Ҡушма һөйләм — ике йәки бер нисә ябай һөйләмдән төҙөлгән һөйләм ҡушма һөйләм тип атала.
Аҡрын ғына ел иҫә, башаҡтар ҡыштырлаша, улар гуйә уҙ-ара серләшә (өс ябай һөйләмдән тора, сөнки грамматик нигеҙе өсәү).
Ҡушма һөйләм эсенә ингән ябай һөйләмдәрҙе мәғәнә һәм интонация уртаҡлығы берләштерә.
Ҡушма һөйләм эсенә ингән ябай һөйләмдәр үҙ-ара теҙеү йәки эйәртеү юлы менән бәйләнеп киләләр. Мәҫәлән: 1) Аҡ ҡайындар һары кулдәк кейгән, ҡыҙыл яулыҡ болғай уҫаҡтар. (Р. Хәкимйәнов.) 2) Һыуҙар шулай аға бирер, ҡарамай ярҙарына, тик куңел ҡайтмай буламы ғумере яҙҙарына! (И. Ильясова.) Ике һөйләм дә теҙеү юлы менән бәйләнгән, улар — теҙмә ҡушма һөйләм. Тәүгеһе — теркәуесһеҙ теҙмә ҡушма һөйләм, икенсеһе — теркәуесле теҙмә ҡушма һөйләм. Теҙмә ҡушма һөйләм эсендәге ябай һөйләмдәр үҙ-ара теркәуес йәки интонация ярҙамында бәйләнә. Шуға ҡарап, теҙмә ҡушма һөйләмдәр ике төрлө була: теркәүесле һәм теркәүесһеҙ теҙмә ҡушма һөйләмдәр.
1) Ҡышын урман елһеҙ шаулаһа, буран булыр. 2) Болот нисек кенә кукте ҡапламаһын, ҡояш уның өҫтөндә балҡый. Был һөйләмдәр икеһе лә эйәртеуле ҡушма һөйләм, сөнки улар эсендәге ябай һөйләмдәр үҙ-ара эйәртеү юлы менән бәйләнгән.
This article uses material from the Wikipedia Башҡорт article Ҡушма һөйләм, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Башҡа шарт булмаһа, CC BY-SA 4.0 лицензияһына ярашлы, эстәлек менән һәр кем файҙалана ала. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Башҡорт (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.