Казімер Малевіч

ст. 11 лютага] 1879 (паводле іншых зьвестак — 1878), Кіеў — 15 траўня 1935, Ленінград) — мастак-авангардыст, адзін з заснавальнікаў супрэматызму — кірунка ў абстрактным мастацтве.

Казімер Малевіч
Імя пры нараджэньні	Казімер Севярынавіч Малевіч
Дата нараджэньня	11 (23) лютага 1879
Месца нараджэньня	Кіеў, Расейская імпэрыя[…]
Дата сьмерці	15 траўня 1935(1935-05-15)[…] (56 гадоў)
Месца сьмерці	Ленінград, РСФСР, СССР
Прычына сьмерці	рак падкарэньніцы
Адукацыя	Кіеўская мастацкая школа, студыя Фядора Рэрбэрга (Масква)
Занятак	авангардызм, футурызм, кубізм, супрэматызм, імпрэсіянізм
Навуковая сфэра	авангард, візуальная дзейнасьць[d], мастацтвазнаўства[d], супрэматызм, выяўленчае мастацтва і абстракцыянізм
Месца працы	Віцебская народная мастацкая вучэльня[d]
Жанры	сцэнаграфія[d], малярства, абстракцыянізм, натурморт[d] і фігуратыўнае мастацтва[d]
Плынь	кубізм, футурызм, супрэматызм
Казімер Малевіч у Вікісховішчы

Казімер Малевіч нарадзіўся 23 лютага [ст. ст. 11 лютага] 1879 году у Кіеве (паводле іншых зьвестак — на Капыльшчыне) у сям’і беларускага этнографа і фальклярыста Севярына Малевіча (са словаў мастацтвазнаўца Сяргея Харэўскага, радавы маёнтак ягоных бацькоў — Малева знаходзіўся пад Нясьвіжам). Паводле некаторых дасьледчыкаў, сям’я Малевічаў належала да ўкраінскай шляхты. Пачатковую мастацкую адукацыю ён атрымаў у Кіеўскай мастацкай школе Н. І. Мурашка. Кар’еру мастака Малевіч пачаў з імпрэсіянізму. Пазьней Малевіч стаў адным з актыўных удзельнікаў футурыстычных выстаў.

Казімер Малевіч тройчы (у 1905, 1906 і 1907 гадах) паступаў у Маскоўскую вучэльню скульптуры і жывапісу і тройчы правальваўся на экзамэнах. Як лічаць дасьледчыкі, з прычыны недастатковай падрыхтоўкі ў галіне акадэмічнага малюнка. Яму дазволілі наведваць лекцыі на правах вольнага слухача.

У 1919—1922 гадах Казімер Малевіч выкладаў у Народнай мастацкай школе «новага рэвалюцыйнага ўзору» ў Віцебску, адзін са стваральнікаў арганізацыі «Сьцьвярджальнікі новага мастацтва». У 1920-я гады ўдзельнічаў у афармленьні спэктакляў Уладзімера Маякоўскага «Містэрыя Буф». З 1923 па 1927 год — дырэктар Ленінградзкага дзяржаўнага інстытуту мастацкай культуры. Быў чальцом «Аб’яднаньня сучасных архітэктараў».

Малевіч быў пасьлядоўным прапагандыстам уласнай тэорыі. Вакол яго з часам утварылася група аднадумцаў (Зацьвярдзіцелі новага мастацтва).

Малевіч удзельнічаў у выставах з эпатажнымі назвамі: «Званковы валет», «Асьліны хвост», «Футурызм 0,10». На выставе «Трамвай В» супраць нумароў 21-25, якія заканчвалі сьпіс яго работ, у каталёгу было пазначана: «Зьмест карцін аўтару невядомы».

Самы знакаміты твор Малевіча — Чорны квадрат.

Аўтар кніг «Ад кубізму і футурызму да супрэматызму», «Супрэматызм», «Бог ня скінуты: Мастацтва, царква, фабрыка».

Паводле завяшчаньня, пасьля сьмерці цела Малевіча было крэміравана ў супрэматычнай дамавіне, зробленай па ўласным эскізе Малевіча. Урна з прахам была пахаваная пад любімым дубам мастака ў Нямчынаўцы. Над магілай быў усталяваны кубічны бэтонавы манумэнт з намаляваным чорным квадратам. У гады вайны магіла была згубленая. У цяперашні час магіла Малевіча знойдзеная энтузіястамі. На месцы магілы ўсталяваны невялікі манумэнт. Магіла знаходзіцца недалёка ад Савецкага праспэкту ў Нямчынаўцы, на ўсход ад сажалкі.

Дзяржаўным Расейскім музэем і студыяй «Квадрат фільм» зьняты фільм «Казімер Малевіч. Ператварэньне».

•  
  Адна з прац раньняга Малевіча
•  
  Аўтапартрэт
•  
  Чырвоны квадрат
•  
  Скача чырвоная коньніца
•  
  Супрэматычная кампазыцыя — прададзеная 3 лістапада 2008 г. на аўкцыёне Sotheby's за 60 млн і дзьве тысячы даляраў.
•  
  Чорны квадрат. 1915. Карціна існуе ў чатырох варыянтах. Два зь іх знаходзяцца ў Дзяржаўнай Трацьцякоўскай галерэі, яшчэ адзін — у Расейскім музэі. Чацьвёрты быў набыты ў сваякоў мастака «Інкамбанкам», затым выкуплены ў яго і перададзены Эрмітажу.

Выслоўе Казіміра Малевіча:

«Толькі нудныя і бездапаможныя мастакі прыкрываюць сваё мастацтва шчырасьцю. У мастацтве патрэбная ісьціна, а ня шчырасьць». 

• Малевич К. По лестнице познания: Из неопубликованных стихотворений / Вступ. сл. Г.Айги. — 1991. — 1000 ас.
• Малевич К. Лень как действительная истина человечества. С прилож. ст. Ф. Ф. Ингольда «Реабилитация праздности» / Предисл. и примеч. А. С. Шатских. — 1994. — (Библиотека Сергея Кудрявцева). — 150 ас.
• Малевич К. Собрание сочинений в 5 томах / Общ. ред., вступ. ст., сост., подг. текстов и комм. А. С. Шатских; раздел «Статьи в газете „Анархия“ (1918)» — публ., сост., подг. текста А. Д. Сарабьянова. — 1995 Т. 1. Статьи, манифесты, теоретические сочинения и др. работы. 1913—1929. — 2750 ас.
• Малевич К. Собрание сочинений в 5 томах / Сост., предисл., ред. переводов, комм. Л.Демосфеновой; науч. ред. А. С. Шатских. — 1998 Т. 2. Статьи и теоретические сочинения, опубликованные в Германии, Польше и на Украине. 1924—1930. — 1500 ас.
• Малевич К. Собрание сочинений в 5 томах / Сост., публ., вступ. ст., подг. текста, комм. и примеч. А. С. Шатских. — 2000 Т. 3. Супрематизм. Мир как беспредметность, или Вечный покой. С прилож. писем К.Малевича к М. О. Гершензону. 1918—1924. — 1500 ас.
• Малевич К. Собрание сочинений в 5 томах / Сост., публ., вступ. ст., подг. текста, комм. и примеч. А. С. Шатских. — 2003 Т. 4. Трактаты и лекции первой половины 1920-х годов. С приложением переписки К. С. Малевича и Эль Лисицкого. — 1500 ас.
• Малевич К. Собрание сочинеий в пяти томах. — 2004 Т. 5. Произведения разных лет: Статьи. Трактаты. Манифесты и декларации. Проекты лекций, Записки и заметки. Поэзия.
• Курбановский А. Малевич и Гуссерль: Пунктир супрематической феноменологии // Историко-философский ежегодник — 2006. — М.: Наука, 2006. — С. 329—336.
• Кацис Л. «Черный квадрат» Казимира Малевича и «Сказ про два квадрата» Эль-Лисицкого в иудейской перспективе // Русская эсхатология и русская литература. — М.: ОГИ, 2000. — С. 132—139.
• Шишанов В. А. Витебский музей современного искусства: история создания и коллекции. 1918—1941. — Минск: Медисонт, 2007. — 144 с.

• Усе карціны Казімера Малевіча (у альфабэтным парадку)
• Казімер Севярынавіч Малевіч. Біяграфія, творчасьць і карціны мастака Архіўная копія ад 19 студзеня 2021 г.
• Kasimir Malevich. Black Square (анг.) russianpaintings.net
• Галерэя карцін Казімера Малевіча Архіўная копія ад 4 лютага 2007 г.
• Шышанаў В. А. Віцебскі музэй сучаснага мастацтва: гісторыя стварэньня і калекцыі (1918—1941) Архіўная копія ад 8 жніўня 2011 г.