Арғаяш Районы

Арғаяш районы
Аргаяшский район

Герб Флаг (аңлатма)
Ил	Рәсәй Федерацияһы
Статус	муниципаль район
Урынлашҡан урыны	Силәбе өлкәһе
Берләштерә	12 муниципаль берәмек
Административ үҙәк	Арғаяш (ауыл)
Барлыҡҡа килеүе	20 август 1930 йыл, Башҡорт Автономиялы Совет Социалистик Республикаһы составында
Хәкимиәт башлығы	Вәлишин Исрәфил Мәкин улы
Рәсми телдәр	урыҫ, башҡорт (рәсми түгел)
Халҡы (2016)	↗40 967 (1.17 %, 9 урын)
Тығыҙлығы	14.68 кеше/км²
Милли состав	Башҡорттар - 60%, урыҫтар - 30%, татарҙар - 5%.
Майҙаны	2791 км² (15 урын)
Ваҡыт бүлкәте	MSK+2 (UTC+6)
Телефон коды	+7 35131
Автомобиль номерҙары коды	74, 174

Милли состав (2010): башҡорттар-60%, урыҫтар — 30%, татарҙар — 5%.

1934 йылдын 17 ғинуарында ул Башҡорт Автономиялы Совет Социалистик Республикаһы составынан сығарыла. Силәбе өлкәһендә Арғаяш милли округы барлыҡҡа килә. Был милли округ 1 йылдан һуң, 1934 йылда 17 ноябрендә бөтөрөлә.

Арғаяш районы Ҡарабаш, Мейәс, Ҡыштым ҡала округтары һәм Сыбаркүл, Сосновка, Ҡоншаҡ райондары менән сиктәш. Районда күлдәр күп: Арғужа һыуһаҡлағысы, Ҡомкүл, Өйәлге, Кесе Киҫегәс, Арғаяш, Ҡалды.

Климаты

Халҡы

 

Районда 12 берекмә, 85 ауыл:

• Абдуллин Сиргаже — райондың тәүге гербы авторы.
•   Баймырҙин Ғаяз Исламетдин улы — Советтар Союзы Геройы.
• Бикбулатов Наил Вәли улы - башҡорт ғалимы һәм этнографы, тарих фәндәре кандидаты
• Вәлиев Дамир Жәүәт улы — башҡорт философы һәм йәмәғәт эшмәкәре, философия фәндәре докторы, профессор.
• Ҡушаев Хәфиз Ҡушай улы — БАССР-ҙың Үҙәк башҡарма комитеты (БашЦИК) 3-cө рәйесе.
• Шафиҡов Таймаҫ Шафиҡ улы — БАССР-ҙың Үҙәк башҡарма комитеты (БашЦИК) 4-cе рәйесе.
• Зөлҡәрнәев Ғәли Камал улы — яҙыусы, тәржемәсе, журналист. «Ҡыҙыл Башҡортостан» газетаһының (1940—1945), «Октябрь» журналының (1946—1948) редакторы. БАССР Яҙыусылар союзының яуаплы сәркәтибе (1945—1946).
•   Мырҙағәлимов Ғәзис Ғәбиҙулла улы — Советтар Союзы Геройы (1944).
• Кинйәбулатова Кәтибә Кәрим ҡыҙы — шағирә, Һ. Дәүләтшина исемендәге премия лауреаты (1989), «Почёт билдәһе» ордены кавалеры (1991).
• Көсөков Раил Фазыл улы — Рәсәйҙең атҡаҙанған, Башҡортостандың халыҡ артисы, Ғәлимов Сәләм исемендәге премияһы лауреаты, опера йырсыһы.
• Ниғмәтуллин Эльбрус Хәмит улы — Рәсәй спортсыһы, йәмәғәт һәм сәйәси эшмәкәр, актёр.
• Сафиуллин Урал Кафеевич — йәмәғәт эшмәкәре.
• Сөләймәнов Хәбир Ғибәҙәт улы — профессиональ спортсы, бокс буйынса Нью-Йорк чемпионы, Бөтә донъя бокс берлегенең алтын билбауын яулаусы, Бөтә донъя бокс берекмәһенең WBO NABO вакант титулын алыусы, йәмәғәт эшмәкәре.
• Сөләймәнов Сабир Ғибәҙәт улы — профессиональ спортсы һәм йәмәғәт эшмәкәре, Силәбе өлкәһенең «Башҡорт ҡоролтайы» йәмәғәт ойошмаһының рәйесе урынбаҫары.
• Сәлмәнова Лилиә Ҡотлоғужа ҡыҙы (20.11.1947), музыка белгесе, фольклорсы. 1974 йыл йылдан хәҙерге Заһир Исмәғилев исемендәге Өфө дәүләт сәнғәт институты, 1979 йылдан Учалы музыка училищеһы уҡытыусыһы. 1989—2013 йылдарҙа хәҙерге Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө ғилми үҙәге Тарих, тел һәм әҙәбиәт институтының ғилми хеҙмәткәре. 2009 йылдан Рәсәй Композиторҙар союзы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2007). Сығышы менән Иҫке Әсән ауылынан.

• Арғаяш районы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
• Ватандаш журналында Арғаяш башҡорттары тел ижады тураһында 2020 йыл 25 сентябрь архивланған.
• Официальный сайт Аргаяшского муниципального района
• Информационно-образовательный сайт Аргаяшского района
• Аргаяшскому району Челябинской области — 75 лет(недоступная ссылка)

Был Силәбе өлкәһе географияһы буйынса тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.