Lifosa: хімічны завод у Кейданах

24.01111° у. д. / 55.27083; 24.01111

«Ліфоса» (лет. Lifosa) — хімічны завод Летувы, заснаваны ў студзені 1963 году ў Кейданах. Прадпрыемства займае 292 гектары плошчы і мае 18 км чыгункі для вывазу вырабаў. З 1998 году ў асноўным вырабляе азотна-фосфарнае ўгнаеньне дыамоніфасфат (ДАФ) з фосфарнай і серчанай кісьляў. Фтор, які вылучаецца пры вырабе фосфарнай кісьлі, перапрацоўваюць у фтарыд алюміну. Таксама з фосфарнай кісьлі вырабляюць кармавы дадатак монакальцфасфат. З 2000 году падае праз сталёвыя трубы цяпло, якое вылучаецца пры вырабе серчанай кісьлі (+90°C), у кацельню Кейданоў для абагрэва жылых дамоў (100 тыс. мэгават·гадзіна). З 2007 году пры дапамозе абсталяваньня рэкупэрацыі цяпла таксама вырабляе зь лішкавых крыніцаў цяпла 250 млн кіляват·гадзіна электраэнэргіі, зь якіх 50 млн кВт·г падае ў электрасетку Летувы. У 2012 годзе завод паставіў 96,6% вырабаў за мяжу праз Клайпедзкі порт. У 2015 годзе 89,4% экспарта прыпала на краіны Эўропы.

«Ліфоса»

Тып	акцыянэрнае таварыства
Заснаваная	18 студзеня 1963 (61 год таму)
Уласьнікі	EuroChem[d]
Краіна	Летува
Разьмяшчэньне	Кейданы (Ковенскі павет, Летува)
Ключавыя фігуры	Ёнас Дасьцікас, Андрэй Мельнічэнка
Галіна	хімічная прамысловасьць
Прадукцыя	угнаеньне
Абарачэньне	413 млн эўра (2015 г.)
Апэрацыйны прыбытак	61,5 млн эўра (2015 г.)
Лік супрацоўнікаў	978 (2017 г.)
Матчына кампанія	«Эўрахім» (Цуг, Швайцарыя)
lifosa.com
«Ліфоса» у Вікісховішчы

На 2017 год «Ліфоса» пераважна вырабляла азотна-фосфарнае ўгнаеньне дыамоніфасфат (ДАФ), вытворчасьць якога пачалася з 1998 году замест монаамоніфасфата (МАФ). Прадпрыемства таксама выпускала фторысты алюмін, фасфат монакальцу, фосфарную і серчаную кісьлі. Працавалі 4 вытворчыя цэхі: серчанай кісьлі, фосфарнай кісьлі, амафоса, фторыстага алюміну з вытворчым участкам кальцу фасфатаў. Вытворчая магутнасьць прадпрыемства за год складала: 1151,7 тыс. тонаў сернай кісьлі, 936 тыс. тонаў дыамоніфасфату, 460,8 тыс. тонаў фосфарнай кісьлі, 150 тыс. тонаў монакальцафасфату і 17 тыс. тонаў фторыстага алюміну.

У сакавіку 1959 году пачалі будаваць Кейданскую супэрфасфатную фабрыку, у тым ліку падводзіць аўтадарогу і чыгунку. У 1961 годзе вытворчую дзейнасьць распачаў мэханічны цэх. 18 студзеня 1963 году запусьцілі 1-ю лінію вытворчасьці серчанай кісьлі з гадавой магутнасьцю ў 100 000 тонаў. У верасьні 1963 году дадалі 2-ю лінію серчанай кісьлі. У сьнежні 1963 году пачалі выраб парашковага і грануляванага супэрфасфата. У 1964 г. запусьцілі цэх фтарыда алюміну і 3-ю лінію серчанай кісьлі. У сьнежні 1968 г. запрацавалі цэхі фосфарнай кісьлі і амафоса. У 1970 г. пусьцілі 2-і цэх грануляванага супэрфасфата. У 1972 г. пабудавалі цэх сумесяў угнаеньняў і пачалі вырабляць прэсаванае фосфарна-калійнае ўгнаеньне, якое працягвалі да 1990 году. У 1973 г. запрацавала 4-я лінія серчанай кісьлі.

У 1982 годзе адчынілі 2-і цэх фосфарнай кісьлі. У 1984 г. запусьцілі больш магутны цэх фтарыда алюміну. У 1986 г. пабудавалі 3-ю лінію вытворчасьці амафоса. У 1988 г. запрацаваў новы цэх серчатай кісьлі. У 1996 годзе прадпрыемства прыватызавалі. У сьнежні 1997 г. стварылі сумесную вытворчасьць супэрфасфатаў з ААТ «Кеміра» (Хэльсынкі, Фінляндыя), якую са жніўня 2004 г. вылучылі ў самастойнае прадпрыемства. У 1998 г. АТ «Ліфоса» перабудавала цэх амафоса, пачало выраб дыамоніфасфата і пабудавала новы склад на 40 000 тонаў вырабаў. У ліпені 1999 г. АТ «Ліфоса» падпісала дамову з ТАА «Каргіл-Холдынг Даніі» (Шарлётэнлун, Сталічная вобласьць) пра выключнае права на збыт фасфатаў.

У 2000 г. падвоілі магутнасьць цэха серчанай кісьлі, што зрабіла прадпрыемства найбольшым яе вытворцам у Эўропе. Таксама запусьцілі турбагенэратар магутнасьцю на 25 мэгават для вырабу электраэнэргіі ад пары, што ўтвараецца пры вытворчасьці серчанай кісьлі. Гэта прывяло да самазабясьпечанасьці электраэнэргіяй і падачы цяпла на абагрэў Кейданоў. У 2001 годзе пачалі вырабляць кармавыя фасфаты (дыкальцафасфат). У 2002 г. — монакальцафасфат. У 2002 годзе расейскае прадпрыемства «Эўрахім» (Масква, Паўднёвая адміністрацыйная акруга, Данілаўскі раён) набыло кантрольны пакет акцыяў АТ «Ліфоса». Пагатоў «Эўрахім» пастаўляў асноўную сыравіну і з 2006 году стаў належаць расейскаму прадпрымальніку Андрэю Мельнічэнку, які быў ураджэнцам Беларусі. У 2004 г. пачалі вырабляць монадыкальцафасфат. У 2010 годзе пабудавалі склад на 100 000 тонаў апатыта, які зьяўляецца асноўнай фасфатнай сыравінай. У выніку сыравіны стала хапаць на месяц вытворчасьці.