สมบูรณาญาสิทธิราชย์ (อังกฤษ: absolute monarchy) เป็นราชาธิปไตยรูปแบบหนึ่งซึ่งพระมหากษัตริย์มีอำนาจสิทธิ์ขาดสูงสุด ซึ่งโดยหลักแล้วไม่ถูกจำกัดด้วยกฎหมายลายลักษณ์อักษร สภานิติบัญญัติ หรือจารีตประเพณีที่ไม่เป็นลายลักษณ์อักษรใด ๆ สมบูรณาญาสิทธิราชย์มักปรากฏในรูปราชาธิปไตยแบบสืบตระกูล ตรงกันข้ามกับราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญที่อำนาจของประมุขแห่งรัฐมาจาก หรือถูกกฎหมายผูกมัดไว้กับ หรือถูกจำกัดไว้ด้วยรัฐธรรมนูญ สภานิติบัญญัติ หรือจารีตประเพณีที่ไม่เป็นลายลักษณ์อักษร
บทความนี้ยังต้องการเพิ่มแหล่งอ้างอิงเพื่อพิสูจน์ความถูกต้อง |
|
แนวคิดเรื่องสมบูรณาญาสิทธิราชย์ที่แพร่หลายอยู่ในยุโรปตกต่ำลงอย่างมากหลังเกิดการปฏิวัติฝรั่งเศสและสงครามโลกครั้งที่หนึ่งซึ่งหนุนทฤษฎีการปกครองตามแนวคิดเรื่องอำนาจอธิปไตยเป็นของปวงชน
ราชาธิปไตยบางแห่งมีสภานิติบัญญัติและหน่วยงานรัฐอื่น ๆ ซึ่งมีอำนาจน้อยหรือเป็นเพียงสัญลักษณ์ และพระมหากษัตริย์สามารถเปลี่ยนแปลงหรือยุบเลิกได้ตามพระราชอัธยาศัย ประเทศที่พระมหากษัตริย์ยังมีอำนาจเด็ดขาดอยู่ ได้แก่ บรูไน เอสวาตีนี โอมาน ซาอุดีอาระเบีย นครวาติกัน และรัฐเอมิเรตแต่ละรัฐที่ประกอบกันเป็นสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ซึ่งถือเป็นสหพันรัฐของรัฐราชาธิปไตยต่าง ๆ ดังกล่าว เรียกว่า ราชาธิปไตยแบบสหพันธรัฐ
ประเทศไทยเคยปกครองด้วยระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ พระมหากษัตริย์มีอำนาจสิทธิ์เด็ดขาดในการปกครองแผ่นดิน ดังคำกล่าวที่ว่า "พระบรมราชานุภาพของพระเจ้าแผ่นดินกรุงสยามนี้ ไม่ได้ปรากฏในกฎหมายอันหนึ่งอันใด ด้วยเหตุที่ถือว่าเป็นที่ล้นพ้น ไม่มีข้อสั่งอันใดจะเป็นผู้บังคับขัดขวางได้"
ในทัศนะของ นครินทร์ เมฆไตรรัตน์ อดีตคณบดีคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เห็นว่าระบอบสมบูรณาสิทธิราชย์ของไทยนั้น ไม่ได้เป็นระบอบที่มีมาแต่สมัยโบราณ แต่เพิ่งมีมาในสมัยรัชกาลที่ 5 เนื่องจากในรัชกาลนี้ พระองค์ทรงรวบอำนาจจากเหล่าขุนนาง ข้าราชการ ที่เคยมีอำนาจและบทบาทมาก่อนหน้านั้น มาไว้ที่ศูนย์กลางการปกครอง คือ ตัวพระองค์ และพระประยูรญาติ ทำให้พระมหากษัตริย์ทรงดำรงสถานะเป็นทั้งประมุขของรัฐและประมุขของฝ่ายบริหารอย่างแท้จริง เท่ากับว่าระบอบสมบูรณาสิทธิราชย์ของไทยมีเพียง 3 รัชกาลเท่านั้น คือ รัชกาลที่ 5, รัชกาลที่ 6 และรัชกาลที่ 7
"สมบูรณาญาสิทธิราชย์" บัญญัติมาจาก "absolute monarchy" มีความหมายตรงตัวว่า ความเป็นกษัตริย์ซึ่งมีอาญาสิทธิ์ (อำนาจเด็ดขาด) โดยสมบูรณ์
This article uses material from the Wikipedia ไทย article สมบูรณาญาสิทธิราชย์, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). เนื้อหาอนุญาตให้เผยแพร่ภายใต้ CC BY-SA 4.0 เว้นแต่ระบุไว้เป็นอื่น Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ไทย (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.