Өвүр Кожууну

Өвүр кожууну

Өвүр Кожууну
Өвүр кожуун

Кожуун төвү болза Хандагайты сууру-дур. Өвүр кожуун республиканың мурнуу чүгүнде турар.

Шөлү - 4522,50 км2. Чурттакчы чонунуң саны - 6888 кижи (2017). Национал тургузуу - тывалар. Шажынчы тургузуу - буддистер. Автомобильдин кодунуң дугаары - 17. Куржаг шагы - MSK+4 (UTC+7).

1941 чылда ТАР-ның Биче Хурал Президимунуң «Девискээр талазы-биле улуг кожууннарны чарар дугайында» чарлыын ёзугаар Чөөн-Хемчик кожуундан Өвүр деп черни адырып чарган. Ынчан Өвүр кожуун 4 сумулуг, 43 арбанныг турган. Хандагайты, Торгалыг (Дус-Даг), Арыг-Бажы, Кызыл-Тей суурлар 40 чылдар эгезинде 10 шаа чавыт бажыңнарлыг турган, араттар ам-даа тоо-быдаргай көшкүн амыдыралдыг хевээр.

1942 чылдан эгелеп суму бүрүзүнге-ле 2-3 хире мал, чер эштежилгелери (МЧАЭ) тургустунуп эгелээн. 1948-1951 чылдарда кожуунга 4 колхозтар турупкан.

Сумуларының чизези

  1. Хандагайты сумузу, төп сууру Хандагайты;
  2. Дус-Даг сумузу, төп сууру Дус-Даг;
  3. Саглы сумузу, төп сууру Саглы;
  4. Солчур сумузу, төп сууру Солчур;
  5. Сарыг-Хөл сумузу, төп сууру Ак-Чыраа;
  6. Чаа-Суур сумузу, төп сууру Чаа-Суур.

Дагларының чизези

Аптара-Аксы, Аргалыг-Кожагар, Арзайты, Аът-Чуглур, Башкы-Хербис, Баян-Чүрек, Баян-Хайрхан-Ула, Белдир-Даг, Бестиг-Белдир, Болчаглыг, Бооп-Чиир, Буура-Даг, Буга-Чуглур, Бүүре-Даа, Бүүрек, Бүүрелчин, Дагылгаты Доора-Даг, Дөрт-Чараш-Калчан, Дус-Даг, Дытчык, Иштии-Бел, Кадыр-Каът, Калбак-Даг, Кара-Даг, Кошкар-Баштыг, Кош-Чыраа, Көжээлиг -Шат, Кургаг-Адыр, Куу-Даг, Кызыл-Шат, Кызыл-Чүрек, Манчүрек, Морту, Мөрге, Мөрге-Баары, Мугур, Муңгаш-Каът, Мургусту, Оваалыг-Шат, Оңгар-Хамар, Оргу-Даг, Ортаа-Шат, Оруктуг-Каът, Өргү, Өскүс-Даг, Өшкү-Чуглур, Саглы-Бажы, Сарыг-Белдир, Сары-Уязы, Согуна, Солчур, Теве-Даш, Төктүп-Ажар, Тербе-Даш, Тээли, Үстүү-Хамар, Хадыыр-Даг, Хайыракан, Хамар, Хана-Даа, Хартыгалыг, Хачы-Хараал, Хаялыг-Даг, Шиви-Кудуруу, Шивит-Оорга, Шыпшык, Эвеген-Даг, Эзирлиг, Эзир-Уязы.

Хемнериниң даңзызы

Аптара, Амырак, Ак-Хем, Ак-Тал, Ак-Кара-Суг, Ак-Белдир, Арзайты, Арыглыг-Хем, Арыг-Бажы, Алдыы-Белдир, Артыштыг-Хем, Артыштыг-Кара-Суг, Алдыы-Ак-Кара-Суг, Бора-Шай, Боскан, Бүүре-Кара-Суг, Бестиг-Кара-Суг,, Бичии-Кадыгбай, Дестиг-Кара, Дош-Бажы, Дүжерлиг-Хем, Дыттыг-Кара-Суг, Ирбитей, Кадый-Бажы, Каък, Кажаалыг-Хем, Кара-Дыт, Кара-Тал, Кара-Суг, Кара-Хем, Кара-Хоолай, Каъттыг-Ой, Бистиг-Белдир, Кап-Кара-Суг, Кистиг-Кара-Суг, Коъш-Терек, Кыдыы-Халыын, Кызар-Даштыг, Кедээ-Удур, Курбун-Шиви, Моолдуг-Хем, Мугур-Хем, Мургусту, Мерге, Мерге-Баары, Оргу-Хем, Оораш-Хем, Ортаа-Удур, Ортаа-Халыын, Остуг-Хем, Өөш-Бажы, Пөштүг-Белдир, Саглы, Сайлыг, Солчур, Соктаар-Кара-Суг, Тандар, Торгалыг, Тулаа, Термелиг, Телиг-Хем, Теректиг-Хем, Улуг-Кадыгбай, Улуг-Ак-Кара-Суг, Улаатай, Улуг-Халыын, Үерлиг-Хем, Үстүү-Белдир, Үстүү-Мортук, Үстүү-Ак-Кара-Суг, Хайырлыг-Белдир, Хам-Дыт, Хам-Дыттыг-Тээли, Хөрлети, Хөлчүк-Хоолай, Хандагайты, Чадырлыг-Хем, Чайлаг-Кара-Суг, Чайлыг-Хем, Чалама-Хем, Чиңге-Хем, Чиңге-Бут, Чоза, Чоза-Бажы, Чөвүрээлиг-Тээли, Чугай, Чуңмалыг-Кара-Суг, Чүрек-Гол, Чүс-Дыт, Шаалааш, Шивилиг.

Тайгаларының даңзызы

Айлыгбай, Ак-Бедик, Арзайты, Аржаанныг-Тайга, Бүзээлээр, Бора-Шай, Белдир-Тайга, Берт-Шаараш, Беш-Белдир, Бораңныг, Дестиг-Тайга, Дүмбейлиг, Кадый, Кадыр-Тайга, Калчан-Каът, Кезек-Пөш, Кезек-Шет, Көжээ-Бажы, Көжээ-Тайгазы, Көк-Сайыр, Кызыл-Хая, Кызыл-Тайга, Оваалыг-Белдир, Оргу-Тайга, Пөштүг-Белдир-Тайга, Савыда, Сегиртир, Тээли, Угулзалыг, Улуг-Чайлаг, Хадыыр-Тайга, Хачы-Сайыр, Хорумнуг-Тайга, Чалаа, Чалама, Чуглур-Тайга, Шивилиг, Шокар-Тайга, Ыдык.

Арттарының даңзызы

Туругларының даңзызы

Хаяларының даңзызы

Тейлериниң даңзызы

Хавактарының даңзызы

Өзеннериниң даңзызы

Чарыктарының даңзызы

Чоогаларының даңзызы

Ховуларының даңзызы

Арыгларының даңзызы

Оймактарының даңзызы

Оруктарының даңзызы

Кежиглериниң даңзызы

Хөлдериниң даңзызы

Аржааннарының даңзызы

Тулааларының даңзызы

Үндезини

  1. Тыва чуртунда кожууннар, сумулар чизези. Archived 2016-06-24 at the Wayback Machine
  2. Өвүр кожууну Тыва Республика чазааның сайтызында. Archived 2016-03-05 at the Wayback Machine
  3. М.В. Бавуу-Сюрюн, Ч.К. Куулар Тыва дылдың лексиказынга факультативтер. Кызыл: Типография ЦО "Аныяк", 2005. 118 с.

Tags:

Өвүр Кожууну Сумуларының чизезиӨвүр Кожууну Дагларының чизезиӨвүр Кожууну Хемнериниң даңзызыӨвүр Кожууну Тайгаларының даңзызыӨвүр Кожууну Арттарының даңзызыӨвүр Кожууну Туругларының даңзызыӨвүр Кожууну Хаяларының даңзызыӨвүр Кожууну Тейлериниң даңзызыӨвүр Кожууну Хавактарының даңзызыӨвүр Кожууну Өзеннериниң даңзызыӨвүр Кожууну Чарыктарының даңзызыӨвүр Кожууну Чоогаларының даңзызыӨвүр Кожууну Ховуларының даңзызыӨвүр Кожууну Арыгларының даңзызыӨвүр Кожууну Оймактарының даңзызыӨвүр Кожууну Оруктарының даңзызыӨвүр Кожууну Кежиглериниң даңзызыӨвүр Кожууну Хөлдериниң даңзызыӨвүр Кожууну Аржааннарының даңзызыӨвүр Кожууну Тулааларының даңзызыӨвүр Кожууну ҮндезиниӨвүр Кожууну

🔥 Trending searches on Wiki Тыва:

Ногаан Дарийги Бурганга мактал ыдык ырларБетховен, Людвиг ванБайлак, Вера Чүлдүм кызыАрал далайыБирги хүнВорошилова, Елена ВикторовнаТываның Күрүне УниверситедиШайДельфинНикулин, Юрий ВладимировичКол арынАвтомобильКызылдың уран чүүл колледжиГерманияБаштайгы амыдыралдың даш чепсектиг үезиУатт, Джеймс«Тын дээш демисел»Орус дылАваСервантес, Мигель деАпрельдиң 23Паротикова, Мария СергеевнаСклодовская-Кюри, МарияОснование (химия)2020 чылСахаджа йогаАнгли дыл7 Он бир айИрбишИстанбулЯкутскВодородАраб дылПолитикаЭлчигенЭлектромагниттиг херелдениишкинСвёклаПолитеизмИйиги Делегей дайыныКуулар, Николай Шагдыр-оол оглуБолчукчуВолейболДегдириишкинГректерДыт чекпезиКазах-джунгар дайыныИвиКызылБелокЭйнштейн, АльбертИнфракызыл херелдениишкинСайзанактаарДемдек адыЕвропа КубогуИспан дылЧыжырганаБай-Тайга кожуунуТихомиров, Николай ИвановичКонфуцианствоХичкок, АльфредСинанШойгу, Сергей Күжүгет оглуTelegramСат, Бүрзекей Сурас-оглуКоролёва, Марионелла Владимировна🡆 More