Jozef Stalin

18 grudnia (stary styl: 6 grudnia) 1878 w Gori, um. 5 marca 1953 we Moskwie) to bōł sowiecki rewolucjōnista bolszewicki, dyktatōr, politiker i zbrodniŏrz kōmunistyczny. Je ôn ôdpowiydzialny za śmierć milijōnōw ludzi.

Jozef Stalin
Jozef Stalin
Miano i nazwisko	Ioseb Besarionis dze Dżughaszwili
Data narodzyniŏ	18 grudnia 1878
Plac narodzyniŏ	Gori
Data śmierci	5 marca 1953
Plac śmierci	Moskwa
Nŏrodowość	gruzyjeckŏ
Fach	politiker
Nadgrody
Galeryjŏ zdjyńć a grafik we Wiki Commons
Podpis

Bōł z Gruzyje. Bōł jednym ze ôrganizatorōw zbrojnego przewrotu bolszewickigo, kery przeszoł do historyje jako „paździyrnikowŏ rewolucyjŏ”. Do 1922 roku bōł czōnkym Rady Kōmisŏrōw Ludowych, wykōnowoł w nij m.in. funkcyjõ kōmisŏra do spraw nŏrodnościowych (1917–1923). W latach 1919–1953 bōł czōnkym Biōra Politycznego KC RKP(b), niyskorzij WKP(b) i KPSS (do ônego śmierci).

Formalnie wykōnowoł ôbiyralne, kadyncyjne funkcyje sekretŏrza gyneralnego KPSS i ônyj poprzedniczek a tyż prymiera SSSR, a faktycznie bōł dożywotnim dyktatorym posiadajōncym niyôgraniczōnõ władzã. Epoka ônego panowaniŏ we SSSR je ôkryślanŏ mianym stalinizm.

W czasie panowaniŏ Stalina we SSSR panowoł masowy, państwowy terror, kery pochłōnōł życie 20 milijōnōw ludzi, z czego 11 milijōnōw umarto skirz głodu, jak tyż ciynżkõ do ôbsztalowaniŏ wielość ôfiar sowieckich deportacyji i niywolniczyj roboty we ôbozach kōncyntracyjnych. Prziczyniōł sie do abszusu II wojny światowyj kej broł udzioł we ataku na Polskã we 1939 roku.

Na kōniec II wojny światowyj Sojusz Socjalistycznych Sowieckich Republik i Zjednoczōne Sztaty stały sie supermocarstwami. Niyskorniyjsze pogorszynie relacyji miyndzy spiyranym bez SSSR blokym weschodnim a spiyranym bez USA blokym zachodnim sprawiyło dugotrwały ôkres napiynć – zimnŏ wojna, kerŏ trwałŏ do 1989 roku.