Ortaköy Masjidi
Ortaköy masjidi (turkcha: Ortaköy Camii) yoki Büyük Mecidiye Camii (turkcha: Büyük Mecidiye Camii) – Turkiyaning Istanbul shahri Beşiktaş tumani, Bosfor boʻgʻozidagi eng mashhur joylardan biri boʻlgan Ortaköy iskala maydonining qirgʻogʻida joylashgan masjid.
Binoning qurilish ishlari Usmonlilar imperiyasi sultoni Abdulmajid I buyrugʻiga asosan boshlanib, 1854 yoki 1856-yillarda yakunlangan.
| Masjid | |
 | |
| Istanbuldagi Ortaköy masjidi, Bosfor boʻgʻozining Yevropa qirgʻogʻida, orqa fonda Bosfor koʻprigi | |
| Mamlakat |  Turkiya |
| Istanbul | Beşiktaş tumani |
| Koordinatalar | 41°2′49″N 29°1′37″E / 41.04694°N 29.02694°E G O 29°1′37″E / 41.04694°N 29.02694°E G O |
| Masjid turi | Masjid |
| Meʼmoriy uslub | Islom meʼmorchiligi (XIX asr elektik uslubi) |
| Meʼmor | Garabet Balyan Nikoğos Balyan |
| Binokorlik sanasi | 1854 yoki 1856 |
| Minoralar soni | 2 |
 Ortaköy masjidi Vikiomborda | |
Istanbulning Bosfor boʻgʻozi va Bosfor koʻprigining oʻziga xos majmualaridan biri boʻlgan ushbu masjid Beşiktaş tumanining ramzi hisoblanadi. Inshoot Bosfor boʻgʻozi va paromlardan juda chiroyli koʻrinadi.
Tarixi
.jpg)
Hozirgi Ortaköy masjidi oʻrnida avval 1720-yilda qurilgan va 1731-yilda Patrona Halil qoʻzgʻoloni paytida vayron boʻlgan kichik masjid boʻlgan. Hozirgi masjidning qurilishi Usmonlilar sultoni Abdulmajid I topshirigʻi bilan amalga oshirilgan va taxminan 1854 yoki 1856-yillarda tugatilgan (aniq qurilish sanalari ilmiy manbalarda turlicha). Bino meʼmorlari arman millatiga mansub ota va oʻgʻillar Garabet Balyan va Nikoğos Balyan boʻlib, ular bir jamoa sifatida ishlagan va 1853–1855-yillarda yaqin atrofdagi Dolmabahçe saroyi va Dolmabahçe masjidini loyihalashtirgan.
Masjidning yagona gumbazi dastlab gʻishtdan qurilgan, biroq gumbazda vaqt oʻtishi bilan yoriqlar paydo boʻlgan va qulaydigan holatga kelib qolgan, shu sababli yangi gumbaz beton yordamida rekonstruksiya qilingan. 1894-yilda hududda zilzila sodir boʻlgan va masjidga zarar yetkazgan. 1984-yilda ham kichik yongʻin sodir boʻlishi natijasida masjid shikastlangan. Shunday qilib, inshootda oʻz davrida bir qator taʼmirlash va tiklash ishlari amalga oshirilgan.
Jamgʻarmalar Bosh boshqarmasi tomonidan 2014-yilda deyarli 7 million lira evaziga uch yillik restavratsiya loyihasi amalga oshirilgan. Masjid 2014-yil 6-iyun kuni oʻsha paytdagi mamlakat Bosh vaziri Recep Tayyip Erdoğan va boshqa hukumat vakillari ishtirokidagi marosim bilan rasman ochilgan.
Arxitekturasi
Istanbuldagi boshqa binolarda boʻlgani kabi, meʼmor Balyanlar ham masjidni loyihalashtirishda neoklassik arxitekturaning aralash yoki eklektik uslublardan, shuningdek, Usmonli barokko uslubidan olingan baʼzi yoʻnalishlar va umumiy dizayn elementlaridan foydalanishgan. Biroq ushbu masjid oʻsha davrdagi boshqa masjidlardan toshdan oʻyib ishlangan alohida bezaklari bilan ajralib turgan.
Bino U shaklidagi qurilish rejasiga ega sulton uchun ikki qavatli imperator turar-joyi hamda bitta gumbaz bilan qoplangan kvadrat shaklidagi asosiy namozxonadan iborat. Jabhalari oʻyilgan ustunlar tosh relyeflar bilan bezatilgan boʻlib, masjidga oʻziga xos „dinamik koʻrinish“ beradi. Masjidni yoritib turuvchi ikki qator derazalar mavjud. Binoning keyinchalik qayta tiklangan gumbazi betondan qurilgan, ikkita ingichka minoralarni qurishda toshdan foydalanilgan. Minoralarda korinf orderiga oʻxshash balkonlar mavjud.
Masjid Oltin shoxning narigi tomonida bunyod etilgan boshqa masjidlarga qaraganda nisbatan kichik. Binoning ichki maydoni oʻlchov jihatdan kamtarona, lekin keng va baland derazalarga ega boʻlib, ular kunduzgi yorugʻlikni taʼminlaydi. Mehrob va minbarni qurishda marmar va porfir kabi qurilish materiallari ishlatilgan. Gumbazning ichki qismi trompe-l'œil freskalari bilan bezatilgan boʻlib, ular birinchi marta Usmonli meʼmorchiligida Abdulmajid I tomonidan kiritilgan. Bu yerdagi trompe-l'œil rasmlari neorenessans davri uslubida ishlangan, shuningdek, anʼanaviy islom arxitekturasi va bezak elementlarini oʻzida mujassam etgan pardali, tokchali derazalar, shuningdek, qator mehroblar tasvirini ham oʻz ichiga olgan. Masjidning ichki qismida, shuningdek, Abdulmajid I tomonidan chizilgan bir nechta islom xattotligi lavhalari mavjud.
-
Imperator xonadonlari (chap) hamda gumbazli namozxonaning (oʻng) tashqi koʻrinishi -
Fasadi hamda kirish qismi -
Minoralarning detallari -
Masjidning ichki koʻrinishi -
Masjidning ichki koʻrinishi, gumbazga qarab -
Masjid mehrobi -
Masjid minbari
Manbalar
Adabiyotlar
 | Vikiomborda Ortaköy masjidi haqida turkum mavjud |
- Wharton, Alyson. The Architects of Ottoman Constantinople: The Balyan Family and the History of Ottoman Architecture (en). Bloomsbury Publishing, 2015. ISBN 978-0-85773-813-4.
- Hakan Alan. Turkey. ASBOOK, 2010. ISBN 9789750114779.
This article uses material from the Wikipedia O‘zbek article Ortaköy masjidi, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Matndan CC BY-SA 4.0 litsenziyasi boʻyicha foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan boʻlsa). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki O‘zbek (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.