Dirijabl (frantsuzça dirigeable — idärä itelüçe) - hawadan ciñelräk bulğan qüät caylanması belän yörtelä torğan hawa apparatı.
Hawa ağımnarına bäysez, telägän yünäleşkä xäräkät itä ala.
Dirijabl urtaça tığızlığı hawadan keçeräk, Arximed qanunı buyınça apparat "öskä tartıla" - kütärelä.
Ğädättä dirijabl tışçası hawadan ciñelräk buluçı gaz (heliy, sutudırğıç - vodorod) belän tutırıla. Kütärüçänlek tışçanıñ külämenä turı proportsional'.
Zamança dirijablda gravitatsion häm aerodinamik totrıqlıq sisteması urnaştırıla.
Utıru maxsus arqannar yärdämendä bara, häm priçal maçtaları qullanıla.
Yörtkeçlär - hawa rotorları, qayçaqta turborotor yörtkeçläre faydalanıla.
Pilot (1 yäki 2) tangaj belän idärä itep, apparat kursın yörtä.
1852 yılda Añri Jiffar eşlägän dirijabl berençe oçış yasıy.
1899 yılda dirijabl-Zeppelin yasala başlıy.
Berençe bötendönya suğışında dirijabl bombağa totuçı bularaq aktiv qullanıla.
1919 - 1937 yıllarda dirijabl "altın ğasırı" bula.
1923 yılda SSRBda berençe dirijabl yasala.
İñ tanılğan dirijabllär - "Graf Tseppelin" häm "Hindenburg".
1937 yılda AQŞ Leykerherst qalasında utırğanda Almaniä yulçılar dirijabl-laynerı "Hindenburg" yanıp betkännän soñ, dirijabl qullanışı tulısınça tuqtala diärlek.
This article uses material from the Wikipedia Tatarça / Татарча article Dirijabl, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәгълүмат CC BY-SA 4.0 буенча таратыла (әгәр башкасы күрсәтелмәсә). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tatarça / Татарча (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.