Chiến Dịch Crusader: Hoạt động quân sự lớn của quân Liên hiệp Anh tại mặt trận Bắc-Phi

Chiến dịch này đã giải vây thắng lợi cho thành phố Tobruk đang bị phong tỏa trong cuộc vây hãm Tobruk năm 1941.

Chiến dịch Crusader
Một phần của Chiến dịch Sa mạc Tây thuộc Chiến tranh thế giới thứ hai
Một xe tăng Crusader mk.I của Anh đang được đưa lên phương tiện vận chuyển để đưa về khu vực sửa chữa
Thời gian 18 tháng 11–30 tháng 12 năm 1941 Địa điểm Ai Cập và Libya Kết quả Phe Đồng Minh chiến thắng
Tham chiến
Anh Quốc  Nam Phi  New Zealand  Ấn Độ Ba Lan Tiệp Khắc	Đức  Ý
Chỉ huy và lãnh đạo
Claude Auchinleck Alan Cunningham Neil Ritchie	Ettore Bastico Erwin Rommel Ludwig Crüwell Gastone Gambara
Lực lượng
118.000 người 738 xe tăng 724 máy bay (616 chiếc có thể sử dụng)	119.000 người 390–414 xe tăng 536 máy bay (342 chiếc có thể sử dụng)
Thương vong và tổn thất
17.700 thương vong ~800 xe tăng bị tiêu diệt, bị thương hoặc hỏng hóc ~300 máy bay	38.300 thương vong 340 xe tăng bị tiêu diệt hoặc bị thương ít nhất 332 máy bay bị mất

Kế hoạch ban đầu của Tập đoàn quân số 8 là tiêu diệt lực lượng thiết giáp của phe Trục trước khi đưa bộ binh tiến lên đã bị thất bại sau khi Sư đoàn Thiết giáp số 7 Anh đã bị Quân đoàn châu Phi của Đức đánh thua thê thảm tại Sidi Rezegh, sau một số trận giao chiến bất phân thắng bại. Tiếp đó, trung tướng Erwin Rommel đã thúc các sư đoàn thiết giáp của mình tiến đến các vị trí pháo đài của phe Trục trên biên giới Ai Cập nhưng không tìm được bộ binh chủ lực của Đồng Minh, vì họ đã bỏ qua các pháo đài và tiến về Tobruk. Do đó, Rommel phải rút các đơn vị thiết giáp về để hỗ trợ chiến sự tại Tobruk. Dù đã giành được một số thắng lợi chiến thuật tại đây, nhưng sự cần thiết phải bảo toàn phần lực lượng còn lại đã làm Rommel phải rút quân về tuyến phòng thủ tại Gazala, phía tây Tobruk, rồi đưa tất cả lên đường quay lại El Agheila. Đây là thắng lợi trên bộ đầu tiên của các lực lượng do Anh cầm đầu trước quân Đức trong Chiến tranh thế giới thứ hai.

Kế hoạch tác chiến của Tập đoàn quân số 8

Tập đoàn quân số 8 tiến công

 

Quân đồn trú Tobruk gia nhập tấn công

 

Sư đoàn Thiết giáp số 7 thất bại tại Sidi Rezegh

 

Quân đoàn XIII cô lập các căn cứ của phe Trục trên biên giới Ai Cập

Rommel đánh đến biên giới Ai Cập

 

Quân đoàn XIII tận dụng việc tái triển khai quân thiết giáp Đức

 

Quân đoàn châu Phi trở lại Tobruk

 

Thay thế Cunningham

Rommel lên kế hoạch bao vây sư đoàn New Zealand

 

Rommel cố gắng lần nữa để giải vây các vị trí Sollum

Cố thủ Ed Duda

Tập đoàn quân số 8 thực hiện cam kkeets với Quân đoàn XXX

Phe Trục rút lui về vị trí Gazala

Tổ chức lại Tập đoàn quân số 8

Tập đoàn quân số 8 tấn công tuyến Gazala

 

 

Lực lượng thiết giáp Anh bỏ lỡ cơ hội

• Clifford, Alexander (1943). Three Against Rommel: The Campaigns of Wavell, Auchinleck and Alexander. London: George G. Harrap & Co.
• Ford, Ken (2010). Operation Crusader 1941. Oxford: Osprey Publishing. ISBN 1-84603-500-7.
• French, David (2000). Raising Churchill's Army: The British Army and the War against Germany 1939–1945. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-820641-0.
• Gooch, John (ed.) (1990). Decisive Campaigns of the Second World War. London: Frank Cass. ISBN 978-0-7146-3369-5.Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả (liên kết)
• Greene, Jack; Massignani, Alessandro (1999) [1994]. Rommel's North Africa campaign: September 1940 – November 1942. Cambridge, MA: Da Capo. ISBN 978-1-58097-018-1.
• Hunt, Sir David (1990) [1966]. A Don at War. Abingdon, UK: Frank Cass. ISBN 0-7146-3383-6.
• Kippenberger, Howard (2007) [1949]. Infantry Brigadier. New Zealand Texts Collection. Wellington, NZ: New Zealand Electronic Text Centre. OCLC 276433219.
• Mackenzie, Compton (1951). Eastern Epic. London: Chatto & Windus. OCLC 1412578.
• Mason, Captain Walter Wynn (1954). “Chapter 4:The Second Libyan Campaign and After — (November 1941 – June 1942)”. Prisoners of War. Part of: The Official History of New Zealand in the Second World War 1939–1945. Howard Kippenberger (editor). Historical Publications Branch, Wellington. Truy cập ngày 6 tháng 4 năm 2008.
• Maughan, Barton (1966). “Chapter 10 – Ed Duda”. Australia in the War of 1939–1945, Series 1 – Army. Volume III: Tobruk and El Alamein (pdf). Australian Official Histories (ấn bản 1). Canberra: Australian War Memorial. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 28 tháng 7 năm 2013. Truy cập ngày 28 tháng 2 năm 2013.
• Murphy, W.E. (1961). The Relief of Tobruk. The Official History of New Zealand in the Second World War 1939–1945. Fairbrother, Monty C. (editor). Wellington, NZ: War History Branch, Department of Internal Affairs. Truy cập ngày 5 tháng 10 năm 2007.
• Playfair, Major-General I.S.O.; with Flynn R.N., Captain F.C.; Molony, Brigadier C.J.C.; Gleave, Group Captain T.P. (2004) [1st. pub. HMSO 1960]. Butler, J.R.M (biên tập). The Mediterranean and Middle East, Volume III: British Fortunes reach their Lowest Ebb (September 1941 to September 1942). History of the Second World War United Kingdom Military Series. Naval & Military Press. ISBN 1-84574-067-X.
• Sadkovich, James. J. (1991). “Of Myths ad Men: Rommel and the Italians in North Africa”. The International History Review. XIII: 284–313. JSTOR 40106368.
• Spayd, P. A. (2003). Bayerlein: from Afrikakorps to Panzer Lehr: the life of Rommel's chief-of-staff Generalleutnant Fritz Bayerlein. Schiffer Military History. ISBN 978-0-7643-1866-5.
• Taylor, A.J.P. (1974). A History of World War Two. Mayer, S.L. (Eds.). London: Octopus Books. ISBN 0-7064-0399-1.
• Toppe, Generalmajor Alfred (1990) [~1947]. German Experiences in Desert Warfare During World War II, Volume I (PDF). and others. Washington: U.S. Marine Corps (via The Black Vault). FMFRP 12-96-I. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2011. ^{[liên kết hỏng]}
• Toppe, Generalmajor Alfred (1990) [~1947]. German Experiences in Desert Warfare During World War II, Volume II (PDF). and others. Washington: U.S. Marine Corps (via The Black Vault). FMFRP 12-96-II. Truy cập ngày 1 tháng 12 năm 2007.

• The 2nd Battalion The Blackwatch At Tobruk
• BBC – WW2 People's War – Operation Crusader
• Operation Crusader and Rommel's Dash To The Wire
• Animated Map of Operation Crusader Lưu trữ 2016-01-07 tại Wayback Machine