عطارد

داخیلی گزگنلره عایید اوْلان مرکوری گۆنش اطرافیندا ان هیز‌لا(سورعتله) حرکت ائدن گزگندیر و دؤوره‌سینی ۸۸ گۆنه تماملاییر. بۇنا باخمایاراق مرکوری اؤز اوْخو اطرافیندا چوْخ یاواش حرکت ائدیر. ۱ مرکوری گۆنو یئرده کئچن ۱۱۶ گۆنه برابردیر. مرکوری‌نین طبیعی پیکی(آیی) یوْخدور. گزگنین آدی روم میفولوژیسینده گلیر، تیجارت و خبر تانریسی حساب اوْلونان مرکوریدن قایناق‌لانیر.

Mercury

Mercury in enhanced color, imaged by MESSENGER (2008)
تعییناتلار
تلفوظ	/ˈmɜrkjəri/ ( دینله)
صیفتلر	Mercurian, mercurial
مدار خصوصیتلری
Epoch J2000
Aphelion	0.466 697 آسترونومیک واحید 69,816,900 km
Perihelion	0.307 499 AU 46,001,200 km
Semi-major axis	0.387 098 AU 57,909,050 km
مرکزدن چئخیشی	0.205 630
مدار دؤوری	87.969 1 گون 0.240 846 yr 0.5 Mercury solar day
Synodic period	115.88 d
فیرلانما سورعتینین اورتاسی	47.362 km/s
Mean anomaly	174.796°
تمایول	7.005° to ecliptic 3.38° to گونش's استوا خطی 6.34° to invariable plane
آرتان نودون اؤزونلوقو	48.331°
پرقی‌نین آرقومنتی	29.124°
اۇیدولار	None
فیزیکی خصوصیتلر
اورتا شوعاع	2,439.7±1.0 km 0.3829 Earths
Flattening	0
یئرین اؤزو	7.48×107 km2 0.147 Earths
حجمی	6.083×1010 km3 0.056 Earths
جرم	3.3011×1023 kg 0.055 Earths
اورتا سیخیلیق	5.427 g/cm3
سطح چئکی‌سی	3.7 m/s2 0.38 g
آنی اینرسی فاکتورو	0.346±0.014
Escape velocity	4.25 km/s
سیدرال فیرلانما دؤورو	58.646 d 1407.5 h
اوستوایی فیرلانما سورعتی	۱۰٫۸۹۲ km/h (۳٫۰۲۶ m/s)
Axial tilt	2.04′ ± 0.08′ (to orbit) (0.034°)
North pole right ascension	18h 44m 2s 281.01°
North pole declination	61.45°
آلبدو	0.068 (Bond) 0.142 (geom.)
سطحین حرارتی آز اورتا چوخ 0°N, 0°W 100 K 340 K 700 K 85°N, 0°W 80 K 200 K 380 K
گوروندویو گوؤج	−2.6 to 5.7
آچیسال دیامتری	4.5–13″
Atmosphere
سطح فیشاری	trace (≲ 0.5 nPa)
حجم ترکیبی	42% molecular اوکسیژن 29.0% سودیوم 22.0% هیدروژن 6.0% هلیوم 0.5% potassium Trace amounts of argon, نیتروژن, carbon dioxide, سو, xenon, krypton, and نئون

مرکوری دئمک اوْلار کی، ایستی‌لییی قورویا بیلمه‌یه‌جک درجه‌ده چوْخ نازیک آتموسفر قاتینا صاحیب‌دیر. بۇ سبب‌دن ده گئجه و گۆندوز اوزلنمه‌سی زامانی گزگنین سطحینده کسکین ایستی‌لیک فرقلری یارانیر. مرکوری‌نین اکوادورونا(ایستیوا مدارینا) یاخین یئرلرده گۆندوز واختی ایستی‌لیک ۴۲۷ °سی-یه چات‌سا دا، گئجه واختی ایستی‌لیک -۱۷۳ °سی-یه قدر دۆشه بیلیر. مرکوری‌نین قۆطب بؤلگه‌لرینده ایستی‌لیک همیشه -۹۳ °سی-دن آشاغی اوْلور. مرکوری گۆنش سیستمی گزگنلری آراسیندا ان آز مییل‌لییه صاحیب اوْلان‌دیر. بۇنا باخمایاراق یؤرونگه‌سی(مدار) اللیپس فورماسیندادیر و گۆنش سیستمینه داخیل اوْلان گزگنلر ایچین‌ده ان کنارمرکزلی یؤرونگه(مدار)ه صاحیب‌دیر. گزگنین یؤرونگه‌سی(مداری)‌نین زامانلا داها دا کنارمرکزلی اوْلاجاغی و کنارمرکزلی‌لیک درجه‌سینین حال حاضیرکی گؤستریجی اوْلان ۰،۲۱-دن ۰،۵-ا یوکسله‌جه‌یی دوشونولور. مرکوری‌نین گۆنشه ان اۇزاق مسافه‌سی ان یاخین مسافه‌سیندن تخمیناً ۱،۵ دفعه چوْخ‌دور. مرکوری‌نین سطحی آغیر ضربه کراترلری ایله اؤرتولموش‌دور و بۇ باخیم‌دان بیزیم آیلا اوْخشارلیغی واردیر. سطحینده میلیارد ایللردیر کی، ژئولوژی فعالیّت دایانمیش‌دیر.

مرکوری‌نین گۆنش اطرافیندا حرکتی ایله اؤز اوْخو اطرافیندا حرکتی ۳:۲-یه رزونانس‌دادیر، یعنی گۆنش اطرافیندا هر اۆچ دفعه دؤنمه‌سی، اؤز اوْخو اطرافیندا ایکی دفعه دؤنمه‌سینه برابردیر. مرکوری ده ونوس کیمی یئر سماسیندا صوبح واختی و آخشام‌چاغی گؤرونور، آنجاق گئجه گؤرونمور. مرکوری ده آی و ونوس کیمی فازالارا صاحیب‌دیر. گۆنشه ونوسدان داها یاخین اوْلماسینا باخمایاراق، اۆزرینه دوشن گۆنش ایشیغینین جمعی ۱۰%-نی عکس اتدیردیین‌دن ونوسدان داها آز پارلاق گؤرونور. گۆنشه یاخین‌لیغی سببین‌دن مرکورینی یئردن مۆشاهیده ائتمک چتین‌دیر. مرکورینی مۆشاهیده ائتمک اۆچون ایکی کوسمیک ماموریت تشکیل اوْلونموش‌دور. بۇنلاردان ایلکی اوْلان مارینر ۱۰ کوسمیک گمیسی مرکوری‌نین قۇرولوشو، آتموسفری و مۆحیطی حاقیندا معلوماتلار توپلامیش‌دیر. ۲۰۰۸-نجی ایلین آقوست آیین‌دا اوزایا بوراخیلان مسنجر کوسمیک گمیسینین وظیفه‌سی گزگنین ماقنیت ساحه‌سی، کیمیوی ترکیبی و ژئولوژی‌سی حاقیندا معلومات توْپلاماق‌دیر.

• طبیعت علملری
• گونش
• یئر