tokom postojanja stadion je renoviran i dograđen u tri navrata.

Radovi su počeli 1949. u okviru radne akcije koju su pokrenuli članovi Radničkog Sportskog Društva Željezničar, a pridružili su im se i mnogi navijači, članovi kluba, prijatelji i mnogi drugi. Grbavica je tada imala samo jednu pravu tribinu, zapadnu koja je prenesena sa stadiona "6. april" sa Marijin-Dvora. Za razliku od istočna i južne tribine koje su građene betonom, zapadna je bila drvena. U početku, to je bio višenamjenski stadion sa atletskom stazom, koji je korišten za potrebe atletike, biciklizma i nogometa. Nakon rekonstrukcije od 1968-1976. godine, atletska staza je uklonjena a Grbavica postaje isključivo nogometni stadion. 13. septembra 1953. godine. stadion je službeno otvoren utakmicom 2. Savezne lige zapad SFRJ između Željezničara i Šibenika u kojoj je domaći tim slavio rezultatom 4-1.

U okviru Grbavice nalaze se i dva pomoćna terena na kojima svoje treninge održavaju prvotimci Željezničara i mlađe kategorije kluba. U zapadnoj tribini nalaze se prostorije fudbalskog kluba Željezničar.

Rekonstrukcije

1968–1976

Prvo veće renoviranje bilo je 30. juna 1968. kada je zatvoren za utakmice. Za to vrijeme, Željezničar je svoje utakmice igrao na stadionu Koševo. U tom periodu je klub došao i do prve titule, u sezoni 1971/1972. Obnavljanje je završeno 25. aprila 1976. godine kada se Željezničar vratio na stadion. Pored dva pomoćna terena, renovirane su još i svlačionice i klupske prostorije.

Izgradnja sjeverne tribine

Nova rekonstrukcija bila je 1986. kada je izgrađena i sjeverna tribina stadiona. Iako je tada postojao plan da se uradi kompletna rekonstrukcija stadiona, plan se nije realizovao. Nakon izgradnje sjevera, u oktobru 1987. Nogometna reprezentacija Jugoslavije će odigrati prvu i jedinu utakmicu na ovom stadionu. Utakmica je odigrana protiv Sjeverne Irske, a Jugoslavija je pobjedila rezultatom 3-0. Stadion je tada imao oko 20.000 mjesta, od čega 500 sa stolicama na zapadnoj tribini.

Period rata u Bosni i Hercegovini

 

Tokom rata u Bosni i Hercegovini, Grbavica je postala prva borbena linija, te je pretrpila oštećenja. Drvena tribina sa zapada je zapaljena, a dio stadiona je i miniran. Sa tribinom zajedno izgorilo je i nestalo 316 pehara od čega su 42 pripadala fudbalerima. Neki pehari koji su bili u prostorijama kluba na Marijin Dvoru su sačuvani i danas se nalaze u vitrinama plavog salona. Reintegracijom naselja Grbavica 19. marta 1996. godine, SD Željezničar je izvršio masivno obnavljanje kompletnog stadiona i okolnih pomoćnih terena i izgradnju drvene tribine na zapadu. Razrušen stadion, popaljene tribine i prekopan teren doveden je u red za prvi poslijeratni gradski derbi na stadionu Grbavica. Derbi je završen rezultatom 1-1, a prvi pogodak dao je Bulend Biščević.

Ljeto 2004.

Treća rekonstrukcija bila je u ljeto 2004. godine kada su u potpunosti obnovljene svlačionice i postavljene stolice na sjevernoj i južnoj tribini smanjujući tako ukupni kapacitet stadiona na 12.000 mjesta (9.135 stolica).

Reflektori

2008. godine, popravljeni su reflektori. Reflektori na stadionu Grbavica su nakon 4. septembra 1991. godine i utakmice s Veležom prvi put upaljeni na stadionu Grbavica 22. aprila 2009. godine, kada je Željezničar pobijedio Zrinjski rezultatom 1:0.

Evropska Grbavica

 

Dana 13. februara 2012. godine, nakon jakih snježnih padavina, se urušio krov lijeve strane zapadne tribine stadiona Grbavica. Iako je prijetilo urušavanje i desne strane natkrivene tribine, do toga nije došlo.

Početkom 2016. godine, započet je projekat renoviranja Stadiona Grbavica. Projekat renoviranja uključio je sanaciju mokrih čvorova na južnoj, zapadnoj i sjevernoj tribini, postavljanje krova na zapadnoj tribini, zamjenu oštećenih stolica na južnoj i sjevernoj tribini, potpunu rekonstrukciju novinarskih loža, kupovinu i postavljanje novog LED displeja te brendiranje Stadiona.

 

Krajem 2016. godine, polaganjem kamena temeljca, počela je historijska gradnja istočne tribine Stadiona Grbavica. Izgradnju istočne tribine su u cijelosti financirali navijači i lokalni poduzeća. U akciju obnove stadiona priključili su se i mnogi nogometaši kako Željezničara, tako i drugih klubova. Amar Osim, Edin Džeko, Vedad Ibišević, Ibrahim Šehić, Semir Štilić, Mix Diskerud, Savo Milošević su podržali ovaj projekat. Projekat su prepoznali i fudbalski klubovi kao NK Široki Brijeg, Dinamo Zagreb.

Dana 1. aprila 2017. godine, zvanično je otvorena istočna tribina. Željezničar je ugostio ekipu tuzlanske Slobode u okviru 1. kola Lige za prvaka. Počasni predsjednik FK Željezničar, Ivica Osim, otvorio je novoizgrađenu istočnu tribinu, a Željezničar je pobjedio 4-2. Utakmicu je posmatralo preko 13.000 navijača, čime je oboren rekord posjećenosti u novijoj istoriji stadiona.

U maju 2018. su počeli radovi na zamjeni terena Stadiona Grbavica nakon 1976. godine. Radovi su podrazumijevali potpunu rekonstrukciju terena sa zamjenom sistema za drenažu, sistema za navodnjavanje, te postavljanje nove prirodne i vještačke trave. Pored toga, obavljen je i proces implantiranja hibridne trave, čime je Grbavica postala prvi stadion sa hibridnim terenom u Bosni i Hercegovini.

Prva utakmica na novoizgrađenoj Grbavici odigrana je 13. septembra 1953. u okviru Druge lige zapad protiv Šibenika, Željezničar je pobjedio rezultatom 4-1.

Vjerovatno najznačajnija utakmica koju je Željezničar odigrao na Grbavici, je bila u sezoni 1984/85. U okviru polufinala kup UEFA, 24. aprila 1985. Željezničar je pred rekordnih 25.000 navijača dočekao mađarski Videoton. Iako su golovima Bahtića i Ćurića bili u prednosti za nastup u finalu ovog evropskog takmičenja, u 87. minuti Cuhaji postiže gol za Videoton, što nije bilo dovoljno za prolaz u finale obzirom da je prvi meč pobjedio Videoton sa 3-1.

Prvu evropsku utakmicu nakon rata u BiH na Grbavici odigrali su Željezničar i Pennarossa iz San Marina, u okviru Kupa UEFA. Utakmica je odigrana 29. jula 2004. godine a završena je pobjedom Željezničara 4-0.

Godišnjice

• 15. august 1976., Željezničar 1-1 Arsenal. Utakmica odigrana za 55. rođendan Željezničara i 90. rođendan Arsenala. Golove su postigli MacDonald i Džemal Šerbo.
• 25. novembar 1981., Željezničar 1-0 Nogometna reprezentacija Jugoslavije. U povodu proslave 60. godišnjice kluba.
• 2. oktobar 2001., Željezničar 2-0 Wolfsburg. Povodom 80. rođendana kluba, golove su dali Dželaludin Muharemović i Nermin Fatić.
• 30. oktobar 2001., Željezničar 2-0 SK Sturm. Također povodom 80. rođendana. Strijelaz za domaće je bio Arsim Prepoli, a za goste Mariano Fernandez.
• 8. novembar 2011., Željezničar 1-2 Nogometna reprezentacija Bosne i Hercegovine. 90. godišnjica kluba. Za Želju gol je postigao Mirsad Bešlija, dok je za reprezentaciju oba gola postigao Vedad Ibišević.

Međunarodne utakmice

Seniorske utakmice

Date		Result		Competition
14. oktobar 1987	Jugoslavija	3–0	Sjeverna Irska	UEFA Euro 1988 - kvalifikacije
15. august 2001	Bosna i Hercegovina	2–0	Malta	Prijateljska utakmica
27. mart 2002	Bosna i Hercegovina	4–4	Makedonija	Prijateljska utakmica
10. august 2010	Bosna i Hercegovina	1–1	Katar	Prijateljska utakmica
7. oktobar 2017	Bosna i Hercegovina	3–4	Belgija	2018 FIFA Svjetsko Prvenstvo - kvalifikacije
15. oktobar 2018	Bosna i Hercegovina	2–0	Sjeverna Irska	UEFA Liga nacija 2018/19 – liga B
23. mart 2019	Bosna i Hercegovina	2–1	Armenija	UEFA Euro 2020 - kvalifikacije

 

• Spisak nogometnih stadiona u Bosni i Hercegovini
• FK Željezničar Sarajevo