Ali Dayi (Fars: علی دائی, Azeri: Əli Dayi; d.
21 Mart, 1969; Erdebil), İranlı futbolcu, teknik direktör ve iş insanı. Dünya genelinde millî takımlar düzeyinde en fazla gol atan ikinci oyuncudur. 1993-2006 yılları arasında İran millî takımı ile 149 maçta attığı 109 golle uluslararası futbol tarihinde dünyanın tüm zamanların önde gelen golcülerinden birisidir. Başarısı Guinness Dünya Rekorları'nda listelenmiştir. Oyun kariyeri boyunca Daei, 2001 yılında UNICEF İyi Niyet Elçisi olarak atandı. İran için son maçını 2006'da Haziran 2007'den 2013'e kadar oynayan Daei, FIFA Futbol Komitesi'nin bir üyesiydi.
 Ali Daei, Saipa ve Al-Rayyan maç öncesi konferansında, Şubat 2019 | |||
| Kişisel bilgileri | |||
|---|---|---|---|
| Tam adı | Ali Dayi | ||
| Doğum tarihi | 21 Mart 1969 | ||
| Doğum yeri | Erdebil, İran | ||
| Boyu | 1,92 m (6 ft 3+1⁄2 in) | ||
| Mevkisi | Forvet | ||
| Altyapı kariyeri | |||
| 1983-1988 | Esteglal Ardabil | ||
| Profesyonel kariyeri* | |||
| Yıllar | Takım | Maç | (Gol) |
| 1988-1989 | Esteghlal Ardabil | ||
| 1989-1990 | Tahirani | 20 | (14) |
| 1990-1994 | Bank Tejarat | ||
| 1994-1996 | Perspolis | 38 | (28) |
| 1996-1997 | El-Sadd | 16 | (10) |
| 1997-1998 | DSC Arminia Bielefeld | 25 | (7) |
| 1998-1999 | Bayern Münih | 23 | (6) |
| 1999-2002 | Hertha Berlin | 59 | (6) |
| 2002-2003 | Al Shabab Dubai | 25 | (11) |
| 2003-2004 | Perspolis | 28 | (16) |
| 2004-2006 | Saba Battery | 51 | (23) |
| 2006-2007 | Saipa | 26 | (10) |
| Toplam | 311 | (131) | |
| Millî takım kariyeri | |||
| 1993-2006 |  İran | 149 | (109) |
| Teknik direktörlük kariyeri | |||
| 2006-2008 | Saipa | ||
| 2008-2009 | İran | ||
| 2009-2011 | Perspolis | ||
| 2011-2013 | Rah Ahan | ||
| 2013-2014 | Perspolis | ||
| 2015-2016 | Saba Qom | ||
| 2016-2017 | Naft Tehran | ||
| 2017-2019 | Saipa | ||
| * Yalnızca lig maçları ve gollerini içerir. | |||
Uzun bir forvet olan Daei, üretken bir golcüydü ve kafa vuruşu isabetliliği ve havadaki yeteneği ile biliniyordu. Rekoru 2021'de Cristiano Ronaldo tarafından kırılana kadar 109 golle bir millî takımda dünyanın en çok gol atan oyuncuydu. Emekli olduktan sonra, 2007 ve 2013 yılları arasında FIFA Futbol Komitesi üyesi olarak görev yaptı. 2014 yılında Asya Futbol Onur Listesi'ne girdi.
Bir forvet olarak, İran millî futbol takımının kaptanıydı ve DSC Arminia Bielefeld, Bayern Münih ve Hertha Berlin gibi kulüplerde oynadı. Hâlen Daei Sport'un sahibi ve CEO'sudur.
Bir süre İran millî futbol takımının teknik direktörü olarak çalışmıştır. 30 Mart 2009'da İran millî takımının Suudi Arabistan'a 2-1 yenilmesiyle görevine son verildi.
Dayi, Haziran 2007 itibarıyla FIFA Futbol Komitesi üyesi olmuştur. Azeri asıllıdır.
İranlı gazeteci Camelia Entekhabifard anılarında Daei ile 1997 sonbaharında evleneceğini yazdı, ancak çift ayrıldı.
Daei, Daei Sport's Wears & Equipments adlı kendi futbol forması üretim şirketine sahiptir ve dünya çapında çeşitli alanlarda ve lig kulüplerinde İran spor kulüpleri için spor kıyafetleri yapmaktadır. Şirketi ayrıca millî takım için formalar da yaptı. Çok önemli hayırsever bağışlar yaptı ve dünya çapındaki hayır amaçlı futbol maçlarında yer aldı (Roberto Baggio ve diğerleri ile Dünya karması-Bosna maçında yer aldı). Ayrıca David Beckham ve Madeleine Albright ile birlikte bir UNICEF reklamında yer aldı ve düzenli olarak örgütle çalışırken görüldü.
Daei, 18 Temmuz 2007'de, Nelson Mandela'nın doğum gününü kutlamak için Afrika XI ve Dünyanın Geri Kalanı XI arasında oynanan Mandela için 90 Dakika'da yer aldı. Daei 3-3 biten maçta yaklaşık 10 dakika oynadı.
Daei Şii Müslümandır. Bayern Münih'te oynarken, dininde alkollü içkiler yasak olduğu için Erdinger reklamında bir bardak bira tutmayı reddetti.
17 Mart 2012'de Daei'nin arabası, kardeşiyle birlikte İsfahan'dan Tahran'a dönerken devrildi. Daei daha sonra Kaşan yakınlarındaki bir hastaneye transfer edildi. Rah Ahan kulübünün Medya Sorumlusu Hossein Ghadousi, "Daei'nin hayati belirtileri stabil bir durumda ve şu anda kaza nedeniyle herhangi bir akut tehlikede değil" dedi. Ertesi gün Tahran'daki Laleh hastanesine nakledildi.
Asya Futbol Konfederasyonu'ndan (AFC) yapılan açıklamada, "AFC, Cumartesi günü trafik kazası geçiren İranlı efsane Ali Daei'ye acil ve tam bir iyileşme diler. Asya futbolunun gerçek bir simgesi olan Daei'ye yardım etmeye hazırız. Düşüncelerimiz ve dualarımız onunla." FIFA Başkanı Sepp Blatter, kişisel Twitter sayfasında Daei'nin sakatlandığını duyduğunda şok olduğunu söyledi. Ayrıca iyileşmesi için en iyi dileklerini gönderdi.
Kasım 2020'de Daei, Tahran'da altın kolyesini çalmaya çalışırken iki hırsız tarafından saldırıya uğradı. Polis, iki hırsızın Daei'ye saldırdıktan birkaç gün sonra tutuklandığını duyurdu.
10 Ekim 2022'de çıkan haberlerde, İranlı yetkililerin, Ali Daei'nin Mahsa Amini'nin ölümünün ardından sokaklara dökülen protestoculara yönelik polis şiddetini eleştirmesinden dolayı pasaportuna el koyduğu açıklandı.
26 Aralık 2022'de Dayi, Tahran'dan kalkan ve eşi Mona Farrokhazari ile kızını taşıyan, Dubai'ye giden bir uçağın hükûmet karşıtı protestolara verdiği destek nedeniyle Kiş Adası'na dönmek zorunda kaldığını söyledi.
Nisan 2008'de Daei, Mart 2010'da piyasaya sürülecek olan bir otobiyografi yazmaya başladığını ve "acı ve tatlı anılar" üzerine düşünmesine rağmen "bazı sırlarını sonsuza kadar kalbinde tutacağını" açıkladı. Kitap henüz piyasaya sürülmedi.
| Tarih | Yer | Rakip | Sonuç | Müsabaka | Goller |
|---|---|---|---|---|---|
| 1993-06-25 | Tahran, İran |  Tayvan | 6-0 | 1994 FIFA Dünya Kupası Qualification | 1 |
| 1993-07-27 | Şam, Suriye | Tayvan | 6-0 | 2 | |
| 1993-10-18 | Doha, Katar |  Japonya | 2-1 | 1 | |
| 1993-10-22 | Doha, Katar |  Irak | 1-2 | 1 | |
| 1993-10-25 | Doha, Katar |  Kuzey Kore | 2-1 | 2 | |
| 1996-05-30 | Kuveyt, Kuveyt |  Kuveyt | 2-1 | Hazırlık maçı | 2 |
| 1996-06-10 | Tahran, İran |  Nepal | 8-0 | 1996 AFC Asian Cup Qualification | 4 |
| 1996-06-12 | Tahran, İran |  Sri Lanka | 7-0 | 5 | |
| 1996-06-14 | Tahran, İran |  Umman | 2-0 | 1 | |
| 1996-06-19 | Maskat, Umman | Nepal | 4-0 | 1 | |
| 1996-06-21 | Maskat, Umman | Umman | 2-1 | 1 | |
| 1996-12-05 | Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri | Irak | 1-2 | 1996 AFC Asian Cup | 1 |
| 1996-12-08 | Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri |  Tayland | 3-1 | 1 | |
| 1996-12-11 | Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri |  Suudi Arabistan | 3-0 | 1 | |
| 1996-12-16 | Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri |  Güney Kore | 6-2 | 4 | |
| 1996-12-23 | Abu Dabi, Birleşik Arap Emirlikleri | Kuveyt | (4)1-1(3) | 1 | |
| 1997-06-02 | Şam, Suriye |  Maldivler | 17-0 | 1998 FIFA Dünya Kupası elemeleri | 2 |
| 1997-06-04 | Şam, Suriye |  Kırgızistan | 7-0 | 1 | |
| 1997-06-04 | Şam, Suriye |  Suriye | 1-0 | 1 | |
| 1997-06-04 | Tahran, İran | Maldivler | 9-0 | 2 | |
| 1997-10-03 | Tahran, İran |  Katar | 3-0 | 1 | |
| 1997-10-17 | Tahran, İran |  Çin | 4-1 | 1 | |
| 1997-11-16 | Johor Bahru, Malezya | Japonya | 2-3 | 1 | |
| 1998-12-05 | Sisaket, Tayland |  Laos | 6-1 | 1998 Asian Games | 2 |
| 1998-12-08 | Bangkok, Tayland | Umman | 2-4 | 1 | |
| 1998-12-10 | Bangkok, Tayland |  Tacikistan | 5-0 | 2 | |
| 1998-12-12 | Bangkok, Tayland | Çin | 2-1 | 1 | |
| 1998-12-14 | Bangkok, Tayland |  Özbekistan | 4-0 | 3 | |
| 1999-06-04 | Edmonton, Kanada |  Kanada | 1-0 | Canada Cup | 1 |
| 1999-09-08 | Yokohama, Japonya | Japonya | 1-1 | Hazırlık maçı | 1 |
| 2000-01-09 | Oakland, Amerika Birleşik Devletleri |  Meksika | 1-2 | 1 | |
| 2000-01-12 | Los Angeles, Amerika Birleşik Devletleri |  Ekvador | 2-1 | 1 | |
| 2000-03-31 | Halep, Suriye | Maldivler | 8-0 | 2000 AFC Asya Kupası elemeleri | 3 |
| 2000-04-02 | Halep, Suriye | Suriye | 1-0 | 1 | |
| 2000-04-09 | Tahran, İran |  Bahreyn | 3-0 | 1 | |
| 2000-04-13 | Tahran, İran | Maldivler | 3-0 | 1 | |
| 2000-06-07 | Tahran, İran |  Mısır | (7)1-1(8) | LG Cup | 1 |
| 2000-06-09 | Tahran, İran |  Kuzey Makedonya | 3-1 | 1 | |
| 2000-06-09 | Doha, Katar | Katar | 2-1 | Hazırlık maçı | 2 |
| 2000-10-12 | Beyrut, Lübnan |  Lübnan | 4-0 | 2000 AFC Asian Cup | 1 |
| 2000-10-15 | Beyrut, Lübnan | Tayland | 1-1 | 1 | |
| 2000-10-18 | Sidon, Lübnan | Irak | 1-0 | 1 | |
| 2000-11-24 | Tebriz, İran |  Guam | 19-0 | 2002 FIFA Dünya Kupası elemeleri | 4 |
| 2000-11-28 | Tebriz, İran | Tacikistan | 2-0 | 1 | |
| 2001-01-19 | Tahran, İran | Çin | 4-0 | Ancient Civil. Cup | 1 |
| 2001-08-08 | Tahran, İran | Umman | 4-0 | LG Cup | 1 |
| 2001-08-10 | Tahran, İran |  Bosna-Hersek | 5-2 | 2 | |
| 2001-08-24 | Tahran, İran | Suudi Arabistan | 2-0 | 2002 FIFA Dünya Kupası elemeleri | 2 |
| 2001-09-07 | Bağdat, Irak | Irak | 2-1 | 1 | |
| 2001-09-28 | Cidde, Suudi Arabistan | Suudi Arabistan | 2-2 | 1 | |
| 2001-10-21 | Manama, Bahreyn | Bahreyn | 1-3 | 1 | |
| 2001-10-31 | Abu Dabi, Birleşik Arap Emirlikleri |  Birleşik Arap Emirlikleri | 3-0 | 1 | |
| 2002-08-21 | Kiev, Ukrayna |  Ukrayna | 1-0 | Hazırlık maçı | 1 |
| 2002-09-19 | Tebriz, İran |  Paraguay | (4)1-1(3) | LG Cup | 1 |
| 2003-09-05 | Tahran, İran |  Ürdün | 4-1 | 2004 AFC Asian Cup Qualification | 2 |
| 2003-11-19 | Beyrut, Lübnan | Lübnan | 3-0 | 1 | |
| 2003-11-28 | Tahran, İran | Lübnan | 1-0 | 1 | |
| 2003-12-02 | Kuveyt, Kuveyt | Kuveyt | 1-3 | Hazırlık maçı | 1 |
| 2004-02-18 | Tahran, İran | Katar | 3-1 | 2006 FIFA Dünya Kupası elemeleri | 1 |
| 2004-03-31 | Vientiane, Laos | Laos | 7-0 | 2 | |
| 2004-06-17 | Tahran, İran | Lübnan | 4-0 | WAAF Tournament | 3 |
| 2004-06-21 | Tahran, İran | Suriye | 7-1 | 1 | |
| 2004-06-25 | Tahran, İran | Suriye | 4-1 | 1 | |
| 2004-07-20 | Chongqing, Çin | Tayland | 3-0 | 2004 AFC Asian Cup | 1 |
| 2004-08-06 | Pekin, Çin | Bahreyn | 4-2 | 2 | |
| 2004-09-08 | Amman, Ürdün | Ürdün | 2-0 | 2006 FIFA Dünya Kupası elemeleri | 1 |
| 2004-11-17 | Tahran, İran | Laos | 7-0 | 4 | |
| 2004-12-18 | Tahran, İran |  Panama | 1-0 | Hazırlık maçı | 1 |
| 2005-02-02 | Tahran, İran | Bosna-Hersek | 2-1 | 1 | |
| 2005-08-17 | Yokohama, Japonya | Japonya | 1-2 | 2006 FIFA Dünya Kupası elemeleri | 1 |
| 2005-08-24 | Tahran, İran |  Libya | 4-0 | Hazırlık maçı | 1 |
| 2005-11-13 | Tahran, İran |  Togo | 2-0 | LG Cup | 1 |
| 2006-02-22 | Tahran, İran | Tayvan | 4-0 | 2007 AFC Asian Cup Qualification | 1 |
| 2006-03-01 | Tahran, İran |  Kosta Rika | 3-2 | Hazırlık maçı | 1 |
  | İranlı futbolcu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
This article uses material from the Wikipedia Türkçe article Ali Dayi, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Aksi belirtilmedikçe içeriğin kullanımı CC BY-SA 4.0 lisansı kapsamında uygundur. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Türkçe (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.
