Christopher Nolan: İngiliz-Amerikalı film yönetmeni

30 Temmuz 1970; Londra), İngiliz film yönetmeni, senarist, yapımcı, görüntü yönetmeni ve editördür. Yönettiği filmler dünya çapında 6 milyar dolardan fazla hasılat elde etmiştir. Ayrıca 36 Oscar adaylığı ve 10 ödülü vardır. Oppenheimer filmiyle Altın Küre En İyi Yönetmen Ödülü'nü kazanmıştır.

Sir Christopher Nolan CBE
Nolan, 2018 Cannes Film Festivali'nde
Doğum	Christopher Edward Nolan 30 Temmuz 1970 (53 yaşında) Westminster, Londra, İngiltere
İkamet	Los Angeles, Kaliforniya, ABD
Eğitim	University College London
Meslek	Yönetmen, senarist, yapımcı, görüntü yönetmeni
Etkin yıllar	1989–günümüz
Evlilik	Emma Thomas (e. 1997)
Çocuk(lar)	Magnus Nolan Oliver Nolan Flora Nolan Rory Nolan
Ebeveyn(ler)	Christina Nolan (anne) Brendan Nolan (baba)
Akraba(lar)	Jonathan Nolan (erkek kardeş)

1998 yılında Takip filmiyle ilk yönetmenlik denemesini yaptı. İkinci filmi Akıl Defteri ile dikkatleri üzerine çekti ve En İyi Özgün Senaryo Akademi Ödülü adaylığı elde etti. Bu başarısı ona büyük bütçeli Uykusuz ve Prestij filmlerini çekme fırsatı verdi. Kara Şövalye Üçlemesi ve Başlangıç filmleriyle mali ve eleştirel başarı ve ikinci En İyi Özgün Senaryo Akademi Ödülü adaylığını elde etti.

Yaşamının erken dönemi ve meslek hayatının başlangıcı: 1970-97

Nolan Londra'da doğdu. İngiliz babası Brendan James Nolan bir reklamcılık yöneticisi, Amerikalı annesi Christina ise uçuş görevlisi ve İngilizce öğretmeni olarak çalıştı. Çocukluğu Londra ve Chicago arasında geçmiş ve hem İngiliz hem de Amerikan vatandaşlığına sahiptir. Matthew Francis Nolan adında sabıkalı bir abisi ve Jonathan adında bir kardeşi vardır. Yedi yaşında film çekmeye başladı, babasının Super 8 kamerasını ödünç aldı ve kendi aksiyon figürleriyle kısa filmler çekti. Nolan bir Yıldız Savaşları hayranıydı ve sekiz yaşlarındayken Space Wars adını verdiği stop motion animasyon filmi yaptı. Amcası NASA'da çalışıyordu, Apollo roketleri için rehberlik sistemleri kuruyordu ve ona birkaç görsel gönderiyordu. 11 yaşındayken film yönetmeni olmak istiyordu.

Nolan'ın ailesi, gelişim yıllarında Chicago'ya taşındığında Adrien ve Roko Belic'le film yapmaya başladı. Belic kardeşlerin 1999 yapımı Akademi adayı Genghis Blues belgeselinde jenerikte isminin karşısına kurgusal yardım yazdırarak işbirliğine devam etti. Nolan, foto muhabiri Dan Eldon'un 1990'lı yılların başında düzenlediği dört Afrika ülkesinde bir safari belgelemesi üzerine Roko Belic'in yanı sıra Jeffrey Gettleman ile birlikte çalıştı. Nolan Hertford Heath, Hertfordshire'daki bağımsız bir okul olan Haileybury ve İmparatorluk Hizmet Koleji'nde eğitim gördü ve daha sonra Londra Üniversitesi Akademisi'nde İngiliz dili edebiyatı okudu. Film yapım tesisleri olduğu için özellikle burayı seçti. Okul yılı boyunca 35 mm uzun metrajlı filmler sahneledi ve elde ettiği parayı 16 mm film yapmak için kullandı. Nolan kolej yıllarında iki kısa film yaptı. Birincisi, Image Union'da (PBS'deki bağımsız bir film ve video vitrini) gösterilen gerçeküstü 8 mm Tarantella'ydı (1989). İkincisi bir hafta sonu sınırlı oyuncu, ekip ve donanım ile siyah beyaz çekilen Larceny'ydi (1995). Yatırımı Nolan tarafından yapıldı ve toplumun ekipmanlarıyla çekildi. 1996'da Cambridge Film Festivalinde gösterildi ve Londra Üniversitesi Akademisi'nin en iyi kısa filmlerinden biri olarak düşünülüdü.

Mezuniyet sonrası Nolan, senaryo okuyucu, kamera operatörü ve kurumsal video ve endüstriyel film yönetmeni olarak çalıştı. Ayrıca üçüncü kısa filmi Doodlebug'u çekti.

Çıkış yılları: 1998-2004

1998'de Nolan, yapımcılığını yaptığı ve arkadaşlarıyla çektiği ilk uzun metraj filmini yönetti. Film, Nolan'ın Londra'daki yaşam deneyiminden esinlendi. Takip 3.000 £ tutarında mütevazı bir bütçeyle yapıldı ve bir yıl boyunca hafta sonlarında çekildi. Nolan, Emma Thomas ve Jeremy Theobald ile filme ortak yapımcı oldu ve yazımını, görüntü yönetmenliğini ve kurgusunu kendisi yaptı.

Takip filminin başarısının sonucunda Nolan çıkış filmi Akıl Defteri'ni yapma fırsatını elde edebildi. Chicago'dan Los Angeles'a bir yolculuk sırasında kardeşi Jonathan kendi kısa hikâyesi "Memento Mori" için bir fikir sundu. Nolan hikâyeyi tersine çeviren bir senaryo geliştirdi. Filme $4.5 milyonluk bir bütçe verildi. Akıl Defteri galasını Eylül 2000'de Venedik Uluslararası Film Festivali'nde yaptı. Gişede ve eleştirel anlamda başarı yakalayan film Akademi ve Altın Küre adaylığı dahil birçok başarı elde etti.

Akıl Defteri'ndeki çalışmalarından etkilenen Steven Soderbergh, Nolan'ı psikolojik gerilim filmi Uykusuz'u yönetmeye yönlendirdi. Warner Bros. ilk başta daha tecrübeli bir yönetmen istedi ancak Soderbergh ve Section Eight Productions, Nolan'ın yanı sıra kendisinin seçtiği görüntü yönetmeni Wally Pfister ve editör Dody Dorn için savaşıyordu. $46 milyonluk bir bütçeyle, "yönetmenin daha önce yapmış olduğu herhangi bir şeyden çok daha fazla bir geleneksel Hollywood filmi" olarak tanımlandı. Film aynı adlı 1997 Norveç yapımı filminin yeniden yapımıydı. Eleştirmenlerden olumlu yorumlar aldı ve $113 milyonluk hasılatı ile gişede başarı sağladı. Özgün filmin yönetmeni Erik Skjoldbjærg, Nolan'ın sürümünden memnun kalmıştı ve film için "iyi hazırlanmış, akıllı bir film ... ve gerçekten iyi yönetmen tarafından ele alınmış" dedi.

Uykusuz'dan sonra Nolan başrolünde Jim Carrey'in yer aldığı Howard Hughes biyografi filmi tasarladı. Bir senaryo yazmıştı ancak Martin Scorsese'nin Hughes'ın biyografisini yaptığı öğrendiğinde isteksizce senaryosunu rafa kaldırdı ve diğer yapımlara geçti. Nolan tarihsel film Truva'yı yönetmesi için gelen tekliften geri döndü ve Ruth Rendell'in suç romanı The Keys to the Street'i uyarlama üzerinde çalışarak Fox Searchlight Pictures için yönetmeyi tasarladığı bir senaryo yazdı ancak sonunda önceki filmleriyle benzerlik taşıdığından bahsederek yapımı bıraktı.

Kara Şövalye Üçlemesi ve ana başarılar: 2005-13

2003 yılının başında Nolan, yeni bir Batman filmi yapma fikriyle Warner Bros'a yaklaştırıldı. Karakter ve öyküden etkilenerek çizgi romana kıyasla daha çok klasik bir dramayı andıran bir film yapmak istedi. Nolan'ın bu noktada üstlendiği en büyük yapım olan Batman Başlıyor, hem eleştirel beğeni hem de ticari başarı için Haziran 2005'te gösterime girdi. Batman Başlıyor 2005'in en fazla hasılat yapan ABD'de beşinci, dünya çapında ise 9. filmi oldu. Film En İyi Sinematografi Akademi Ödülü ve 3 BAFTA adaylığı elde etti.

 

Batman'ın devam filmlerine geri dönmeden önce Nolan, Christopher Priest'in romanından uyarlanan Prestij adlı filmi yazdı ve yönetti. 2001'de, Nolan Uykusuz filmi için yapım sonrası aşamasındayken kardeşi Jonathan'dan filmin senaryosunu yazmasına yardım etmesini istedi. Nolan başlangıçta filmi 2003'ün başında yapmayı tasarlamıştı fakat Batman Başlıyor'u yapmayı kabul ettikten sonra yapımı erteledi. İki Akademi adaylığı elde eden film dünya çapında $109 milyonun üzerinde hasılat elde etti.

Temmuz 2006'da, Nolan Batman Başlıyor'un devam filmini Kara Şövalye olarak açıkladı. 2008'de gösterime giren Kara Şövalye, 2000'li yılların en iyi filmlerinden biri ve şimdiye kadar yapılmış en iyi süper kahraman filmlerinden biri olarak gösterildi. Eleştirel olarak ve gişede başarı sağlayan film dünya çapında $1 milyardan fazla hasılat elde etti. 81. Akademi Ödülleri'nde 8 dalda adaylık elde etti ve En İyi Ses Kurgusu ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu ödüllerini kazandı. ''En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu'' ödülüne layık görülen Heath Ledger maalesef 22 Ocak 2008 tarihinde ''İlaç Zehirlenmesinden'' hayata gözlerini yumdu.

Kara Şövalye'nin başarısından sonra Warner Bros. Başlangıç filmi için Nolan ile masaya oturdu. 16 Temmuz 2010'da gösterime giren film eleştirel ve ticari başarı elde etti. Film dünya çapında $820 milyondan fazla hasılat etti ve En İyi Film dahil 8 Akademi adaylığı elde etti ve En İyi Görüntü Yönetmeni ödülünü kazandı.

Nolan 2012'de üçüncü ve son Batman filmi Kara Şövalye Yükseliyor'u yönetti. Başlangıçta seriye dönmek konusunda tereddütlü olmasına rağmen kardeşi ve David S. Goyer ile bir hikâye geliştirdikten sonra seriye dönmeyi kabul etti. 20 Temmuz 2012'de gösterime giren film eleştirel başarı sağladı ve dünya çapında $1 milyardan fazla hasılat elde etti.

Goyer, 2010 yılında Kara Şövalye Yükseliyor'un hikâye tartışmaları sırasında Nolan'a Superman'i modern bir bağlamda sunma fikrinden bahsetti. Goyer'in fikrinden etkilenen Nolan, Çelik Adam fikrini Warner Bros'a sundu. Warner Bros Nolan'ı yapımcı, Goyer'i yazar olarak tuttu. Nolan filmi yönetmesi için Zack Snyder'a teklif götürdü. İyi bir gişe başarısı yakalayan film eleştirel anlamda orta seviyede kaldı.

2014-günümüz

Ocak 2013'te Nolan'ın Yıldızlararası adlı filmi yazıp, yöneteceği ve yapımcı olacağı duyuruldu. Taslağı ve senaryosu Jonathan Nolan tarafından yazılan filmi aslında Steven Spielberg yönetecekti. Film kuramsal fizikçi Kip Thorne'un bilimsel kuramlarına dayanıyordu. 5 Kasım 2014'te gösterime giren film olumlu yorumlar aldı ve dünya çapında $670 milyon hasılat elde etti. Film 87. Akademi Ödülleri'nde beş adaylık elde etti ve En İyi Görsel Efekt ödülünü kazandı. Nolan 2016 yılında eşi Thomas ile Batman v Superman: Adaletin Şafağı filmine yönetici yapımcı oldu.

Aralık 2015'te Nolan'ın Dunkirk adlı filmi kendi senaryosundan yöneteceği ve yapımcı olacağı duyuruldu. Film 21 Temmuz 2017'de gösterime girdi. Eleştirmenlerden olumlu yorumlar alan film gişede de başarılı oldu.

Nolan'ın yönetmenliğini yaptığı, senaryosunu kaleme aldığı ve Emma Thomas ile birlikte yapımcılığını üstlendiği on birinci uzun metrajlı filmi Tenet'in 26 Ağustos 2020 tarihinde gösterime girdi. Filmde John David Washington, Robert Pattinson, Elizabeth Debicki, Aaron Taylor-Johnson, Dimple Kapadia, Clémence Poésy, Kenneth Branagh ve Michael Caine rol alıyor. Covid-19 Pandemisi döneminde gösterime giren film zor durumda olan sinema sektörüne hareket katacağı düşünüldü.

Tarz

Birçoğu tarafından yazar bir film yapımcısı olarak görülen Nolan'ın sıklıkla kentsel mekanlar, takım elbiseli adamlar, sessiz tonlar ve konuşma sahneleri üzerinde duran görsel tarzı modern mekanlar ve mimari ile geniş yakın çekimde çerçevelendi. Estetik olarak yönetmen, stüdyo çalışmalarında belgesel tarzı aydınlatmayı, doğal mekanları ve gerçek çekim yerlerini tercih eder. Nolan tüm filmlerinin kara filmden büyük ölçüde etkilendiğini söyledi.

Nolan üstkurmaca elemanlar, oval kesim, tekbencilik bakış açısı, doğrusal olmayan öykü anlatımı, dolambaçlı konular ve tarz ve şeklin birleşimi ile sürekli olarak deneme yapmıştır.

Besteci David Julyan'la çalıştığı dönemde Nolan'ın filmleri minimalist ifadeler ve ortam dokuları ile yavaş ve atmosferik müzikler içeriyordu. Nolan 2005'te Hans Zimmer ile çalışmaya başladı. Zimmer ile Nolan'ın filmlerindeki ses manzarası gittikçe gür ve hareketli hale gelmek üzere gelişti.

Yöntem

Nolan film yapım sürecini sezgi ve geometrinin birleşimi olarak nitelendirdi. Nolan daha az güvenilir ve film için daha düşük görüntü kalitesi sunduğunu hissettiği dijital ara ürünlerin ve dijital sinematografinin kullanılmasına karşı çıkıyor. Özellikle anamorfik 35 mm, VistaVision, 65 mm ve IMAX gibi daha kaliteli, daha geniş biçimli film stoku kullanımını savunuyor.

Nolan filmlerinde özel efektler için bilgisayar üretimli imgeleme miktarını en aza indirmeyi, ancak mümkün olduğunda pratik efektleri kullanmayı ve yalnızca kamerada görüntülenen unsurları geliştirmek için imgeleme kullanmayı tercih ediyor.

İçerik

Nolan'ın çalışmaları öznel tecrübe, hafızanın bozulması, insan ahlakı, zamanın doğası ve kişisel kimliğin inşası gibi varoluşsal, etik ve epistemolojik konuları araştırıyor. Karakterleri genellikle yalnızlık, suçluluk, kıskançlık ve açgözlülük, korkuları ve endişeleri ile karşı karşıyayken duygusal açıdan rahatsız ve manevi açıdan belirsizdir.

Yönetmen

^ I Ayrıca editör
^ II Ayrıca görüntü yönetmeni
^ III Ayrıca besteci

Diğer