Si Lê Đức Thọ (Vietnamese: ( listen); 14 Oktubre 1911 – 13 Oktubre 1990), ipinanganak bilang Phan Đình Khải sa Lalawigan ng Nam Dinh, ay isang rebolusyonaryong Vietnamita, heneral, diplomatiko, at politiko.
Siya ang unang Asyano na nagawaran ng Gantimpalang Nobel para sa Kapayapaan, kasama ang Kalihim ng Estado ng Estados Unidos na si Henry Kissinger noong 1973, subalit tinanggihan ang parangal.
Lê Đức Thọ | |
---|---|
Pinuno ng Sentral na Nag-oorganisang Komisyon ng Partido Komunista ng Vietnam | |
Nasa puwesto 1976–1980 | |
Nakaraang sinundan | Lê Văn Lương |
Sinundan ni | Nguyễn Đức Tâm |
Nasa puwesto 1956–1973 | |
Nakaraang sinundan | Lê Văn Lương |
Sinundan ni | Lê Văn Lương |
Kasapi ng Sekretarya | |
Nasa puwesto 1960 – 10 Disyembre 1986 | |
Kasapi ng Politburo | |
Nasa puwesto 1955 – 18 Disyembre 1986 | |
Pansariling detalye | |
Ipinanganak | Phan Đình Khải 14 Oktubre 1911 Nam Trực, Lalawigan ng Nam Định, Indotsinang Pranses |
Namatay | 13 Oktobre 1990 Hanoi, Sosyolistang Repulika ng Vietnam | (edad 78)
Kabansaan | Vietnamita |
Partidong pampolitika | Partido Komunista ng Vietnam (1945–1990) |
Ibang ugnayang pampolitika | Partido Komunistang Indotsina (1930–1945) |
Naging aktibo si Lê Đức Thọ sa nasyonalismong Vietnamita bilang tinedyer at ginugol ang karamihan ng kanyang pagbibinata sa piitang Pranses, isang karanasan na pinatigas siya. Ang palayaw niya ay "ang Martilyo" sa ulat ng kanyang pagiging mahigpit. Noong 1930, tumulong si Lê Đức Thọ na itatag ang Partido Komunista Indotsina. Kinulong siya ng mga awtoridad ng kolonyal na Pranses mula 1930 hanggang 1936 at muli mula 1939 hanggang 1944. Kinulong siya ng mga Pranses sa isa sa mga selda ng "kulungan ng tigre" sa bilangguan na matatagpuan sa pulo ng Poulo Condore (makabagong Pulong Côn Sơn) sa Timog Dagat Tsina. Tinuturing pinakamalupit ang seldang "kulungan ng tigre" ng Poulo Condore sa lahat ng Indotsinang Pranses. Sa panahon ng kanyang pagkakakulong sa "kulungan ng tigre," nagdusa si Tho sa gutom, init at kahihiyan. Kasama ng ibang bilanggong Komunistang Vietnamita, nag-aral siya ng panitikan, agham, mga banyagang wika at umarte sa Molière na mga palabas. Sa kabila ng pagkakakulong sa kanya ng mga Pranses, tinuring pa rin ang Pransya bilang "lupain ng kalinangan," at nagbayad ang mga bilanggo ng isang "hindi karaniwang tributo" sa kulturang Pranses sa pamamagitan ng paglalagay sa mga Molière na palabas.
Pagkatapos makalaya noong 1945, tumulong siyang pamunuan ang Viet Minh, ang kilusan para sa kalayaan ng Vietnam, laban sa Pranses, hanggang napirmahan ang Kasunduang Geneva noong 1954. Noong 1948, naroon siya sa Timog Vietnam bilang Diputadomg Kalihim, Pinuno ng Organisasyong Departamento ng Kotsintsinang Komiteng Partido. Pagkatapos, sumali siya sa Lao Dong Politburo ng Partido ng Manggagawa ng Vietnam noong 1955, Partido Komunista ng Vietnam ngayon. Nangasiwa si Thọ sa insurhensiya Komunista na nagsimula noong 1956 laban sa pamahalaan ng Timog Vietnam. Noong 1963, sinuportahan ni Thọ ang pagpurga ng Partido na umiinog sa Resolusyon 9.
Magkasamang ginawaran sina Thọ at Henry Kissinger ng Gantimpalang Nobel sa Kapayapaan para sa kanilang pagsisikap sa pakikipag-ayos ng Kasunduang Kapayapaan sa Paris. Bagaman, tinanggihan ni Thọ ang parangal, at sinabing hindi pa naitatag ang kapayapaan, at ang mga pamahalaan ng Estados Unidos at Timog Vietnam ay lumabag sa Kasunduang Kapayapaan sa Paris.
Namatay si Lê Đức Thọ noong Oktubre 13, 1990, ang gabi bago ang kanyang ika-79 kaarawan, na naiulat na nagdusa sa kanser, sa Hanoi.
This article uses material from the Wikipedia Tagalog article Lê Đức Thọ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Maaaring gamitin ang nilalaman sa ilalim ng CC BY-SA 4.0 maliban kung nabanggit. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tagalog (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.