Дымны порах ці чорны порах — від пораху, шматкампанэнтная цьвёрдая выбуховая сумесь, якая здольная да гарэньня паралельнымі плястамі бяз доступу кіслароду вонкі з утварэньнем галоўным чынам высока разагрэтых газападобных прадуктаў, якія выкарыстоўваюцца для разгону снарадаў, руху ракетаў і іншых мэтаў.
Порах адносіцца да клясы кідальных выбуховых рэчываў. Уяўляе сабой сумесь серы, драўнянага вугалю й нітрату калію. Сера й драўняны вугаль выступаюць у якасьці паліва, у той час як салетры, то бок нітрат калію, у якасьці акісьляльніка. Дзякуючы спальваючым уласьцівасьцям і колькасьці вырабленага цяпла й аб’ёму газу, які ён генеруе, порах шырока выкарыстоўваецца ў якасьці кідальнай зброі й у якасьці піратэхнічнага складу ў фэервэрках.
Порах быў выяўлены, у адпаведнасьці зь распаўсюджаным меркаваньні, у IX стагодзьдзі ў Кітаі, калі кітайскія альхімікі шукалі эліксыр неўміручасьці. Гэтае адкрыцьцё прывяло да вынаходзтва фаервэрка й першых порахавай зброі ў Кітаі. На працягу наступных стагодзьдзяў кітайскае адкрыцьцё пораху зьявілася ў арабскім сьвеце, Эўропе й Індыі. Згодна зь меркаваньнямі навукоўцаў распаўсюд праходзіў з Кітаю праз Блізкі Ўсход, а затым у Эўропу, аднак застаюцца некаторыя спрэчкі аб колькасьці кітайскага ўплыву на наступныя дасягненьні ў галіне тэхналёгіі порахаў.
Порах клясыфікуецца як выбуховае рэчыва нізкай выбуховасьці з-за сваёй адносна павольнай хуткасьці раскладаньня і, такім чынам, нізкай брызантнасьцю. Нізкая выбуховая дэфляграцыя праходзіць на дагукавой хуткасьці, у той час як высока выбуховае дытанаваньне вырабляе звышгукавыя хвалі. Запальваньне парашку спакаванага ззаду кулі павінна ствараць дастатковы ціск, каб прымусіць кулю вылецець з дульнага зрэзу на высокай хуткасьці, але недастаткова, каб прывесьці да разрыву ствала. Порах, такім чынам, менш прыдатныя для зруйнаваньня скалаў ці ўмацаваньняў. Порах шырока выкарыстоўваўся для запаўненьня артылерыйскіх снарадаў і ў горназдабыўной прамысловасьці, а таксама ў грамадзянскім будаўніцтве. Аднак зараз порах больш не выкарыстоўваецца ў сучасных выбуховых боегалоўках, і ён не выкарыстоўваецца ў якасьці асноўнага выбуховага рэчыва пры здабычы карысных выкапняў у сувязі зь ягоным коштам у параўнаньні з паказчыкамі новага альтэрнатыўнага рэчыва, то бок ANFO.
Да 1890-х гадох чорны порах апынуўся амаль цалкам выцесьненым з ваеннай сфэры больш дасканалымі выбуховымі рэчывамі, у прыватнасьці, як кідальнае рэчыва саступіў месца розным відам бяздымнага пораху. Тым ня менш, чорны порах працягвае абмежавана прымяняцца і ў цяперашні час, перш за ўсё ў піратэхніцы.
Дымны порах — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Дымны порах, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.