Aptullah Kuran: Türk mimar ve akademisyen

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesine 1962-1968 arasında dekanlık yapmış; 1971'de kurulan Boğaziçi Üniversitesinin kurucu rektörü olmuştur. Mimar Sinan'ın mimarisi konusunda yaptığı araştırmalarla tanınır.

1927 yılında İzmir'de doğdu. 1939 yılında girdiği Robert Kolej'den 1948'de mezun oldu. 1949-1954 arasında ABD'de Yale Üniversitesinde mimarlık okudu. Daha sonra aynı okulda lisansüstü çalışması yaptı.

Türkiye'ye döndükten sonra dönemin ünlü mimarlarından Tuğrul Devres ve Vedat Dalokay'ın bürolarında çalıştı. Ardından kendi mimarlık bürosunu açan Kuran, Robert Kolej Perkins Hall (Mühendislik Binası), Yeşilköy Havaalanı yakınlarında Tropik Hastalıklar Hastanesi, Erenköy’de Özer Esen Evi, Tuzla’da Ögelman evi ve Ankara’da İran Kültür Merkezi gibi projeleri hayata geçirdi.

1957'de akademik kariyerine devam etmeye karar verdi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesine öğretim üyesi olarak girdi. 1962-1968 arasında aynı fakültenin dekanlığında bulundu.

1960’ların başında akademik ilgisi mimari uygulamalardan mimarlık tarihine yöneldi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde yaptığı sanat tarihi doktorasını 1969'da tamamladı. O yıl İstanbul'a giderek Robert Kolej müdür başyardımcılığı görevini üstlendi. Robert Kolej’in Türk Hükûmeti’ne devredilmesinin sorumluluğunu üstlendi ve 1971'de eğitime başlayan Boğaziçi Üniversitesinin kurucu rektörü oldu. Beş yıl sürdürdüğü bu göreve 1976'da seçimle bir daha geldi. Sekiz yıllık rektörlük dönemi sonunda Kuzey Kampüs inşaatlarının da yardımıyla üniversiteyi geliştirdi.

Rektörlük görevinin sona ermesinden sonra, 1981 yılında yaş haddinden emekli olduğu 1994 yılı sonuna dek Tarih Bölümü başkanlığını sürdürdü. Bu yıllarda Mimar Sinan üzerine yaptığı araştırmasını da bitirdi ve kitap hâlinde bastı. 1983'teki Birinci Ağa Han Mimarlık Ödülü gibi çeşitli uluslararası mimarlık yarışmalarında seçici kurul üyeliği yaptı. Akademik kariyeri boyunca dünyanın belli başlı üniversiteleri tarafından ziyaretçi profesör olarak dünyanın pek çok yerinde ders verdi. Birçok ulusal ve uluslararası bilimsel toplantıya bildirileriyle katıldı, çok sayıda makale yayımladı. 2001 yılında geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetti.

 

Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesine ismi verilmiştir. Anısına her yıl Boğaziçi Üniversitesinde Tarih bölümü ev sahipliğinde bir anma konferansı düzenlenir.

Aptullah Kuran'ın oğlu Timur Kuran da Duke Üniversitesinde ekonomi ile siyaset bilimi alanlarında ve ayrıca Islamic studies Gorter Ailesi Profesörü olarak hizmet vermektedir.

• İlk Devir Osmanlı Mimarisinde Cami (1964)
• Anadolu Medreseleri I (1969)
• Anatolian-Seljuk Architecture (1980)
• Mimar Sinan (1986)
• Sinan, The Grand Old Master of Ottoman Architecture (1987)