Marie I Xứ Bourgogne

Sau cái chết của cha là Charles Liều Lĩnh, bà kế thừa lãnh thổ rộng lớn của gia tộc Bourgogne, bao trùm khu vực rộng lớn ở phía đông nước Pháp ngày nay.

Marie I xứ Bourgogne Marie I de Bourgogne
Nữ công tước xứ Bourgogne
Tại vị	5 tháng 1, 1477 - 27 tháng 3, 1482 (5 năm, 81 ngày)
Tiền nhiệm	Charles Liều Lĩnh
Kế nhiệm	Philippe Đẹp Trai
Thông tin chung
Sinh	(1457-01-13)13 tháng 1, 1457 Brussels, Bourgogne
Mất	27 tháng 3, 1482(1482-03-27) (25 tuổi) Kasteel van Wijnendale, Flanders
An táng	3 tháng 4, năm 1482 Nhà thờ Our Lady, Bruges
Phu quân	Maximilian I của Thánh chế La Mã
Hậu duệ Marie I Xứ Bourgogne	Philipp I của Castilla Margarete của Áo
Hoàng tộc	Nhà Valois-Bourgogne (khi sinh) Nhà Habsburg (kết hôn)
Thân phụ	Charles Liều Lĩnh
Thân mẫu	Isabelle xứ Bourbon
Tôn giáo	Công giáo La Mã

Marie sinh ra ở Bruxelles, trong một lâu đài thuộc lãnh địa Coudenberg. Cha bà, Charles, khi ấy vẫn là Công tước xứ Charolais, và mẹ bà là Isabelle của nhà Bourbon, con gái của Charles I, Công tước xứ Bourbon – một gia tộc có hậu duệ từ Louis IX của Pháp. Vào lúc bà sinh ra, theo ghi nhận của nhà sử học Georges Chastellain, đã đón nhận một tràn sấm vỡ òa của công chúng quý tộc Bourgogne. Cha đỡ đầu của bà là Louis, Dauphin của nước Pháp, người đang bị đày ải ở Bourgogne vào thời điểm ấy. Và chính Louis đã đặt tên cho bà, theo tên của mẹ ông là Marie xứ Anjou.

Ngược lại, ông nội của Marie là Philippe Tốt Bụng, rất thất vọng khi biết Marie là một bé gái, và ông đã khước từ đến lễ rửa tội của cháu nội ông. Bà nội của Marie, Isabel của Bồ Đào Nha, rất vui khi biết tin cháu nội bà là một bé gái, và việc giáo dục của Marie được giao cho Anna xứ Bourgondië, một người con hoang bất hợp pháp của Philippe le Bon.

Năm 1467, Philippe Tốt bụng qua đời, cha của Marie là Charles trở thành Công tước mới của Bourgogne. Thời điểm ấy, Charles không có con trai, nên Marie trở thành Trữ quân của ông. Thời điểm ấy là thời điểm hưng thịnh của Bourgogne, không chỉ là Công quốc, mà còn cả các Hạt địa tự do của Bourgogne (nay là khu vực Franche-Comté) và đặc biệt nhất là các Vùng đất thấp (Low Countries). Vì lý do này, Marie trở thành đối tượng kết hôn của giới quý tộc Châu Âu khi ấy, vào lúc 5 tuổi, bà đã được dự sẽ kết hôn với Ferrando II của Aragón. Sau đó, đối tượng dành cho bà chuyển qua Charles của Pháp, Công tước xứ Berry, em trai của Vua Louis XI, tuy nhiên những dàn xếp này cuối cùng cũng không đi đến kết quả.

 

Năm 1477, ngày 5 tháng 1, Marie tuyên bố trở thành chủ nhân mới của các lãnh địa Bourgogne sau cái chết của cha bà, Charles, trong Trận Nancy. Quốc vương Louis XI nhận thấy khả năng chiếm đoạt Franche-Comté, Picardy và Artois qua hôn nhân, nên thúc giục cuộc hôn nhân giữa Marie và con trai ông, vị Quốc vương Charles VIII của Pháp trong tương lai. Trước tình huống đó, sứ giả Bourgogne đến đàm phán ở Pháp, song ra về với kết quả bỏ ngỏ do Vua Louis yêu cầu việc san nhượng các lãnh địa của Bourgogne, một việc khó có thể chấp nhận vào thời điểm ấy.

Ngày 10 tháng 2 cùng năm, Marie thực hiện chuyến vi hành đến Ghent và bị ép buộc ký kết văn kiện Đại đặc ân, xác nhận sự bán độc lập của các lãnh địa như Flanders, Brabant, Hainaut và Holland bằng cách bãi bỏ những sắc lệnh đầy chuyên chế mà các Công tước Bourgogne đã áp đặt trên các lãnh thổ này – một dạng mô hình quân chủ chuyên chế mà Bourgogne đã cố thực hiện trong các đời cha và ông nội của Marie, cùng nhiều sự xác nhận phức tạp khác. Đặc biệt, Marie phải chủ trương giữ hòa khí với Pháp, không tự tiện tuyên chiến hay tăng thuế nếu các Hội đồng không thông qua.

Trước tình thế này, Marie phải chọn chồng cho mình, và thông qua các cố vấn đáng tin cậy, bà đã chọn Đại Vương công Maximilian của Áo, vị Hoàng đế tương lai của Thánh chế La Mã, và cũng là người đồng trị vì với Marie ở Bourgogne. Hôn lễ của hai người diễn ra ở Ghent, vào ngày 19 tháng 8 cùng năm. Việc Marie được cưới vào nhà Habusburg, đã chính thức khơi mào nên cuộc tranh chấp tới 2 thế kỉ giữa Pháp và Habsburg (Tây Ban Nha lẫn Thánh chế La Mã), dẫn đến Chiến tranh Kế vị Tây Ban Nha. Kết hôn hơn 5 năm, Marie qua đời trong một tai nạn khi đang cưỡi ngựa, bà gãy cột sống và qua đời ngay ngày hôm sau.