Greenland (格陵蘭)
u sa i labu nu Europe (O-Cuo 歐洲), itiza i 72 00 N, 40 00 W.
u ahebal nu lala' mapulung sa izaw ku 2,166,086 km2.
u ahebal nu lala'ay sa izaw ku 2,166,086 km2, u ahebal nu nanumay sa.
hamin nu tademawan sa 57,728.
kakalukan umah sa 0.60%, kilakilangan umah sa 0%, zumaay henay umah sa 99.40%.
satabakiya nu kitakit a subal ku Greenland (格陵蘭), pitu a bataan nu pasintu matelep namin nu suleda ku lala’.
(u kamu nu Hulam sa: 格陵蘭是世界最大島, 80%的土地都被冰雪覆蓋。)
u tapang tusu nu kanatal sa u Nuuk (努克).
sapadateng nu kanatal demiad sa 0 bulad 0 demiad.
格陵蘭名義上(具有頭銜、但沒有實際管理)的國家元首是丹麥君主,現任為「瑪格麗特二世」,丹麥政府會任命一位高級專員(Rigsombudsmand/High Commissioner)到格陵蘭,代表丹麥君主和政府。
kasi ngangan nu Greenland (格陵蘭) nakamuan sa (idaw ku sakasingangan, nika inai' ku kaka kuwana ) a kanatal nu sakakaay a Denmark (丹麥) cuncu, ayda han ci Margrethe E-Se (瑪格麗特二世), Denmark (丹麥) a siyfu idaw kunipa sikakawaay tu cacay a sakakaay sasinganganay nu talakaway a tademaw(Rigsombudsmand/High Commissioner)taydai Greenland (格陵蘭), mitayhiw tu Denmark (丹麥) cuncu atu siyhu.
格陵蘭是世界最大的島嶼,屬於「大陸島」(原本和大陸相連,下降之後才變成島的土地),位於北美洲的東北方,在北冰洋和大西洋之間。
Greenland (格陵蘭) u kitakit satabakiya nu subal , nu "Talu a subal "(numa ltiinnay atu Talu, madebay satu mala subal a lalaan), itida i America (北美洲) nu wali amisan, itini i Beibingyang (北冰洋) atu Daxiyang (大西洋) nulaadan.
西邊隔巴芬灣和戴維斯海峽,與加拿大的北極島嶼(在北極圈內的島嶼)相望。
nutipan silaad tu Baffin-Wan (巴芬灣) atu Davishay-siya (戴維斯海峽) atu Ciasna-ta (加拿大) a Beiji (北極) a subal ( itini i labu nu Beiji (北極) a subal) masasu pa'ngaw.
東邊隔丹麥海峽,和冰島(Iceland)對望。由於面積龐大,格陵蘭常被稱為格陵蘭「次大陸」(比較小的大陸)。全島約4/5位在北極圈之內,為極地氣候。
waliyan silaad tu Denmark (丹麥) a bayu, atu Pintaw (Iceland (冰島) masasupa'ngaw. tada tabakitu ku lala’, Greenland (格陵蘭) hina panganganan tu Greenland (格陵蘭) "sakatusa a Ta-lu (大陸) (adidiay a Ta-lu大陸). hamin nu subal tu lima ku sepad a benis itida namin i labu nu Paci-cun (北極圈), u saka picidekan nu demiad.
格陵蘭是除南極洲以外,大陸上冰河面積最大的地區。幾乎全島都被「冰蓋」(冰川面積連續超過5萬平方公里)覆蓋,只有島的最北部、東西兩邊的狹長地帶例外。
Greenland (格陵蘭) naw Antarctica (南極洲) caay kawnumitaan, i Ta-lu (大陸) nu pinhe nu satabakiya a kakitidaan. matahpu namin nu suleda ku subal "nikatelepan nu suleda’ malalitin milakuud tu lima a wang nu pinfun kunli kuni" kunika tahepuan, itidasa i saamisan nu subal,wali nutipan satanayu sa nu kitidaan a lala’sa.
由於該等地區的空氣異常乾燥,難以形成積雪,所以地表才會暴露出來。
nina niyadu’ micidek kuni ka caledes halemhem nu demiadan, utiih amala suleda, sisa tahekalsa ku lala’.
因為中部地區長期受冰雪蓋壓,故中部地區,若去除冰,就會比島的邊緣地區低矮。
dayhan tebanay a niyadu’ mahida tu kuni ka tahepu nu suleda, sisa i teban nu kakitidaan, anu malawpes ku suleda', amiki apuyu tu subal nu lilisan.
格陵蘭的原住民為「因紐特人」。他們何時來到這裡、以及為何要選擇這個荒涼的島嶼,目前皆未有確定的說法。
u Greenland (格陵蘭) a yuncumin u "inniwtet a tademaw". nayaan ku heni tayni i tini, atu mica taynin kunipikilim i talutaludan a subalan, katukuh ayda nayi' henay ku tatengaay nu kamu.
來自冰島(Iceland)的北歐(Northern Europe nuamisan nu Europe)殖民者,於西元982年抵達格陵蘭,他們在格陵蘭島的最南端建立三個據點,居住至今。
namakayni i Pintaw (Iceland 冰島) a Paio (Northern Europe nuamisan nu Europe北歐) numa baulaway a tademaw, i siyun siwa a lasubu walu a bataan idaw ku tusa (982) a mihcaan makatukuh i Greenland (格陵蘭), u nuheni itini i Greenland (格陵蘭) nu satimulan patideng tu tuluay akakitidaan, katukuh ayda ku eneng.
格陵蘭這個名字是北歐的「斯堪地那維亞人」取的。根據北歐神話史詩(記載歷史的詩)「薩迦」(冰島語:saga)記載,「紅鬍子艾瑞克」因為犯謀殺罪,從冰島流亡至此。
Greenland (格陵蘭) nina ngangan sa u Paio (Europe (北歐) a "Sekanti-wiya a tademaw(Scandinavian) ani pangangan. nakamuan nu Paio (北歐) nu di’tuway a nakamu (sisulit i laylay a cudad) "saga"(Pintaw a kamu 冰島語:薩迦)ni sulitan, " sumanahay a ngisngis ci Ayzuyke' (Eric 艾瑞克), sicumi mipacuk tu tademaw, namaka Pintaw (Iceland 冰島) mihinang makatukuh i tini.
艾瑞克一家及他們家的奴隸,從冰島往西北航行,尋找傳說中存的陸地。
Ayzuyke' Eric (艾瑞克) nu cacaya a luma'an atu kalung nuheni, namaka Pintaw (Iceland (冰島) pasaida i nutipan amisan makabalunga, mikilim tu nakamuwan nu babalaki a lala'.
當他們在島上定居下來後,便把這座島取名格陵蘭,意思就是「綠色的土地」),希望能吸引更多的移民。這一個妙計果然成功,最終有約4000名北歐人移入。
patidengsa henay kunuheni tu kakitidaan i subal, panganga hantu nuheni kina subal u Greenland (格陵蘭), imin sa u "langdaway a lala' ", mangalay miala tu katuuday a tademaw taynin itini kuni ka bulawan. tuni datengan nuheni malaheci, sadikuday satu idaw ku sepat a malebut ku tademaw nu Paio (Europe 北歐) tayni kuni ksbulaw.
北歐人的定居點在15世紀突然消失,這很可能是因為「小冰期(全球氣溫下降的一小段時期)」引起普遍的食物缺乏造成的。現代挖掘出來那個時期的居民遺骨,都有營養不良的特徵。不過,從另一個角度來說,因紐特人土著居民並沒有受到太大影響。
Paio (Europe 北歐) nu muenenga a tademaw itini i sabaw tu lima (15) s seci lawpessaca, uynihantu akay nu " adidiay ani kasisuledaan (demiad nu kitakit mamin maselep ku caypiwac tu apuyu) sisa inai ku cancana a kakanen. aydaay a tademaw makudkud tu naayaway a zitay nu tademaw a ukak. nai' nami ku iyu anikanan. nika, sipaka dumaan a sasakamuen, nu Newt a tademaw (妞特人) caay ka hicahica kuyu nika kankian.
目前所知道「北歐人定居在格陵蘭」的最後一項證據,是一封西元1424年由格陵蘭寄至冰島的信件,之後就再沒有發現過北歐人定居格陵蘭的歷史證據。
katinenga ayda ( Europe (北歐) a tademaw patidengay itini i Greenland (格陵蘭) ) nu sadikuday a kakatinenga, nu cacaya a tigami i siyun cacay a malebut sepat a lasubu tusa a bataan idaw ku sepat (1424) a mihcan u Greenland (格陵蘭) patigamiay patayda i Iceland (冰島), nikudan satu caaytu pakaadih tu Europe (北歐) a tademaw mueneng i Greenland (格陵蘭) a likisi nu sulitan.
2013年1月估計,88%的人口為「紐特人」。
tusa a malebut cacay a bataan idaw ku tulu (2013) a mihcan cacay a bulad ni sausiyan, walu a bataan idaw ku walu (88%) a kilac nu tademaw u Newte' a tademaw (妞特人) .
格陵蘭的人口密度非常低,而且人數呈下降趨勢。這是因為當地晝夜時間非常極端,影響當地人作息,所以當地人患上心理疾病的風險,比世上仼何一個地方都要高。自殺率也因此極高。
Greenland (格陵蘭) a tademaw madadecdec, tademaw nuheni hamaw sa mawada'. uyu demiad nuheni mahicay kiya, malawlaw kuni kaudip nu heni, sisa itidaay a tademaw hina imelalang tu namaka balucu'ay a adada, miki talakaw tu nutaw a niyadu'. sisa kina pataya akawaw miki talakaw tu.
格陵蘭文化以「紐特人」的文化為主,並受到維京人(Vikings)的探險文化的影響。部分因紐特人仍然以捕魚為生。
Greenland (格陵蘭) a lalangawan u Newt a tademaw (妞特人) ku lalangawan nu angangan, mapatapal nu Vikings a tademaw (維京人) numitahaway a lalangawan a kakawaw. u nipi buting ku tada kawaw nuhini.
格陵蘭開始吸引遊客參觀,遊客在這裡可以參加狗拉雪橇比賽、捕魚、健行和跨島(在不同的島)滑雪。
Greenland (格陵蘭) malingatu miala tu taydaay nu labang miadih, taydaay a labang taneng milihida tuni pitengteng tu wacu mitenten tu i sulesuleda’ay tuni kasasedsedan, mibuting, milaylay tu udip muculil, atu tayda i nutawan a subal (caaya kalecad a subal) misaselic tu suleda.
在第40屆「世界聖誕老人大會」上,格陵蘭被公認是「聖誕老公公真正的故鄉」。
itini i saka sepat a bataan (kitakid nu sentan lawden a kawaw), Greenland (格陵蘭) palatatengaan a (Sen-tan babalaki nu tadengaay a niyadu’an)
格陵蘭的植物以「苔原植物」(像青苔的植物)為主,包括大麻、苔草、羊鬍子草和地衣。一些無冰地區,除了矮小的樺樹、柳樹外,幾乎無的樹木生存。
langaw nu Greenland (格陵蘭) u (damay a langaw) (mahida u langaw nu damay) ku angangan. pasu tama 大麻), damay a lutuk (苔草), ngisngis nu sidi a lutuk (羊鬍子草) atu nu lala' a dikucnu lutuk (地衣). inaiay nu suleda a niyadu’an, u apuyuay a hawsu’ (樺樹), patic (柳樹) sa, nai' tu kumaudipay nu kilakilangan.
格陵蘭在漫長的冬季沒有太陽(極夜現象)。但在夏季由於24小時的日照(極晝現象),因此有大量來此繁殖的鳥類。許多植物在夏天生長旺盛。
Greenland (格陵蘭) hatidaay tu nutenes a kasienewan i naay ku cilal (kasenun sa du’ud). nika i lalud han tu tusa a bataan idaw ku sepat a tatukian takelal tu ( kasenun sa takelal), sisa idaw ku yadah nu tayniay a ayam tayni malebu sidibu matiti' tu wawa, hatidaaytu nu langaw nu kilang itini i laluday kapah ku langaw.
雖然許多鳥類在冬季來臨之前又飛向南方,但也有些鳥全年都居住於此,包括雷鳥和小雪巫鳥。
amica kuni ka yadah nu ayam tayni i tini i kasinawan sa pasayda aca i timul mubahel, nika idaw ku mihcaan nanay a ayam i tini a mueneng, pasu lei ayam (雷鳥) atu ciwciu ayam (雪巫鳥).
格陵蘭島是北極熊的家園。其他動物還有狼、北極狐、北極兔、馴鹿和旅鼠等。大批麝牛分布於島的北部,牠們有極厚的外皮,能保護牠們不受冰冷的北極風凍害。
Greenland subal (格陵蘭島) u luma' nu paci tumay (北極熊) a luma'. idaw henay ku lang (狼), pacihu (北極狐), paci a tu’ (北極兔) kakakunglingan a ngabul (馴鹿) atu miliwkuay a edu (旅鼠) sa. hatidaaytu nu mabelengay a katalan (麝牛) mababenis i subal nu amisan, kubatul ku banges nu heni, taneng midiheku tu sakacaay katalaw tu pacidek nu suledaan a sienaw a bali nu nika dukaan.
在沿岸水域常見鯨和海豹。鹹水魚有鱈、鮭、比目魚和大比目魚。
itini i dadipasan nu nanum hinaadih kita tu buting (鯨) atu wacu nu bayu (海豹). nu aheciday a buting han idaw ku sia (鱈), kuy (鮭), pimuiy (比目魚) atu tapimuiy (大比目魚).
This article uses material from the Wikipedia Sakizaya article Greenland, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). anu izaw ku zuma buhci tu kamu, kasabelih aazihen a lacul i labu, pisaungay hamin CC BY-SA 4.0 sapabeli tu kinli a ceding. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Sakizaya (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.