Foie gras (foie = karaciğer, gras = yağlı, şişman), Fransızların kaz ve ördek ciğerinin yağlandırılması yoluyla elde ettiği yiyecek.
Genelde kazlar "gavage" (zorla besleme, zorla yemi yedirme) yöntemiyle ciğerleri yağlandırılırken, ördekler için de benzer işlem yapılmaktadır. "Foie gras" ya da "Pate" olarak isimlendirilmektedir. Ciğerler biftek şeklinde de değerlendirilirken yağlı kısmı ise tereyağ gibi sürülür bir şekle krema kıvamına getirilir. Daha çok "Pate" olarak isimlendirilen değerli ve Fransız mutfağındaki pahalı kısmı budur.
Milattan önce 22. yüzyılda antik Mısır'da göçmen kuşlara bu yöntemin uygulandığı, planlı ve zorla beslenerek ciğerlerin yağlandırıldığı bilinmektedir. Şimdi ise özellikle Fransa'da çok büyük üreticiler bulunmakta, Dünyada ABD, Macaristan, Bulgaristan, Kanada ve Çin'de de üretilmektedir.
Ülke | Üretim Mik. (ton, 2005) | % |
---|---|---|
Fransa | 18.450 | %78,5 |
Macaristan | 1.920 | %8,2 |
Bulgaristan | 1.500 | %6,4 |
ABD | 340 (2003) | %1,4 |
Kanada (Quebec) | 200 (2005) | %0,9 |
Çin | 150 | %0,6 |
Diğer | 940 | %4,0 |
Toplam | 23.500 | %100 |
Ciğeri için beslenen hayvanlar ilk dört ayda normal şekilde serbest yaşamaktadırlar. Daha sonra özel kümeslere alınarak kilitli mekanizmalar içerisinde tutulur ve hareket etmemesi sağlanır. Bu esnada "Gavage" denen besleme yöntemi uygulanır ve Huni benzeri aletlerle beslenme saatlerinde aşırı miktarda, mısır ağırlıklı besinler verilerek, zorla beslenme yapılır.
Kesimden önceki son 20-30 gün, bu işlem ördek ciğerleri 300 gr, kaz ciğerleri ise 400 gr olana kadar devam etmektedir.Fransız yasalarına göre foie gras (yağlı ciğer) olabilmesi için ciğerlerin bu gramajın üzerinde olması gerekmektedir.
Bu suni yiyeceği elde etmek için kaz ve ördeklerin ciğerlerinin eziyet çektirilerek zorla doldurulması dünyanın birçok yerinde hayvan hakları savunucuları ve normal insanları harekete geçirmiştir. Buna rağmen İspanya gibi bazı ülkeler, daha etik yöntemlerle ciğer yağlandırdıklarını iddia ederek pazar elde etmeye çalışmaktadırlar.
Wiki Commons'ta Foie gras ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
This article uses material from the Wikipedia Türkçe article Foie gras, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Aksi belirtilmedikçe içeriğin kullanımı CC BY-SA 4.0 lisansı kapsamında uygundur. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Türkçe (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.