Chantal Denis: Sicrijheuse et ricwereuse sol walon do payis d' Nameur

Chantal Denis

Portrait da Chantal Denise e 2002

Skepiaedje	6 di fevrî 1952
Nåcionålité	Bedje
Activités	scrijheuse

WIKIDATA

C' est eto ene fene ricwereuse sol walon come diccionairresse do payis d' Nameur. Ey ene bouteuse pol walon.

Ele kiminça a raprinde li walon sol tård (1995), amon les Relîs Namurwès, copurade avou Lucien Somme, k' elle a coplé dins si "Live di mots d' après Nameur et avår la", et dins li Coleccion Somme Denis di romans e walon.

Chantal Denis a raddimint-st avnou al copete del schåle, aprume come sicrijheuse di romans.

Elle a rascodou tos les grands pris di scrijhaedjes e walon avou ces lives la :

• li pris do Coirneu di Hu avou "Ene måjhone sins finiesse".
• li pris del Federåcion Walonreye-Brussele avou "Dji vôreu k' i ploureut".
• li pris del Veye di Lidje (2005) avou "Et mi, dji vs ratindeu".

 

 

Mins c' est purade come diccionairresse k' i gn a nouk a lyi prinde, tot veyant si Dictionnaire français-wallon d' après Nameur et avår la (2001). Ci ovraedje la est l' prumî ki dene des fråzes d' egzimpe, et manaedjî eto les mots ki rivnèt tofer dins l' francès d' asteure, metans problème.

Come sicoleuse do walon, elle a-st eplaidî “Li walon pate a pate” (1998), pu enonder li prumire rivuwe po ls efants e walon, “Cou dzeu cou dzo” (1997-2000). Et ratourner e walon des tchansons d' efants (1998). Elle a dné scole ås efants d' Lignè (1999-2002). Elle a eto eplaidî des sillabusses po ses scoles di walon a Nameur.

A stî rçûte ås Relîs Namurwès e 1995, et come SLLW-resse e 2002.

Ele sicrît dins on walon rfondou namurwès, dins li stîle “Relîs 1990” (coûtès fråzes, croejhete et motî sognîs), sins aconter l' accint di si viyaedje. Elle a spårdou, pa onk di ses tecses, li rwalonijhaedje del cawete inglesse “-ing” e “-igne”.

A dater d' 2005, ele va scrire dins des ôtes accints come li walon d' Djiblou. Adonpwis, a cmincî d' 2006, ele va diswalper, avou Joseph Daffe et Geneviève Coulon, èn ehåyî walon do Mitan. Mins cisse saye la n' a nén tcheryî lontins.

E 2010, elle eplaide li gros spès live di spots et ratourneures Denis.

Come acsegnante ås scoles di walon d' Nameur, ele lait ouve diviè 2015 po monter ene copinreye a Djiblou. Ele ni shonne pus waire sicrire dispu don.

• “Ene måjhone sins finiesse” (2001)
• “On byin bråve ome” (2002)
• “L' ouxh å lådje” (2003)
• “Et mi, dji vs ratindeu !” (2005)
• “Kî çk’ a touwé JFK ?” (2006)
• “On n' candje nén s' planete” (2007)
• “Padrî li schoice (noveles” (2008)
• “Dji vôreu k' i ploureut” (2009)
• “Boignes contes, ou... ?” (2009)
• “Ene sacrêye pitite arsouye” (2010)

li scabén del culteure di Djiblou

Come si mwaisse persounaedje di Et mi, dji vs ratindeu, Chantal Denis a l' dår di rtrover ses raecinêyes. Tot rcwerant, ele pårtixh avou vos çou k' elle a ddja ramexhné, pal voye di ses romans, åd triviè des scoles di walon a Nameur, des emissions å posse, et si boutaedje avou l' dramatike di Lignè.

Tantea k' elle a divnou - sins ene barbôjhe di grandiveusté - ene des fenès cnoxheuses do lingaedje di nos tåyes.

Come escabén do Patrimoenne et do Tourisse di Djiblou, dj' a-st atôtchî sacwants côps l' Chantal, po ene racsegne u l' ôte. Tchaeke côp, dji l' a trové come pindowe å clå et dj' a discovrou ene fene kinoxheuse del sicolodjeye des djins d' nos djins.

Kéne aweure !

Marc Bauvin, ratourné di l' adrovaedje di "Et mi, dji vs ratindeu".

• Pådje di ses scrijhaedjes (so l' Aberteke)
• (fr) Si pådje sol waibe di l' SLLW
• Ès pådje sol waibe del soce d' årt e d' istwere di Djiblou
•   Videyo d' onk di ses cours al sicole di walon d' Nameur (so l' Aberteke) (sol Tévé walon-cåzante)
•   Li Wiccionaire si rsieve di sacwantès fråzes da Chantal Denis po-z enimådjî des mots k' i gn a.
•   Vos trouvroz des racsegnes so les ouves da Chantal Denis, u les ouves zeles-minmes, so Wikisourd e walon.