บริษัทอินเดียตะวันออก
บริษัทอินเดียตะวันออกอันทรงเกียรติ (อังกฤษ: Honourable East India Company) หรือในเวลาต่อมาคือ บริษัทอินเดียตะวันออกของบริเตน (British East India Company) เป็นบริษัทร่วมทุนสัญชาติอังกฤษในช่วงแรก ซึ่งเดิมถูกก่อตั้งขึ้นเพื่อแสวงหาการค้ากับภูมิภาคอินเดียตะวันออก แต่ในภายหลังได้ดำเนินการค้าส่วนใหญ่กับอนุทวีปอินเดียและจีน และยังมีหน้าที่ปกครองอาณานิคมในอนุทวีปอินเดีย บริษัทอินเดียตะวันออกถือได้ว่ามีความเก่าแก่ที่สุดเมื่อเทียบกับบริษัทอินเดียตะวันออกของชาติทวีปยุโรปอื่น ๆ
.svg) ธงบริษัท (1801) | |
 ตราอาร์ม (1698) คำขวัญ: Auspicio Regis et Senatus Angliae ("ในกำกับของพระเจ้าแผ่นดินแลรัฐสภาอังกฤษ") | |
| ประเภท | บริษัทมหาชน รัฐวิสาหกิจบางส่วน |
|---|---|
| อุตสาหกรรม | การค้าระหว่างประเทศ |
| ก่อตั้ง | 31 ธันวาคม 1600 |
| ผู้ก่อตั้ง | โทมัส สไมธ์ |
| เลิกกิจการ | 1 มิถุนายน 1874 |
| สาเหตุ | การค้าระหว่างประเทศ:
|
| สำนักงานใหญ่ | อีสต์อินเดียเฮาส์, , บริเตนใหญ่ |
| ผลิตภัณฑ์ | ฝ้าย ผ้าไหม สีย้อมคราม เกลือ เครื่องเทศ ดินประสิว ชาและฝิ่น |
เมื่อแรกก่อตั้ง บริษัทได้รับพระราชทานตราตั้งโดยสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 1 ให้เป็น "ข้าหลวงแลบริษัทพาณิชย์แห่งลอนดอนซึ่งจักทำการค้าไปยังอินเดียตะวันออก" เมื่อวันที่ 31 ธันวาคม ค.ศ. 1600 บริษัทนี้เกิดขึ้นจากการร่วมทุนระหว่างพ่อค้าและชนชั้นสูงในอังกฤษ รัฐบาลมิได้ถือหุ้นอยู่ในบริษัทแต่ก็มีการอำนวยความสะดวกต่างๆให้แก่บริษัท เช่น สนับสนุนกำลังทหารและกองเรือปืน การดำเนินงานของบริษัทมีส่วนแบ่งถึงครึ่งหนึ่งของมูลค่าการค้าระหว่างประเทศของทั้งโลก สร้างรายได้ในรูปแบบภาษีให้แก่รัฐบาลอังกฤษมหาศาล บริษัทเป็นผู้จัดหาสินค้าสำคัญคือ ผ้าฝ้าย, ผ้าไหม, สีย้อมผ้า, เกลือ, ดินประสิว, ใบชา และฝิ่น
ในอินเดียเอง ก็มีนิคมของชาติยุโรปอื่นๆตั้งอยู่เช่นกัน เช่นของประเทศรัสเซีย, เนเธอร์แลนด์ และฝรั่งเศส แต่ในปี 1740 อังกฤษได้ขัดแย้งกับประเทศรัสเซียและฝรั่งเศสจากผลของสงครามสืบราชบัลลังก์ออสเตรีย การต่อสู้นั้นเกิดขึ้นทั้งในยุโรปและบางส่วนของอินเดีย จักรวรรดิโมกุลเลือกที่จะยืนอยู่ข้างฝรั่งเศสและทำสงครามกับบริษัท อย่างไรก็ตาม กองเรือของบริษัทซึ่งนำโดยพันเอกรอเบิร์ต ไคลฟ์ สามารถมีชัยเหนือกองทัพราชวงศ์โมกุลและฝรั่งเศส บริษัทจึงเข้าปกครองภาคเบงกอล ต่อมาหลังฝรั่งเศสพ่ายแพ้ในสงครามเจ็ดปี ฝรั่งเศสก็เสียดินแดนพิหารในอินเดียให้แก่อังกฤษ และจำยอมถอนอิทธิพลออกจากอนุทวีปอินเดีย
เดิมที บริษัทมีอำนาจสิทธิขาดในการจัดการปกครองอินเดียทั้งหมด แต่เมื่อมีการตราพระราชบัญญัติรัฐบาลอินเดีย ค.ศ. 1858 บริษัทก็ถูกลดบทบาทลง กฎหมายฉบับนี้ทำให้อำนาจการปกครองในอินเดียหันไปขึ้นกับพระเจ้าแผ่นดินอังกฤษโดยตรง
กองเรือ
เรือเดินสมุทรของบริษัทอินเดียตะวันออก มีชื่อเรียกอย่างเป็นทางการว่า อีสต์อินเดียแมน (East Indiamen) หรือเรียกว่า "อินเดียแมน" (Indiamen). มีรายนามเรือต่อไปนี้:
- Red Dragon (ค.ศ. 1595)
- Doddington (East Indiaman) สูญหาย ค.ศ. 1755
- Royal Captain (ก่อน ค.ศ. 1773)
- Grosvenor (สูญหาย ค.ศ. 1782)
- General Goddard (ค.ศ. 1782)
- Earl of Abergavenny (ค.ศ. 1797)
- Earl of Mornington (ค.ศ. 1799); packet ship
- Lord Nelson (ค.ศ. 1799)
- Kent (1820): สูญหายระหว่างการเดินทางครั้งที่ 3
- Nemesis (ค.ศ. 1839): first British-built ocean-going iron warship
- Agamemnon (ค.ศ. 1855)
ธงบริษัท
-
ใช้ค.ศ. 1600–1858 -
ใช้ค.ศ. 1707–1800 -
ใช้ค.ศ. 1801–1858
.svg)
แหล่งค้นคว้าเพิ่มเติม
- ปรีดี หงษ์สต้น. (2562). บริษัทอินเดียตะวันออกอังกฤษ. กรุงเทพฯ: ยิปซี.
- รัชตพงศ์ มะลิทอง. (2566). “สมาคมพ่อค้าอันยิ่งใหญ่ที่สุดแห่งจักรวาล”: จุดเริ่มต้นและจุดสิ้นสุดของบริษัทอินเดียตะวันออกของอังกฤษ. วารสารประวัติศาสตร์. 48. 351-78.
อ้างอิง
This article uses material from the Wikipedia ไทย article บริษัทอินเดียตะวันออก, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). เนื้อหาอนุญาตให้เผยแพร่ภายใต้ CC BY-SA 4.0 เว้นแต่ระบุไว้เป็นอื่น Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ไทย (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.