Unkorneg

Er Grennamzer e oa al loen mojennel brudetañ, anezhañ ul loen gouez, arouez ar c'hlanded, ha ne c'halle bezañ tapet nemet gant ur werc'hez.

 

 

 

 

 

Anv zo eus an unkorneg, dindan an anv monoceros, abaoe an Henamzer e mojennoù Hellaz kozh.
Deuet e oa da vezañ al loen faltaziek pennañ er Grennamzer kenkoulz hag en Azginivelezh. Skeudennet e veze d'ar mare-se, e skeudennadurezh al loened, evel ul loen ferv hag a veve er c'hoadoù donañ, arouez ar c'hlanded hag ar c'hras, ha na c'halle bout tapet nemet gant ur werc'hez. En holloueziadurioù e veze skrivet e c'helle purañ an dour ha pareañ. Troket e veze traoù gwelet evel gwir « kerniel unkorneg » d'ar mare-se.

Tamm-ha-tamm e voe dizoloet ne oa ar c'herniel-se nemet stilhonoù narwal ha ne oa taolennadur an unkorneged marteze nemet deskrivadurioù disneuziet ar frikorneg hag an antilopenn. Neoazh e veze tabutet diwar-benn bezoud an unkorneg betek kreizig-kreiz an XIX^vet kantved. Dedennet e veze ur bern tud gant an unkorneg : doueoniourion, mezeien, naturourien, barzhed, lennegourien, ezoterourion, alkimiourion, arouezelourion hag istorourion.

Hiziv an deiz eo an unkorneg unan eus ar c'hrouadurioù mojennel e-touesk ar re vrudetañ. Ur bochad studiadennoù hag oberennoù lennegel a zo gouestlet dezhañ. Gwelet e vez er skeudennerezh a-vremañ evel ur jav bras gwenn, ur c'horn nemetañ e-kreiz e dal, diwar-se marteze ar ger « marc'h-kornek » a gaver e geriadur R. Hemon.

Meur a stumm zo da anv al loen mojennel-se er skridoù brezhonek.

Likorn

• E Catholicon Jehan Lagadeuc (1464)
• E geriadur F. Favereau.

Marc'h-kornek

• E Traonienn skeud ar Maro, gant Roparz Hemon, Gwalarn 2, 1925, p. 21.
• E Geriadur brezhoneg-galleg Roparz Hemon, adalek 1970.
• En droidigezh Ar marc'h kornek, gant Mark Kerrain, diwar A Unicorn in the Garden, danevellig gant James Thurber, er gelaouenn Al Liamm niv. 223, e 1984.
• En droidigezh Harry Potter ha Maen ar Furien, gant Mark Kerrain, diwar Harry Potter and the Philosopher's Stone gant J. K. Rowling, e 2012 ;

Unkorneg

• En ul levr bannoù-treset: Kevrin an Unkorneg, unan eus troioù-kaer Tintin, troet gant Divi Kervella, embannet gant An Here e 1993;
• Troidigezh Emil gant Tomi Ungerer, graet gant skolaerien skol Jules-Ferry Landerne (UGB)
• Gant ar skrivagner Stefan Carpentier, en e levr Pa gavan hir ma amzer (Skrid, 2014, p. 36)
• Ar Plac'h yaouank hag an Unkorneg, doare brezhonek La Jeune Fille et la Licorne gant ar skrivagner Dan ar Wern, en e vlog
• Er c'helaouennoù: Rouzig, pennadoù gant Gwenole Le Dors, ha Laurent Lefeuvre; Bremaik.
• Er skolioù pe gant bugale: Oberennoù kaset da benn ar vugale
• War ar genrouedad: Holloueziadur Marikavel.
• En anv ar steredeg Unkorneg.
• Afer an unkorneg glas, troet e brezhoneg gant Gwenael Emelyanoff diwar an danevell c'halizek O caso do unicornio azul gant Agustín Fernández Paz (e-barzh niverenn 409 Al Liamm, Meurzh - Ebrel 2015, pajennoù 46-52).

War ardamezioù Bro-Skos eo dalc'het ar skoed gant daou unkorneg.

•  
  Bro-Skos
•  
  Schwäbisch Gmünd
  Alamagn
•  
  Giengen
  Alamagn
•  
  Eger
  Hungaria
•  
  Saint-Lô
  Normandi
•  
  Ramosch
  Suis
•  
  Líšnice
  Tchekia

• Chaseadeg ar Marc'h-Kornek, hollad a ballennoù-moger, tre e dibenn ar XV^vet kantved
• Poltred un itron gant un unkorneg, gant Raffaello, tre e deroù ar XVI^vet kantved.

• The Unicorn, romant gant Iris Murdoch (1963)
• Through the looking Glass, gant Lewis Carroll

• Steredeg an Unkorneg

• Aerlin
• Anggitay
• Camahueto
• Camphruch‎
• Indrik
• Monoceros
• Okapi
• Qilin
• Shadhavar
• Sin-you

• PASTOUREAU, Michel & DELAHAYE, Élisabeth : Les secrets de la licorne, Éditions de la Réunion des musées nationaux, 2013 (ISBN 978-2-7118-6112-5)