Дошпулдуур
Дошпулуур (допшулдуур, топшулуур-даа дээр) — ийи хылдыг хөгжүм херексели.
Шаанда ол барык өг, аал бүрүзүнге турган эң-не нептереңгей хөгжүм херексели-дир. Ол дугайын чоннуң аас чогаалы херечилеп турар:
Алаак черниң ыяжындан
Чазап алган дошпулуурум.
Ала бениң кудуурундан
Хылдап алган дошпулуурум.
Куду черниң ыяжындан
Чазап алган дошпулуурум.
Кула бениң кудуруундан
Хылдап алган дошпулуурум.
Тургузуу
Шаандагы дошпулдуур ийи таладан хаш-биле дуй шаккан хааржак болур болгаш ону өттүр быжыглаан 80 см хире үннүг. Дошпулуур бызаанчы дег хөй хевирлиг эвес-даа бол, хемчээли янзы-бүрү болур. Ооң хааржаан кол нургулайында дыттан, ында-хаая шиви, хады азы пөштен кылган боор. Унун база баш талазын быжыг хадыңдан чазаар. Хааржакталчак бажын ийи таладан дуй шагар хаш алгыны өшкү, бызаа азы сыын кежинден кылыр, а чамдыкта аргар-кошкар кежин ажыглаар.
Шаандагы дошпулуурну ээрип каан аът хылы-биле хылдап турган. Чамдыкта ооң хылын хой шөйүндүзүнүң дадаазынналчак кожундан ээрип кадыргаш, кылган-даа боор-ла. Амгы үеде оларны кылымал чиңге, быжыг хылдар азы демир сывырындактар солаан. Дошпулуурнуң хөөнүн ойнакчы боду таарыштырып алыр.
Төөгүзү
Дошпулдуур — бурунгу ыраажы кижилерниң даады ажыглаар эдилелдериниң бирээзи. Ооң дузазы-биле олар кожа-хелбээ улустарын хөгледип, хөөнүн чазап, амыраан алгап чораан:
Дозур кара мээң эжим
Дошпулдуурлап олур-ла бе?
Торга күжүр ыяш соктап,
Токкуңайнып чыдыр-ла бе?
Дөзү
- Байыр-оол М.С. "Тывалар", 2005
This article uses material from the Wikipedia Тыва article Дошпулдуур, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Контент CC BY-SA 4.0 лицензия аайы-биле (өскези айыттынмаан болза) ажык. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Тыва (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.