Талеранцы́йны патэ́нт (па-нямецку: Toleranzpatent) — дакумэнт, выдадзены сьвятым рымскім імпэратарам Ёзэфам II 13 кастрычніка 1781 року.
Патэнт фактычна завяршыў Контрарэфармацыю ў Габсбурскай імпэрыі. Гэты дакумэнт натхніў асьветніцкія ідэалы Ёзэфа II (ёзэфінізм), і ў наступным року ён выдаў Талеранцыйны эдыкт.
Паводле патэнту эвангелісты (лютэране і кальвіністы), а таксама праваслаўныя, якія насялялі Прэдлітаўскую частку імпэрыі Габсбургаў, атрымалі свабоду вызнаньня, мажлівасьць будовы дамоў малітвы і ўрэгуляваньня стасункаў з пануючай Каталіцкай царквой (напрыклад, належныя плацяжы). Прыхільнікі гэтых веравызнаньняў былі практычна ўраўнаваныя ў грамадзянскіх правох з каталікамі: атрымалі магчымасьць валодаць маёнткамі, займацца рамёствамі, пражываць у местах, атрымліваць навуковыя званьні і займаць дзяржаўныя пасады. Тым ня меней, каталіцтва заставалася дзяржаўнай канфэсіяй, і дамы малітвы іншых канфэсіяў маглі будавацца толькі з пэўнымі абмежаваньнямі: напрыклад, галоўны ўваход нельга было рабіць з боку вуліцы, таксама былі забароненыя вежы (хоць у Драгомысьлю такі дазвол быў атрыманы).
Па выданьні патэнту на тэрыторыі Прэдлітавіі зборы паўсталі ў такіх мясьцінах, як Вена, Верхняя Аўстрыя, Трыест і Прага. Агулам за тры рокі па выданьні патэнту ў Аўстрыі і па-за Аўстрыйскай Сылезіяй паўстала 50 збораў. Ва ўсходняй частцы Аўстрыйскай Сылезіі — на Цешынскай Сылезіі — знаходзілася найбольшая на той час суполка лютэранаў на тэрыторыі Прэдлітавіі. Гэтую правінцыю ад астатніх адрозьнівала тое, што тут ужо існавала г. зв. царква ласкі (Царква Ісуса ў Цешыне), таму патэнт быў тут прыняты ў іншай фармулёўцы. Дзякуючы выданьню Талеранцыйнага патэнту да цешынскай царквы далучыліся новыя зборы рэгіёну: у Бельскай, Яважы, Блудавіцах, Комарнай Льготцы, Вісьле, Быстржыцах, Устрані, Галешаве, Наўсях, Драгомысьлі, Старой Бельскай. У заходняй, опаўскай частцы правінцыі паўстаў толькі адзін збор у Голчавіцах (ням. Hillersdorf).
У наступныя рокі выдадзеныя яшчэ некалькі дэкрэтаў, дапаўняючых патэнт, у тым ліку з мэтаю стрыманьня далейшага разьвіцьця эвангельскай царквы на тэрыторыі дзяржавы. Поўнае ўраўнаваньне ў рэлігійных правох адбылося ў сярэдзіне XIX стагодзьдзя ў пару Вясны народаў.
Чэская Вікікрыніца зьмяшчае арыгінальныя матэрыялы, датычныя тэмы гэтага артыкула: |
Талеранцыйны патэнт — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Талеранцыйны патэнт, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.