An Douar Santel-se zo anezhañ douaroù rannet hiziv etre stadoù Israel, Palestina, Jordania (Betania ha reter ar ster Jordan), aodoù al Liban (gant Tir ha Sidon).
Er stadoù-mañ e kaver lec'hioù sakr evit ar gristenien, ar yuzevien hag ar vuzulmaned. Al lec'hioù pennañ a vez kavet e Jeruzalem : Iliz an Adsav, ar Golgota, Menez an Olived, Jetsemani, Sal ar Gambr-lid, Menez Sion, iliz santez Anna, ha Lenn Siloe. E Betlehem e kaver iliz ar C'hinivelezh ; e kêriadenn Ein Kerem iliz ar Weladenn ; hag e Nazaret iliz ar C'hemennadur.
Met e Galilea a-bezh e vez kavet lec'hioù e lec'h ma vez lidet buhez ha tremen ar C'hrist, evel e lenn Tiberiad pe er menez Tabor.
Santel eo abalamour ma'z eo eno emañ gwrizioù istorel an teir relijion undoueek, yuzeviezh, kristeniezh, islam. Brezelioù ar Groaz a voe graet war-zigarez "dieubiñ" an Douar Santel diouzh "yev an Islam".
Hiziv emañ an douaroù-se e-kreiz ar gorventenn gant an tabut etre Israel hag ar broioù arab amezek.
Istor an Douar-Santel
Er gronologiezh-mañ e vo dalc'het kont eus kalz elfennoù relijiel a bouez bras evit kompren istor ar vro.
- 1800-1500 kent J.K.: Abraham, Izaak ha Jakob o chom e Bro-Ganaan. Mont a ra goude-se Jakob hag e familh da Vro-Egipt.
- 1200 kent J.K.: an ermaeziadeg eus Bro-Egipt dindan renerez Moizez.
- 1100 kent J.K.: pobl Israel a zeu da vezañ mestr war Vro-Ganaan.
- 1000 kent J.K.: ar roue David e penn ar vro.
- 931 kent J.K.: goude marv ar roue Salaun eo rannet ar vro etre div rouantelezh: hini Judea er c'hreisteiz hag hini Israel en hanternoz.
- 721 kent J.K.: distrujet rouantelezh Israel gant an Asirianed.
- 587 kent J.K.: distrujet eo rouantelezh Judea gant ar Babilonianed.
- adalek 538 kent J.K.: distro eus an harlu. Palestina e vo anvet ar vro hiviziken, ha rannet e teir lodenn: Judea, Samaria ha Galilea.
- 322 kent J.K.: Aleksandr Veur a zeu da vezañ mestr war ar vro: ar sevenadur c'hresianeg a en em led.
- 167 kent J.K: dindan renerezh ar Vakkabeed en em sav ar bobl a-enep ar roue estren.
- 63 kent J.K.: ar Romaned, gant Pompeius en o fenn, a gemer ar vro
- adalek 3 kent J.K. betek ar bloavezh 30 goude J.K.: Buhez Jezuz Krist.
- 70: distrujadeg Jeruzalem gant Titus e penn ar Romaned. An darn vrasañ eus ar Yuzevien a zo lakaet pe kaset d'an harlu.
- 637: aloubidigezh Palestina gant an Arabed (muzulmaned).
- 1070: an Durked oc'h aloubiñ ar vro.
- 1095: kentañ kroaziadeg.
- 1099: krouidigezh rouantelezh kristen Jeruzalem.
- 1187: Saladin a gemer Jeruzalem: fin ar rouantelezh kristen.
- betek 1915: Palestinia a vo dalc'het gant an Durked.
- 1915: ar Saozon a gemer Jeruzalem. Adalek 1880, e oa kroget ar Yuzevien da zont en-dro da Balestina. Dont a reont da vezañ niverusoc'h war-lec'h diskleriadur Balfour e 1917.
- 1921: Kevredigezh ar Broadoù a ro da Vreizh-Veur ur c'hemenn war Palestina. An enebiezh a za war greskiñ etre ar Yuzevien hag an Arabed o chom er vro.
- 1948: Breizh-Veur a guita Palestina. Aozadur ar Broadoù Unanet a rann ar vro etre ar Juzevien hag an Arabed. Ar brezel a zav etrezo diouzhtu. An trec'h a za gant ar Juzevien.
- 1949: goude an arsav brezel, stad Israel a zo anavezt gant Aozadur ar Broadoù Unanet. Al lodenn arab a zo staget ouzh Jordania. Kalz eus Arabed ar vro a zo kaset d'an harlu.
- 1967: en desped da sav-poentoù peoc'h-garour ar c'hentañ ministr israelian Levi Eshkol,brezel ar c'hwec'h deiz a darzh etre Israel hag ar broioù arabek, bodet dindan aotrouniezh Gamal Abdel Nasser. Israel a gemer al lodenn arabeg eus Palestinia (tiriadoù ac'hubet a vez graet diwarno).
- 1987: deroù an Intifada (brezel ar vein) etre ar Balestinianed ha soudarded Israel.
- 1993: sinet un emglev etre gouarnamant Israel hag ar Balestinianed (gant Yaser Arafat en o fenn).
- 1996: war-lec'h ar votadeg e teu Natanyaou (eus an tu dehou) e penn gouarnamant Israel.
Hiziv an deiz, ar peoc'h emañ c'hoazh en arvar etre an div boblad.
Levrlennadur
This article uses material from the Wikipedia Brezhoneg article Douar Santel, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Danvez a c'haller implijout dindan CC BY-SA 4.0 nemet ha notet e vefe ar c'hontrol. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Brezhoneg (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.