Çernobil Muharebesi: 2022 Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin bir parçası

Belarus'tan gelen istilacı Rus kuvvetleri o günün sonunda Çernobil Nükleer Santrali alanını ele geçirdi. 300'den fazla kişi - 100 işçi ve 200 Ukraynalı muhafız - Rusların bölgeyi ele geçirmesinden 7 Mart'a kadar santralde mahsur kaldı. 31 Mart'ta Çernobil'i istila eden Rus birliklerinin çoğunun Rus kuvvetlerinin yeniden gruplandırılmasının bir parçası olarak bölgeden geri çekildiği bildirildi.

Çernobil Muharebesi
Kiev Taarruzu ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgali
Çernobil Muharebesi'nin ardından kuzey Ukrayna'da Rus işgali altındaki bölgenin haritası
51°16′K 30°13′D / 51.267°K 30.217°D / 51.267; 30.217 Tarih 24 Şubat 2022 Bölge Çernobil Tecrit Bölgesi (Çernobil ve Pripyat) Sonuç Rus zaferi Rus kuvvetleri Çernobil Tecrit Bölgesi'ni ve Çernobil Nükleer Santrali'ni ele geçirdiler (daha sonra geri çekildiler)
Taraflar
Rusya Destek: Belarus	Ukrayna
Çatışan birlikler
Rusya Silahlı Kuvvetleri Rusya Ulusal Muhafızları	Ukrayna Silahlı Kuvvetleri
Kayıplar
Bilinmiyor	200 esir

 

1986'daki Çernobil felaketi sırasında, Çernobil Nükleer Santrali'nden çevreye büyük miktarlarda radyoaktif madde salındı. Patlayan reaktörü çevreleyen 30 kilometre yarıçapındaki alan Sovyet yetkilileri tarafından boşaltıldı ve kapatıldı.^:27 Bu alan Çernobil Tecrit Bölgesi olarak resmileştirildi ve sınırları zamanla değişti. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından bu bölge yeni bağımsız Ukrayna'nın bir parçası oldu^{:p.4–5:p.49f.3}ve Ukrayna Devlet Acil Servisi tarafından yönetildi.

Çernobil, Ukrayna'nın başkenti Kiev'in 130 kilometre kuzeyinde yer alıyor ve Çernobil ile Kiev'i birbirine bağlayan bölgesel PO2 yolu nispeten iyi durumda. Yol, Rus kuvvetlerinin başkenti ele geçirmek için kullanabilecekleri Kiev'e doğrudan bir stratejik koridor oluşturuyordu. Tecrit Bölgesi, topraklarında askeri yığınak yapılmasına izin veren bir Rusya müttefiki olan Belarus sınırında bulunuyor. 16 Şubat 2022'de uydu görüntüleri, Rus birliklerinin Belarus tarafındaki Tecrit Bölgesi olan Polesie Eyaleti Radyoekolojik Koruma Alanı'ndaki nehirler üzerinde duba köprüleri inşa ettiğini gösterdi.

24 Şubat 2022 öğleden sonra, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinın ilk günü, Ukrayna hükümeti Rus kuvvetlerinin Çernobil Tecrit Bölgesi'ni ele geçirmek için bir saldırı başlattığını duyurdu. Günün sonunda, Ukrayna hükümeti ayrıca Rus kuvvetlerinin Çernobil ve Pripyat'ı ele geçirdiğini duyurdu. Rusların tecrit bölgesini ele geçirmesinin ardından, Amerikan hükümeti "Rus askerlerinin şu anda Çernobil tesislerinin personelini rehin tuttuğuna dair güvenilir raporlar" duyurdu.

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, "Sanayi sahasında herhangi bir can kaybı ve tahribatın olmadığını" belirtti. Rusya daha sonra siteyi "güvenlik altına almak için Ukraynalılarla birlikte çalıştığını" bildirdi.

Mart ortasından sonlarına kadar, Çernobil Faciası'nın ardından Çernobil Nükleer Santrali'ndeki işçileri barındırmak için inşa edilen kasaba olan Slavutıç'ta ve çevresinde yoğun çatışmalar yaşandı. Rus kuvvetleri, birkaç gün sonra geri çekilmeden önce şehri kısa süreliğine ele geçirdiler.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rusya'nın bölgeyi ele geçirmesini "tüm Avrupa'ya karşı savaş ilanı" olarak nitelendirdi.

Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi başkanının danışmanı Mikhayilo Podoliyak, bunun "tamamen anlamsız bir saldırı" olduğunu ve "eski Çernobil nükleer santralinin, hapsetme ve nükleer atık depolama tesislerinin durumunun bilinmediği"ni söyledi. Ancak Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, "sanayi sahasında herhangi bir can kaybı ve tahribatın olmadığını" ve "o bölgedeki nükleer tesislerin ve emniyetli operasyonların hiçbir şekilde etkilenmemesi veya kesintiye uğramamasının hayati önem taşıdığını" belirtti.

 

Kiev Taarruzu'nun büyük resminde, Çernobil'in ele geçirilmesi, Kiev'e doğru ilerleyen Rus birlikleri için bir geçiş noktası olarak düşünülebilir. Amerika Birleşik Devletleri Ordusu Avrupanın eski komutanı Ben Hodges, dışlama bölgesinin "olduğu yer nedeniyle önemli olduğunu" belirtti... Rus kuvvetleri Kiev'e kuzeyden saldırıyorsa, Çernobil tam oradadır." dedi. Rusya, Ukrayna ve Avrasya'dan sorumlu eski Amerikan Savunma Bakan Yardımcısı Evelyn Farkas, Rus kuvvetlerinin "başkenti kuşatmak istediğini" ve Ukrayna'nın bir isyanı durumunda "serbest nükleer maddelerin etrafta dolaşmasını kesinlikle istemediklerini" söyledi.

Tecrit Bölgesi, 1986'daki Çernobil nükleer felaketinden kaynaklanan serpinti içermesi açısından önemlidir. Ukrayna İçişleri Danışmanı Anton Heraşçenko, "İstilacıların topçu atışları nükleer atık depolama tesisini vurursa, radyoaktif toz Ukrayna, Belarus ve AB ülkelerinin topraklarını kaplayabilir" dedi. BBC'ye göre, bölgedeki izleme istasyonları radyasyon seviyelerinde 65 µSv /saate kadar 20 kat artış bildirdi. Karşılaştırma için, ortalama bir kişi 0,41 μSv/saat ile arka plan radyasyonuna maruz kalır. 65 μSv/saatte, ABD'de radyasyon çalışanları için yıllık maruz kalma sınırını karşılamak için bir aydan fazla sürekli maruz kalma gerekir. Sheffield Üniversitesinden Claire Corkhill, artışın yerel olduğunu ve kısmen "Çernobil bölgesi ve çevresinde artan insan ve araç hareketinden [yerdeki radyoaktif tozu tekmeleyecek] kaynaklandığını belirtti.

9 Mart 2022'de Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, Çernobil NGS'nin güç kaynağının hasar görmesi nedeniyle güç kaybettiğini ve dizel jeneratör yedekleme sistemlerinin yalnızca 48 saat boyunca soğutma operasyonlarını destekleyecek kadar yakıta sahip olduğunu ve bunun da radyasyon sızıntısı tehlikesi olabileceği anlamına geldiğini söyledi. Risk belirsiz. Bir yandan Ukraynalı subaylar, diğer ülkeleri savaşa dahil etme umuduyla kamuya açık iletişim kurmak için bir emsallere sahipken; diğer yandan Rus askeri operasyonları, Zaporijya Nükleer Enerji Santrali'nin ele geçirilmesinde bir yangına neden olduklarında nükleer riskler üretmeye zaten tolerans gösterdiler.

Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Rusya Ulusal Muhafızlarının yerel işçilerle "ortak bir operasyon" yürüttüğünü ve Çernobil Nükleer Santrali'nin çevreleme operasyonlarını sürdürmek için Ukraynalı askerlerin teslim olduğunu iddia etti.

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, durumla ilgili endişelerini dile getiren bir bildiri yayınladı. Kurum; elektrik eksikliğinin, özellikle sahada rotasyonsuz çalışan 210 personel üzerindeki artan iş yükü ve stres nedeniyle radyasyon güvenliğini bozabileceğini kabul etti. UAEK ayrıca iletişimin kesintiye uğraması ve personelin aşırı baskı olmadan karar verme kapasitesiyle ilgili endişelerini dile getirdi. 10 Mart'ta tüm temasların kesildiği bildirildi.

29 Mart'ta Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Aleksandr Fomin, Rus kuvvetlerinin Kiev bölgesinden çekildiğini duyurdu ve 1 Nisan'da Devlet Tecrit Bölgesi Yönetimi Ajansı, Rus birliklerinin Çernobil Nükleer Santrali'nden tamamen çekildiğini duyurdu.

Potansiyel radyasyona maruz kalma

Reuters, Rus kuvvetlerinin Kızıl Orman'ı konvoyları için bir rota olarak kullandıklarını ve radyoaktif toz bulutlarını havaya kaldırdıklarını bildirdi. Yerel işçiler, bu konvoylarda hareket eden Rus askerlerinin koruyucu giysiler kullanmadıklarını ve kendilerini tehlikeye atabileceklerini iddia ettiler. 31 Mart 2022'de Ukrayna Devlet Tecrit Bölgesi Yönetimi Ajansının bir Ukrayna konsey üyesi Facebook sayfasında Rus birliklerinin düzenli olarak Çernobil'i çevreleyen yasak bölgeden çıkarıldığını ve Homyel, Belarus'taki Radyasyon Tıbbı ve İnsan Ekolojisi Cumhuriyet Bilimsel ve Pratik Merkezine götürüldüğünü iddia etti. Bu söylenti, basında askerlerin akut radyasyon sendromuna yakalandıklarına dair daha fazla spekülasyona yol açtı. Bir Rus askerinin radyasyon nedeniyle hayatını kaybettiği bildirildi. 6 Nisan'da Kızıl Orman'daki siperler ve diğer savunma yapılarının görüntüleri ve videoları internette ve haber kaynaklarında ortaya çıktı.

Yerel işçiler ve bilim insanları, Rus birliklerinin laboratuvarlardan radyoaktif materyal yağmaladığını da iddia etti.