Ślōnskŏ Nacyjŏ: Nacyja, kero miyszko na Ślōnsku

Wielgŏ tajla politykrōw i inkszych gŏdŏ, że takij nacyje niy było i niy mŏ, a to że Ślōnzŏki robiom kole tego larmo, idzie z gospodorczych zmion kōńca 20. i poczōntku 21. wiekōw (zawiyraniy grub i inkszych pedsiymbiorstw powiōnzanych z industryjom).

Ślōnzŏki
„Ślōnskŏ nacyjŏ bōła, je a bydzie” - transparyt na Marszu Autōnōmije we roku 2013
Populacyjŏ	≈ 821 246
Państwo	Polska: kole 809 000  Czesko Republika: 12 231  Słowacyjŏ: 15
Rejōn	Gōrny Ślōnsk
Gŏdka	ślōnskŏ
Religijŏ	katolicyzm, luteranizm, ateizm
Skupina	Ślōnzŏki
Karta
Ôdsetek Ślōnzŏkōw we krysach ślōnskigo a ôpolskigo wojywōdztwa
Galeryjŏ zdjyńć a grafik we Wiki Commons

Ślōnskij nacyji niy uznawo żōdne państwo. Polski Nojwyższy Gyricht we 1998 roku i we 2007 roku przijōn, iże we wszeôbecnyj ôbywatelskij ôcynie Ślōnzŏki niy sōm uwŏżani za ôsobnõ nacyjõ. Skargã na uzdanie z 1998 roku ôddalōł Ojropejski Trybunoł Praw Czowieka we 2004 roku, jednak niy zajōn ôn stanowiska we sprawie istniyniŏ abo niyistniyniŏ ślōnskij nacyje.

We 2006 roku Rejōnowy Gyricht w Katowicach stwiyrdziōł, iże niyma stykajōnce dlŏ przijyńciŏ istniyniŏ ôsobnyj ślōnskij nacyje – samo wnyntrzne przekōnanie ô tym grupy ludzi, eli nawet deklarowanie takij nacyje we wykazach. Przedstawiōł poglōnd, iże ślōnskŏ nacyjŏ niy je we wszeôbecnyj świadōmości ani tyż we prawnych aktach, a widzynie ôdrymbności Ślōnzŏkōw (gŏdkowe, ôbyczajowe) wiōnże sie radszyj z historycznymi regiōnami (Gōrny Ślōnsk, Dolny Ślōnsk, Cieszyński Ślōnsk) krŏju, a niy z istniyniym ślōnskij nacyje. Zdanie to aprobowoł Gyricht Nojwyższy we 2007 roku.

Patriotyzm lokalny, kery przibroł tyż formã ruchu nŏrodnościowygo, zaczōn sie rodzić na Ślōnsku na zaczōntku 20. stoleciŏ.

Ôrganizacyjōm dōnżōncõ do uznaniŏ ślōnskij nacyje je Ruch Autōnōmije Ślōnska, kerego cwekym je utworzynie autōnōmicznego regiōnu, we historycznych granicach Gōrnego Ślōnska, kery nawiōnzowołby do przedwojynnyj autōnōmije ślōnskigo wojywōdztwa. Ku cylu rozbudzania świadōmości nŏrodnyj Ślōnzŏkōw dzioła tyż tm. „Związek Ludności Narodowości Śląskiej”, kery ôd 1996 roku ubiygoł sie ô zaregistrowanie jako zwiōnzek.

Piyrszym wpisanym do regestu zwiōnzkiem ôdwołujōncym sie prōmp do ślōnskij tożsamości nŏrodnyj je Stŏwarziszynie Ôsōb Nŏrodowości Ślōnskij. Wpisu dokōnoł we dniu 21 grudnia 2011 Rejōnowy Gyricht w Ôpolu. Jednak Nojwyższy Gyricht uchylōł uzdanie ôddalajōnce apelacyjõ ôd uzdaniŏ ô wpisie i przekŏzoł sprawã do pōnownego rozpoznaniŏ apelacyje.

Podle polskigo spisu powszechnego, ślōnskõ nacyjõ deklarowali miyszkańcy nastympujōncych krysōw:

Krys	2002		2011		Wojywōdztwo
	% Ślōnzŏkōw	Wielość Ślōnzŏkōw	% Ślōnzŏkōw	Wielość Ślōnzŏkōw
Bielsko-Biołŏ	0,03	66	0,8	1323	ślōnske
bieruńsko-lyńdziński	9,0	5050	36,9	21318	ślōnske
byńdziński	0,04	51	1,1	1690	ślōnske
Bytōm	3,7	7114	17,6	31109	ślōnske
Chorzōw	5,9	6981	33,8	37782	ślōnske
cieszyński	0,6	880	5,5	9653	ślōnske
Glywice	1,0	2154	9,7	18169	ślōnske
glywicki	5,2	6164	26,1	30050	ślōnske
Jastrzymbie-Zdrōj	1,0	1000	9,9	9108	ślōnske
kandrzińsko-kozielski	1,4	1467	13,3	13175	ôpolske
Katowice	5,4	17777	24,4	78838	ślōnske
kluczborski	0,3	265	4,5	3042	ôpolske
Krakōw	brak danych		0,5	2089	małopolske
krapkowski	6,8	4767	25,9	17058	ôpolske
lubliniecki	5,4	4194	27,4	21142	ślōnske
mikołowski	11,0	9901	40,5	38140	ślōnske
Myslowice	3,7	2794	26,3	19836	ślōnske
ôleski	4,4	2670	13,2	11688	ôpolske
Ôpole	0,7	921	3,7	4593	ôpolske
ôpolski	5,3	7183	20,3	27019	ôpolske
Piekary	7,0	4278	36,5	21147	ślōnske
prudnicki	1,3	819	10,5	6074	ôpolske
pszczyński	6,1	6329	30,1	32468	ślōnske
raciborski	5,6	6451	22,8	25049	ślōnske
rybnicki	15,0	10967	41,5	31554	ślōnske
Rybnik	6,3	8980	27,9	39323	ślōnske
Siemanowice	8,2	6053	29,7	20832	ślōnske
Sosnowiec	0,04	83	0,7	1434	ślōnske
strzelecki	6,8	5618	29,0	22317	ôpolske
Ślōnskŏ Ruda	5,4	8183	35,8	50971	ślōnske
Świyntochłowice	4,7	2636	32,2	17119	ślōnske
tarnogōrski	9,0	12038	32,7	45178	ślōnske
Tychy	1,2	1558	16,5	21342	ślōnske
Warszawa	brak danych		0,2	3048	mazowiecke
władzisławski	6,6	10180	34,3	54319	ślōnske
Wrocław	brak danych		0,3	2029	dolnoślōnske
Zŏbrze	2,0	3835	14,6	26438	ślōnske
Żory	4,1	2623	18,5	11504	ślōnske