Günorta Aziýanyň genetikasy we arheogenetikasy Günorta Aziýanyň etnik toparlarynyň genetikasyny we arheogenetikasyny öwrenmekdir.
Bu toparlaryň genetiki taryhyny açmagy maksat edinýär. Günorta Aziýanyň geografiki ýagdaýy, biodürlüligini anatomiki taýdan häzirki zaman adamlarynyň Aziýa boýunça irki ýaýramagyny öwrenmek üçin möhüm edýär.
Mitokondrial DNK (mtDNA) üýtgemelerine esaslanyp, Günorta Aziýanyň dürli ilatynyň arasynda genetiki bitewilik, ähli mtDNA görnüşleriniň filogenetiki agajynyň ata düwünleriniň köpüsiniň Günorta Aziýada dörändigini görkezdi. Y Hromosomanyň üýtgemegine we Awtosomal DNK üýtgemegine esaslanýan gözlegleriň netijeleri dürli-dürli boldy.
Günorta Aziýalylar Günorta Aziýanyň ýerli böleginiň nesilleri ( Gadymy ata-babalar Günorta hindiler diýilýär, gysga "AASI"), Günorta Hindistandan häzirki izolirlenen taýpa toparlaryna, şeýle hem Andaman halklaryna iň ýakyn we Aborigen Awstraliýalylar we Gündogar Aziýalylar bilen has ýakyn baglanyşyklydyr we soňraky Günbatar-ýewraziýa (Ýewropa / Ýakyn Gündogar bilen baglanyşykly) we dürli derejelerde degişlilikde Gündogar / Günorta-Gündogar Aziýanyň goşmaça bölekleri.
AASI görnüşli ata-babalar, Paniýa ýaly günorta Hindistanyň tire-taýpa toparlarynyň arasynda iň ýokary derejede duş gelýär we köplenç Günorta Aziýanyň ähli etnik toparlarynda dürli-dürli bolýar. Günbatar-ýewraziýanyň ata-babalary, esasanam Eýran bilen baglanyşykly komponent, dürli derejeli AASI nesil şejeresi bilen birleşip, häzirki Günorta Aziýa toparlarynyň köpüsiniň esasy atasy bolan miladydan öňki 00 5400–3700 töweregi Indus Periferiýa Klinini emele getiripdir. Biziň eramyzdan öňki 2-nji müňýyllykda Indus periferiýa nesli, Günbatar-ýewraziýa tolkuny bilen garylyp, ata- babalaryň demirgazyk hindilerini (ANI) emele getirmek üçin gelýän erkekleriň arasynda aranamnaýa-sähra bölegi bolup, şol bir wagtyň özünde-de emele gelmegine goşant goşupdyr. Atalar Günorta Hindiler(ASI) AASI bilen baglanyşykly ata-babalarynyň has köp paýyna eýe bolan aw ýygnaýjylar bilen birleşmek arkaly. ANI-ASI gradientine görä, ANI bilen ASI arasynda miladydan öňki 2000-nji ýyldan soň dürli nisbatlarda birleşmegi sebäpli dörän ANI-iň ýokary gatlaklarynda we Hindi-ýewropa gürleýjilerinde ANI-iň has köp paýy görkezilýär, hindi çyzgysy diýilýär. Köplenç Günorta Aziýada has pes ýygylykda, Mundari dilli toparlarda, şeýle hem demirgazyk, merkezi we gündogar Günorta Aziýanyň käbir ilatynda ep-esli derejede paýlanýar.
Günorta Aziýada iň ýygy-ýygydan mtDNA gaplog toparlary M, R we U (bu ýerde U R-nyň nesli). Oppenheimeriň pikiriçe, Merkezi Aziýada, ýakyn Gündogarda we ýewropada adam enesiniň nesilleriniň hemmesiniň diýen ýaly Günorta Aziýada 50,000–100,000 ýyl ozal dörän dört mtDNA setirinden gelip çykmagy gaty ähtimal.
This article uses material from the Wikipedia Türkmen article Günorta Aziýanyň genetikasy we arheogenetikasy, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Başga görkezilmedik bolsa, mazmun CC BY-SA 4.0 esasynda elýeterlidir. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Türkmen (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.