Zazalar: Etnik qrup

 

Hazırda əsasən Türkiyədə (milliyyətçi zaza kəsiminin iddiasına əsasən Türkiyə əhalisinin 3,33%-i) , qismən İranda , İraqda və Suriyada , müəyyən səbəblərdən doğan miqrasiya nəticəsində isə az sayda toplumlar şəklində dünyanın bir çox ölkəsində məskunlaşmış zazaların sayına dair dəqiq statistik - elmi məlumatlar yoxdur . Milliyyətçi zaza qeyri-dövlət təşkilatlarının iddialarına görə dünya üzrə zazaların ümumi sayı 4 - 6 milyon nəfər civarındadır .

Türkiyədə

Zazalar Türkiyədə türklərdən və kürdlərdən sonra ən böyük üçüncü etnik toplumu təşkil edirlər . Bingöl və Tunceli vilayətində əhalinin çoxluğunu təşkil etsələr də Türkiyənin digər vilayətlərində azlıqdadırlar .

Zaza-Talış toplumu bir-biri ilə yaxın bir neçə qrupa etnik qrupa bölünür :

• Zaza
• Deylemi
• Çarojlar
• Dimili
• bacalan
• şəbək
• sarlı
• avroman

Abas • Abdalan • Ağuçan • Alan • Ali • Ali Abas • Alxan • Alz • Arê • Aslan • Aşur • Az • Badil • Balaban • Balçık • Bali • Bamasur • Beyit • Bêx • Bêxtiyar • Bılêçık • Birm • Butk • Cafer • Çarek • Çekel • Çin • Demen • Derık • Dewrêscemal • Dersimli • Ferat • Fınd • Gınic • Gulabi • Hadik • Heciyan • Hemoçık • Hesn • Heyder • Heyr • Holik • Hoş • İbık • İksor • İzol • Karsan • Keçel • Kem • Khal • Khew • Khud • Khurêş • Kılawus • Kırdaşi • Kımsorçık • Kulik • Laçin • Lol • Nemremu • Nenik • Okçı • Phezgewr • Pilvank • Pirsultan • Qerebali • Qırğ • Qoçgiri • Reşık • Rut • Sandalan • Sarısaltuğ • Sefılçık • Semk • Sewdax • Seydan • Seydal • Seysabun • Seykemal • Sıl(êman) • Sis • Sur • Şad • Şawel • Şemk • Şêlm • Şêxmamed • Şeyx Hasanlı • Şırtık • Tanriverdi • Taw • Titenik • Usıv • Xıd • Xırançık • Xormeçık • Zeng • Zerkhewık • Zıkte

• Türkiyə Respublikasında Tunceli yaşayış məntəqəsinin keçmiş adı Dersim olmuşdur . Eyniadlı vilayətin əhalisinin əksəriyyətini hazırda zazalar təşkil edir . Vilayətdəki zaza əhalisi Şeyx Hasanlı və Dersimli tayfalarının ayrılıqda əmələ gətirdikləri tayfa konfederasyonunda birləşmişdir . Şeyx Hasanlı tayfası Oğuz türklərinin Bayat boyuna mənsubdurlar . XIII əsrdə Xorasandan köç edərək Andoluya gəlmiş öncə Malatyada sonralar isə indiki Tünceli (keçmiş Dersim) bölgəsində məskunlaşmışdırlar . Hazırda tayfanın Malatyada qalmış bölümü türkcə , Tuncelidə məskunlaşmış qismi isə zazaca danışırlar .

• Mahsun Qırmızıgül (hər iki valideyni) - Türkiyəli müğənni
• Yıldız Tilbe (anası) - Türkiyəli müğənni
• Yılmaz Güney (babası)
• Ali Sürmeli
• Ahmet Aslan
• Necati Şaşmaz
• Songül Öden

Siyasətçilər

• Cevdet Yılmaz : 5 iyul 2011 tarixindən 61-ci TC Hökuməti Kalkınma Bakanı

• I. Uluslararası Zaza Dili Sempozyumu (2011)
• II. Uluslararası Zaza Tarihi ve Kültürü Sempozyumu (2012)
• Encyclopaedia İranica : Gurani
• Zazader.org
• Frankfurt Zaza Dil Enstitüsü
• Zazalar ve Zazaca Dili
• Roşan Lezgîn, "Among Social Kurdish Groups – General Glance at Zazas", zazaki.net
• Türksolu Gazetesi İnternet Sitesi : Zaza "kim"liği ve Alevilik Arxivləşdirilib 2011-10-12 at the Wayback Machine
• Celaleddin Harezmşah ve Zazalar
• Türkiye Gazetesi : Zazalar İranileşmiş Türklerdir!
• Güneydoğu Zazaları Arxivləşdirilib 2011-07-10 at the Wayback Machine
• "Kurmanc" ve "Zaza" sözlerinin aslı Arxivləşdirilib 2011-08-27 at the Wayback Machine