ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿੱਸੇ ਦਾ ਆਰੰਭ
This page is not available in other languages.
ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਵਿਕੀ ’ਤੇ ਸਫ਼ਾ "ਕਿੱਸਾ+ਕਾਵਿ+ਪੰਜਾਬੀ+ਕਿੱਸੇ+ਦਾ+ਆਰੰਭ" ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਪਰ ਹੇਠਾਂ ਖੋਜ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿਚ ਜ਼ਰੂਰ ਵੇਖੋ ਕਿ ਕਿਤੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸਫ਼ਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੌਜੂਦ ਤਾਂ ਨਹੀਂ।
- ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ‘ਕਿੱਸੇ’ ਦਾ ਅਰਥ ਕਹਾਣੀ, ਕਥਾ ਜਾਂ ਬਿਰਤਾਂਤ ਆਦਿ ਤੋਂ ਹੀ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ ਦੇ ਉਦਭਵ ਸੰਬੰਧੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਮਤ ਇਹੋ ਰਿਹਾ...
- ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ ਮੱਧਕਾਲੀਨ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਦਾ ਧਾਰਣੀ ਹੈ। ਵਿਚਾਰਧੀਨ ਕਾਲਖੰਡ ਬਰਤਾਨਵੀਂ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਤੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੱਕ ਪਸਰਿਆ...
- ਕਿੱਸਾਕਾਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਿੱਸੇ ਵਿਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਵਰੋਸਾਏ ਜਾਣ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸੋਹਲੇ ਗਾਏ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿੱਸਾ-ਕਾਵਿ ਉੱਤੇ ਸਿੱਖ...
- ਰਚਨਾ ‘ਹੀਰ–ਦਮੋਦਰ’ ਹੈ। ਕਿੱਸੇ ਦੀ ਅੰਦਰਲੀ ਗਵਾਹੀ ਅਨੁਸਾਰ ਰਚਨਾ ਕਾਲ ਸਮਰਾਟ ਅਕਬਰ ਦੇ ਵੇਲੇ ਦਾ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ ਉਤਮ ਰੂਪਾਕਾਰ ਹੈ। ਗੁਰਬਾਣੀ...
- ਕਾਦਰਯਾਰ (ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ)ਕਾਦਰਯਾਰ (1802 - 1892) ਉਨੀਂਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਵੀ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਿੱਸਾ ਪੂਰਨ ਭਗਤ ਬਹੁਤ ਹੀ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੀ ਹੈ। ਕਾਦਰ ਬਖਸ਼ ਉਪਨਾਮ ‘ਕਾਦਰਯਾਰ` ਜਾਂ ‘ਕਾਦਰ`...
- ਕਿ ‘ਕਿੱਸੇ’ ਦਾ ਅਰਥ ਕਹਾਣੀ, ਕਥਾ ਜਾਂ ਬਿਰਤਾਂਤ ਆਦਿ ਤੋਂ ਹੀ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਕਿੱਸੇ ਦਾ ਆਰੰਭ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ ਦੇ ਉਦਭਵ ਸੰਬੰਧੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦਾ ਵਧੇਰੇ...
- ਨਾਟਕੀਅਤਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਕੁਝ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿੱਸਾ ਰੂੜੀਆ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਬਾਰੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਜਿਹੜਾ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਲਗਭਗ ਹਰ ਕਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਵਿਦਮਾਨ ਹੈ ਉਹ ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਬੰਦ...
ਹੀਰ ਰਾਂਝਾ (ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿੱਸੇ)ਮਹੀਵਾਲ ਬਾਕੀ ਤਿੰਨ ਹਨ। ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਉੱਤੇ ਸੈਂਕੜੇ ਕਿੱਸੇ ਲਿਖੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਲੇਕਿਨ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਕਿੱਸਾ ਹੀਰ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਹੈ। ਦਾਮੋਦਰ ਦਾਸ ਅਰੋੜਾ, ਮੁਕਬਲ...
ਸ਼ਾਹ ਮੁਹੰਮਦ (ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ)ਜੇ ਉਸਨੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਤੋਂ ਜੰਨਤ ਵਿੱਚ ਪਲਟ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਓਹਨਾਂ ਦਾ ਸਬੰਧ ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ ਨਾਲ ਹੈ। ਜੰਗਨਾਮਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਅੰਗਰੇਜ਼-ਸਿੱਖ ਲੜਾਈ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੰਝ ਲੱਗਦਾ...- ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਆਰੰਭ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਅੱਠਵੀਂ - ਨੌਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਮੰਨਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ 8 ਵੀਂ, 9 ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ 1500 ਤੱਕ ਦੇ ਸਮੇਂ ਨੁੰ ਆਦਿ ਕਾਲ ਮੰਨਿਆ ਹੈ...
- ਮੌਲਾ ਬਖ਼ਸ਼ ਕੁਸ਼ਤਾ (ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰ)ਆਦਿ ਕਿੱਸੇ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਲਿਖੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਛੁੱਟ ਕਿੱਸਾ ਤਿਤਰ, ਵਫ਼ਾਤ ਨਾਮਾ, ਜੰਗ ਅਹਿਮਦ, ਜੰਗ ਬਦਰ ਆਦਿ ਆਪ ਦੀ ਲਿਖਤ ਪੁਸਤਕਾਂ ਹਨ। ਅਹਿਮਦ ਯਾਰ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਦਾ ਬੜਾ...
- ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ (ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਆਲੋਚਕ)ਰੋਲ ਲੋਕ ਵਿਰੋਧੀ ਹੈ ਸੂਫੀ ਉਸ ਦਾ ਖੰਡਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ : ਪੰਜਾਬੀ ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ ਨੂੰ ਵਾਚਣ ਲੱਗਿਆ ਵੀ ਪ੍ਰੋ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਸੋਚ ਦਾ ਪੱਲਾਂ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦਾ ਹੈ ਉਹ ਵਾਰਿਸ...
- ਜੋਗ੍ਮੱਤ ਦਾ ਕਈ ਵਾਰ ਜ਼ਿਕਰ ਆਇਆ ਹੈ। ‘ਸਿੱਧ ਗੋਸਟਿ’ ਵਿੱਚ ਨਾਥ ਜੋਗੀਆਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਸੁਵਿਸਥਾਰ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਕਿੱਸਾ ਕਾਵਿ ਵਿੱਚ ਵੀ, ਨਾਥ ਮੱਤ ਦਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਕਰ...
ਦਿੱਕਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ। ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਅਜੇ ਵੀ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ‘ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਹੁੰਚਾ ਸਾਨੂੰ ਕਿੱਥੇ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ? ਕਿੱਸਾ ਸਾਹਿਤ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਆਰੰਭਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਆਲੋਚਨਾ...
- ਇਹ ਅਖਾੜੇ ਲਾਉਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਸਮਾਪਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਕਿੱਸੇ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਵੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਿੱਸਾ ਸਾਹਿਤ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਅਪਣੀ