Людмила Зыкина

Социалистик Хезмәт Каһарманы (1987), ССРБ халык артисты (1973). Ленин премиясенә (1970) һәм РСФСРның М. И. Глинка исемендәге премиясенә (1983), ике Ленин орденына (1979, 1987) ия. «Россия» Дәүләт академик рус халык ансамбленең художество җитәкчесе һәм солисты (1977—2009).

Людмила Зыкина
Туган телдә исем	Людмила Георгий кызы Зыкина
Туган	10 июнь 1929(1929-06-10) Мәскәү
Үлгән	1 июль 2009(2009-07-01) (80 яшь) Мәскәү, Россия
Үлем сәбәбе	миокард инфаркты
Күмү урыны	Новодевичье зираты[d]
Милләт	рус
Ватандашлыгы	Россия
Әлма-матер	М.М. Ипполитов-Иванов исемендәге дәүләт музыкаль-педагогика институты[d] һәм Российская академия музыки имени Гнесиных[d]
Һөнәре	җырчы
Людмила Зыкина Викиҗыентыкта

 

Людмила Зыкина 1929 елның 10 июнендә Мәскәүдә эшче гаиләсендә туган.

Бала чактан сәхнәләрдә үзешмәкәр чыгышлар ясый, гитарада һәм баянда уйный.

1942 елга тиклем Эшче яшьләр мәктәбендә укый. Бөек Ватан сугышы елларында Серго Орджоникидзе исемендәге Мәскәү станоклар җитештерү заводында токарь булып эшли. Сугыштан соң А. В. Вишневский исемендәге хәрби-клиник госпиталендә санитарка, арытабан — Кащенко исемендәге 1нче Мәскәү психиатрия больницасында тегүче булып эшли. Лётчик булырга хыяллана.

1947 елда яшь башкаручыларның Бөтен Россия конкурсында уңышлы катнашып, иҗат юлын башлый. М. Е. Пятницкий исемендәге Дәүләт академик халык хорына эшкә алына. Конкурста бер урынга 1500 кеше була, комиссия өч егетне һәм бер кызны — Людмиланы сайлый.

1949 елда, әнисенең үлеменнән соң, кызның тавышы югала, хордан китә, Беренче өлгеле типографиядә хезмәт итә, ләкин ике елдан Бөтенсоюз радиосының рус җыры хоры артисты булып таныла.

1960 елдан — Москонцерт солисты.

1969 елда М. Ипполитов-Иванов исемендәге Мәскәү музыкаль училищесын (хәзер М. М. Ипполитов-Иванов исемендәге Дәүләт музыка-педагогика училищесы) (Е. К. Гедеванова классы), ә 1977 елда — Гнесиннар исемендәге Дәүләт музыка-педагогика институтын (хәзер Гнесиннар исемендәге Россия музыка академиясе) тәмамлый. Нина Константиновна Мешконы үзенең укытучысы дип саный.

1977 елда «Россия» Дәүләт академик рус халык ансамблен оештыра һәм гомере буе аның солисты һәм художество җитәкчесе була.

Россиядән башка, ССРБнең барча республикаларында һәм дөньянең бик күп илләрендә зур танылу яулый.

Мәскәү дәүләт мәдәният институтында («Халык хоры» кафедрасы доценты һәм профессоры), Гнесиннар исемендәге Россия музыка академиясендә укыта. Аның укучыларының күпчелеге халыкара һәм русия конкурслары лауреатлары, атказанган артистлар һәм педагоглар булып китте. Л. Зыкина еш кына илелебездә һәм чит илләрдә узгарылган төрле кимәлдәге фестивальләр һәм конкурсларга жюри әгъзасы итер чакырыла.

Җырчының тавышы — тулы яңгыравыклы, йомшак һәм тембрлы меццо-сопрано. Гомере буена, башта хорда, соңыннан ялгыз башкаруда, халык стилендә җырлады. Аның танылуына рус халык җырлары гына түгел, халык җырларына стильләштереп язылган композиторлар Марк Фрадкин, Григорий Пономаренко, Александр Аверкиннарның зур булмаган касаба һәм эшче төбәкләр совет җырлары һәм Л. Зыкина өчен генә Александр Иванович Гадалов сүзләренә Виктор Темнов һәм Н. Поликарпов язган беренче соло җырлар: «Глазки кари мне моргали» һәм «Не спалось мне ночкой долгой» ярдәм итә. ССРБ биләмәләрендә һәм аның чикләренән тыш җырчының үзенчәлекле танылу визит карточкасы булган җыр — данлыклы «Течёт река Волга» .

Җырчы озак еллар дәвамында шикәр диабеты белән чирләде, 2007 елда бот буыннарын алмаштыру буенча авыр операция үткәрде. Диабет аркасында йөрәк-бөер җитешмәүчәнлек чире үсеште., вафатыннан берничә көн алдарак киске йөрәк сумите инфарктын кичереп, 2009 елның 1 июлендә вафат була.

Шәхси тормышы

• 50нче елларда Александр Аверкин белән яши..
• Зыкинаның дүртенче ире — Гридин Виктор Фёдорович (1943—1997), виртуоз баянчы, композитор, дирижёр, РСФСРның халык артисты (1987), аның белән 17 ел яшиләр.

 

Өстәмә фактлар

 

• М. Пятницкий исемендәге хорда җырлаганда, Кремлдәге концерттн соң, Югары Башкомандующий И. В. Сталин яраткан ансамбле белән фотога төшкән чагында очраклы рәвештә яшь солист Л. Зыкина янәшәсенә баса һәм алар танышып китә. Л. И. Брежнев һәм Н. С. Хрущёв белән яхшы мөнәсәбәттә була.
• Л. Зыкина Е.А. Фурцева белән бергә мунсага йөрергә яратканнар. Министрның вафаты алдыннан да алар мунса керә. Л. Зыкина юлга әзерләнергә тиеш була, ә Е. Фурцева Кече театрның юбилей банкетына бара. Икенче көндә җырчы Горький шәһәренә китә, ә көндез аңа әхирәтенең үлеме турында хәбәр итәләр. Л. Зыкина кичектермисә Мәскәүгә кайта.
• 1991 елда җырчы, башка сәясмәннәр һәм мәдәният эшлеклеләре белән, «Совет Россиясе» газетасында басылып чыккан Михаил Сергеевич Горбачёв һәм Борис Николаевич Ельцин алып барган курсны тәнкыйтьләгән «Халыкка сүз» мөрәҗәгатенә ҡул ҡуя.
• Людмила Зыкина төбәк хәйрия җәмәгать фонды бар, 2001 елдан бирле аның директоры Михаил Кизин.
• 2006 елда «Гасыр автографы» сериясеннән икенче китапны әзерләүдә һәм басып чыгаруда катнашты. Ярты ел эчендә җырчы киләсе буыннарга үзенең мөрәҗәгатьләре язылган 250 бит бастыра.
• Л. Зыкина дөньяның 92 илендә гастрольләрдә була.
• «Пежо»да йөрергә теләсәм дә, гомеремнең күп өлешен «Волга»да йөрдем, ди җырчы. Җырчының «Мерседес»ы да була, әмма аны урлыйлар.
• Гомеренең соңгы елларында «Россия» ансамбле солисты, баритон тавышлы җырчы, Россиянең халык артисты М. Кизин Л. Зыкинаның якын дусты һәм укучысы була.
• 2011 елда Л. Зыкинага арналган почта маркасы басыла.
• 2012 елның 3 мартында җырчының варисы, туганының улы Сергей Зыкин «Гелос» аукцион йорты аша җырчының ювелир әйберләрен сатырга куя. Нижняя оценка представленных 25 украшений составила 11 миллионов рублей, а итоговые суммы продаж превысили 31 миллион рублей. Как сообщалось, все вырученные от продажи украшений средства должны были пойти на увековечение памяти певицы. Но по жалобе родственников результаты торгов были аннулированы и драгоценности вернулись С. Зыкину, который позже исчез.
• Россия Гохраны Алмаз фондында сакланган 51 карат авырлыгындагы алмазга 1999 елда Людмила Зыкина исеме бирелә.

Л. Зыкина җырлары язылган пластинкаларның гомуми тиражы 6 000 000 экземплярдан күберәк

CD

• Течёт река Волга, Союз (лейбл), 1996 елда Иҗатының 50 еллыгына чыгарылды.
• А любовь всё жива, Мелодия фирмасы, 1996 ел.
• Любовь моя, моя Россия (Людмила Зыкина, Виктор Гридин, Владимир Красноярцев, «Россия» ансамбле), Great Hall (лейбл), 2000 г.
• Grand Collection. Людмила Зыкина, Квадро-Диск, 2003 г.
• Я люблю Вас… Людмила Зыкина. Антология вокального искусства. Коллекция на 20 дисках. Региональный благотворительный общественный фонд «Фонд Людмилы Зыкиной», 2004 г.
• Великие исполнители России XX века. Людмила Зыкина, диск 1, 2, Moroz Records, 2004 г.
• Людмила Зыкина. Любимые песни, Парк-Рекордз, 2004 г.
• Отчалившая Русь (Людмила Зыкина, Михаил Кизин, ГАРНА «Россия»), Парк-Рекордз, 2004 г.
• Людмила Зыкина. 60 лет Победы, Парк-Рекордз, 2005 г.
• О, мой Бог… (Людмила Зыкина, ГАРНА «Россия», Михаил Кизин), Парк-Рекордз, 2005 г.
• 100 русских народных песен (Людмила Зыкина, ГАРНА «Россия»), часть 1, 2, Мистерия Звука, 2005 г.
• Серия «MP3 Коллекция. Антология вокального искусства». Людмила Зыкина, CD 1, 2, 3, 4, Российское авторское общество (РАО), Первое Музыкальное Издательство, РМГ Рекордз, 2006 г.
• Людмила Зыкина. Русские народные песни, часть 1, 2, ООО «Бомба Мьюзик», 2007 г.

Җырчы репертуарында 2 меңнән артык рус халык җырлары, хәзерге заман композиторлары, рус романслары, шулай уҡ дөнья халыклары җырлары бар иде. Җырчылар Юлиан, Марк Алмонд, Николай Расторгуев, М. Кизин белән дуэтта җырлады. 1968 елда Родион Щедринның «Поэтория»сында вокал партия башкарды. 1970 юбилей елында Р. Щедринның тагы бер әсәрен — «Ленин в сердце народном» ораторииясен башкаруда катнашты. Бу әсәр ССРБнең Дәүләт премиясенә лаек булды. Моннан тыш, җырчы төрле елларда: «Тебе, женщина», «Вам, ветераны», «Вечер русской песни и романса», «Русские народные песни», «Героям космоса посвящается», «Лишь ты смогла, моя Россия» тематик концерт программаларын һәм бик күп башкаларын халыкка җиткерде.

• Бурят АССРының атказанган артисты (1963).
• РСФСРның атказанган артисты (14 октябрь, 1963).
• РСФСРның халык артисты (22 август, 1968 й.)
• ССРБнең халык артисты (30 март, 1973 й.)
• Азәрбайҗан ССР-ның халык артисты (1973)
• Удмуртиянең АССР-ның халык артисты (1974)
• Үзбәк ССР-ның халык артисты (1980)
• Сулица Республикасының халык артисты (1997)
• Ырынбур дәүләт университетының мактаулы профессоры (1998)
• Ленинград дәүләт мәйдан университетының мактаулы профессоры (1999)
• Краснодар мәдәният академиясенең гуманитар фәннәр академигы (хәзер Краснодар дәүләт мәдәният институты) (2000)
• Мәскәү дәүләт университетының мактаулы профессоры (2002)
• Атказанган орджоникидзеле
• Мактаулы матрос.

Россия Федерациясе һәм ССРБ дәүләт бүләкләре

 

 

• Социалистик Хезмәт Каһарманы (1987 ел, 4 сентябрь) — совет музыкаль сәнгате үсешендә зур казаныштары өчен
• Андрей Первозванный Изге апостол ордены (12 июнь, 2004 ел)Орден Святого апостола Андрея Первозванного (12 июня 2004 года)
• I дәрәҗә «Ватан алдында казанышлары өчен» ордены (10 июнь, 2009 ел) 
• II дәрәҗә «Ватан алдында казанышлары өчен» ордены (10 июнь, 1999 ел)
• III дәрәҗә «Ватан алдында казанышлары өчен» ордены (25 март, 1997 ел)
• Ленин ордены (8 июнь, 1979 ел), (4 сентябрь, 1987 ел)
• «Почёт Билдәһе» ордены (27 октябрь, 1967 й.)Орден «Знак Почёта» (27 октября 1967 года) 
• М«1941-1945 ее. Бөек Ватан сугышында мактаулы эшчәнлеге өчен» медале (1945)
• «Мәскәүне обороналаган өчен» медале
• юбилей медалләре, хөкүмәт дан кәгазьләре
• Ленин премиясе (9 апрель, 1970 ел)
• РСФСРның М И. Глинка исемендәге Дәүләт премиясе (14 декабрь, 1983 ел)

Призлары һәм премияләре

• Лауреат VI Всемирного фестиваля молодёжи и студентов (Москва, 1957)
• Лауреат конкурса на лучшее исполнение произведений о Советской Армии и Флоте (1958)
• Победительница Всероссийского конкурса артистов эстрады (1960)
• Приз на Международной ярмарке грамзаписи и музыкальных изданий (MIDEM) в Каннах — за наибольший тираж пластинок, пропагандирующих народную музыку (1968)
• «Золотой диск» звукозаписывающей компании Ariola-Eurodisc (ФРГ, 1969)
• «Янтарный диск» на Международной ярмарке грамзаписи и музыкальных изданий (MIDEM) в Каннах (1974)
• Приз «Золотой диск» фирмы «Мелодия» — за запись народных песен «Степь да степь кругом», «Тонкая рябина», «Вот мчится тройка почтовая» (1982)
• Международная премия святых равноапостольных Кирилла и Мефодия (Московский патриархат, Славянский фонд России, 1998)
• Премия «Овация» (1999, 2004)
• Премия «Сокровищница Родины» (журнал «Родина», 2004)
• Национальная премия общественного признания достижений женщин «Олимпия» (Российская академия бизнеса и предпринимательства, 2005).
• Премия в области вокально-хорового искусства имени Г. Ф. Пономаренко (администрация Краснодарского края, 2006).

Җәмәгатьчелек бүләкләре

• Почётная грамота ЦК профсоюза работников культуры «За патриотический поступок и большую работу по культурному обслуживанию полярников в Арктике и на Северном полюсе в 1958 году»
• Почётная медаль Правления Советского фонда мира (1976)
• Золотая медаль Советского фонда мира|Золотая медаль Правления фонда мира (1984)
• Почётный знак Международной корпорации «Славянский базар» (1996)
• Золотая медаль «За миротворческую и благотворительную деятельность» (Международная ассоциация фондов мира, 1999)
• Орден «Меценат столетия» (2004)
• Орден «Национальное достояние» — за выдающийся вклад в российскую культуру (2006)
• Награда общественного признания — орден Преображения (2007)

Чит ил дәүләтләре орден, медальләре һәм исемнәре

• Орден «За эстетическое воспитание молодежи» (Франция, 1965) — за миллионный тираж пластинок, способствующий популяризации песен в среде французской молодежи
• Орден «За художественное воспитание» (Франция, 1974) — за служение искусству и за укрепление франко-советской дружбы
• Почётное звание «Заслуженный активист» (ГДР, 1978)
• Медаль Дружбы (Вьетнам, 1980)
• Юбилейная медаль «50 лет Целине» (Казахстан, 2004)

• Дәүләт академик рус халык «Россия» ансамбле Людмила Зыкина исемен йөртә.
• 2019 елның июнендә Мәскәүдә Л. Зыкина яшәгән Котельническая яр буе урамындагы йортка мемориаль такта куелды.
• 1996—2009 елларда даими яшәгән мәскәү яны дачасындагы «Архангельское» ял йортына мемориаль такта куелды.
• Астероидка җырчы исее бирелде (4879 Зыкина)
• 2012 елның 1 июлендә Новодевичье зиратында Л. Зыкина һәйкәле ачылды. Авторлары Фридрих Мкртичевич һәм Микаэль Фридрихович Согоян
• 2012нче мәскәү мәктәбенә Л. Зыкина исеме бирелде. Һәйкәле куелачак.
• Людмила Зыкинага «Людмила» сериалы арналган (2013)
• Сасово шәһәрендә (Рязань өлкәсе) Людмила Зыкина урамы бар.
• Ижевск шәһәрендә (Удмуртия) Людмила Зыкина урамы бар.