อีนีอิด

บทกวี อีนีอิด ประพันธ์ด้วยฉันทลักษณ์มาตราหกคณะแด็กทิล (dactylic hexameter) มีความยาวทั้งสิ้น 9,896 บาท สามารถแบ่งออกได้เป็น 12 บท โดย 6 บทแรกมีเนื้อหาเกี่ยวกับการเดินทางของอีเนียสจากกรุงทรอยไปยังอิตาลี ส่วน 6 บทหลังเป็นเรื่องราวชัยชนะของอีเนียสเหนือชาวละติน อันเป็นกลุ่มชนดั้งเดิมที่อาศัยอยู่ที่กรุงโรม มีการยอมรับกันโดยทั่วไปว่าการแบ่งเนื้อหาเช่นนี้เป็นความพยายามของเวอร์จิลในการทำให้ อีนีอิด มีความทัดเทียมกับสองมหากาพย์ของโฮเมอร์ คือมีการเดินทางร่อนเร่แบบ โอดิสซีย์ และการสู้รบแบบ อีเลียด เรื่องราวของ อีนีอิด เริ่มตอนกลางเรื่องแบบเดียวกับโฮเมอร์เมื่ออีเนียสนำกองเรือทรอยเดินทางไปที่ดินแดนอิตาลีตามคำทำนายที่ได้รับ แต่ระหว่างทางถูกเทพเจ้าขัดขวางจนต้องหลบเข้าฝั่งแอฟริกาและพบกับราชินีไดโดแห่งคาร์เธจ ซึ่งอีเนียสได้เล่าเหตุการณ์ให้พระนางฟังว่าเมืองของตนถูกชาวกรีกตีแตกจึงต้องอพยพผู้คนเดินทางระหกระเหินไปตามเมืองในเมดิเตอร์เรเนียนตะวันออกก่อนจะมาขึ้นฝั่งที่นี่ ระหว่างที่อาศัยอยู่ที่คาร์เธจ อีเนียสและไดโดตกหลุมรักกัน แต่เทพเจ้ามาเตือนอีเนียสถึงคำทำนายทำให้อีเนียสต้องจำยอมเดินทางต่อ เมื่อไดโดทราบเรื่องพระนางเสียใจมากและผูกพยาบาทกับอีเนียสก่อนตัดสินใจฆ่าตัวตาย (ความพยาบาทดังกล่าวปรากฏต่อมาในรูปสงครามพิวนิก ระหว่างชาวโรมันกับชาวคาร์เธจ) จากนั้นอีเนียสเดินทางลงไปยมโลกตามคำแนะนำของเทพยากรณ์เพื่อพบกับวิญญาณของแอนไคซีส บิดาของตนผู้บอกเล่าอนาคตของโรม ต่อมาอีเนียสนำชาวทรอยมาตั้งรกรากที่ลาติอุมและปะทะกับเทอร์นัส กษัตริย์ของชาวรูทูลีจนนำไปสู่การดวลกันตัวต่อตัวระหว่างอีเนียสกับเทอร์นัส บทกวีจบลงเมื่ออีเนียสสังหารเทอร์นัสได้สำเร็จ

บทกวี อีนีอิด ถือเป็นผลงานชิ้นเอกของเวอร์จิล และเป็นหนึ่งในผลงานสำคัญของวรรณกรรมละติน แก่นของเรื่องประกอบไปด้วยความขัดแย้ง โดยเริ่มต้นด้วยสงครามกรุงทรอย นำพาให้อีเนียสลี้ภัยไปที่คาร์เธจ ซึ่งการพรากจากราชินีไดโดทำให้พระนางสาปแช่งอีเนียส นำไปสู่ความขัดแย้งของชาวโรมันกับชาวคาร์เธจในเวลาต่อมา ก่อนจะจบลงด้วยสงครามระหว่างอีเนียสกับเทอร์นัส, pietas หรือการอุทิศตนเพื่อบรรลุเป้าหมาย อันเป็นคุณธรรมสำคัญของโรมโบราณ และ fatum หรือชะตาซึ่งมนุษย์และเทพเจ้าไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ถึงแม้ว่าเหล่าเทพเจ้าจะพยายามแทรกแซงก็ตาม