Яблоня — база-ла каттыг ыяштарга хамааржыр.
Чечээ ак азы аксымаар өңнүг. Кады борбак, янзы-бүрү хемчээлдиг амданныг, чаагай чыттыг. Тывада дуржулга станцияларында, огородтар, садтарда сайзырадып өстүрүп турар. Яблоко янзы-бүрү сорттарлыг болгаш арыларга ары чигири чыырынга кончуг ажыктыг болуп турар. Чижээ: 1 га яблок садындан арылар 30 кг чедир ары чигирин чыыр. Ооң картындан кызыл будук база үндүрүп ап болур.
Яблоктуң кадында чигир (хөй нуруузунда фруктоза), органиктиг кислоталар (яблоктуг болгаш лимоннуг кислоталар), эфирлиг үстер, С, В1, Р, А деп витаминнер, клетчатка, пектиннер, минералдыг дустар (демир, марганец,каий, натрий, кальций), фитонцидтер дээш өске-даа бүдүмелдер хөй. Яблоктан компот, пюре, варенье, повидло, мармелад, уксус, квас, араганы кылып турар. Яблоктуң суундан кылган ижер суксунну кайда-даа хөйү-биле бүдүрүп үндүрүп турар.
Яблокода пектиннер хөй чүве болганда, ижин аарыгларынга, эң ылаңгыя бичии уругларга ону чиртирге, ижиртирге ажыктыг. Чүрек, хан-дамыр аарыгларынга, семириичел кижилер яблокту чиирге кончуг аҗыктыр. Ынчангаш яблокту шимчевес орар, ажылдыг кижилерге сүмелеп турар. Оон ыңай витамин С хөй чүве болганда, витамин четпестээн аарыгларга база ажыглап турар.
Улуста ажыглап турары-биле алырга, хан четпестээнде, чөдүргенде, кара-бүүрек аарыгларынга, өрттеннишкиннерге, чигир аарыынга хөй нуруузунда ажыглап турар.
This article uses material from the Wikipedia Тыва article Яблоня, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Контент CC BY-SA 4.0 лицензия аайы-биле (өскези айыттынмаан болза) ажык. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Тыва (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.